محمد گودرزی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاثیر موسیقی حماسی بر جامعه، اظهار کرد: اگر موسیقی را «نوای دل‌انگیز زندگی» بدانیم، می‌توان گفت که موسیقی از کهن‌ترین جلوه‌های هنری است که با زندگی انسان پیوندی عمیق یافته و حالات و احساسات متفاوت انسان، اعم از غم و اندوه، شادی، شعف، عشق و نفرت را به بهترین و زیباترین شکلی بیان کرده است.
وی اضافه کرد: موسیقی حماسی را می‌توان شورانگیزترین نوع موسیقی دانست؛ هر یک از انواع موسیقی، گروه یا گروه‌هایی از افراد جامعه را مخاطب دارد و تحت تأثیر قرار می‌دهد اما موسیقی حماسی تقریباً همة آحاد یک ملت را مخاطب می‌سازد و احساسات و عواطف همگان را برمی‌انگیزد.
نقش موسیقی حماسی در تحریک و تهییج احساسات ملی و بسیج همگانی مردمِ یک سرزمین
این تاریخ پژوه لرستانی با بیان اینکه موسیقی حماسی در تحریک و تهییج احساسات ملی و بسیج همگانی مردمِ یک سرزمین به ویژه، هنگام دفاع و مقاومت در برابر تهاجم خارجی، مؤثرترین نقش را بر عهده داشته است، تصریح کرد: تاریخ ایران و جهان، از کهن‌ترین روزگاران تاکنون، نمونه‌های فراوان و شگفت‌آوری از این کارکرد اجتماعی موسیقی حماسی ارائه می‌دهد؛ در ایران و به ویژه پس از نهضت مشروطه، هنرمندان بزرگی مانند "عارف قزوینی" توجه خاصی به این سبک از موسیقی نشان دادند. تصنیف "از خون جوانان وطن لاله دمیده"، یادگاری از همین دوره است.
گودرزی ادامه داد: همزمان با هجوم متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ و اشغال کشور توسط نیروهای بیگانه، خلق سرود "ای ایران" شاهکارِ مشترک روحاله خالقی، حسین گلِگلاب و غلامحسین بنان، روحی تازه در کالبد رنج‌دیده ملت ایران دمید و نور امید را در دلها روشن ساخت؛ تأثیر شگفت‌آور این سرود بر تمامی نسل‌هایی که از هشتاد سال پیش تاکنون آن را شنیده‌اند تا به حدی است که "ای ایران" را سرود ملی غیر رسمی ایرانیان نامیده‌اند.
ترانه مشهور "دایه‌دایه" شوری وصف‌ناپذیر به ویژه، در جامعه عشایری به وجود آورده بود
وی با بیان اینکه یک نمونه مشهور موسیقی حماسی، "مارش شهریار" ساخته استاد "علی‌اکبر دلبری" است که گرچه در سالهای پیش از انقلاب و در ارتش شاهنشاهی ساخته شده بود، اما پخش آن به هنگام اعلام خبر پیشرفت‌های نظامی ایران در جبهه‌های جنگ با نیروهای عراقی، به مهم‌ترین نماد پیروزی رزمندگان در دوران دفاع مقدس تبدیل شده بود، افزود: نمونه دیگر و ملموستر آن برای ما لرستانی‌ها، ترانه مشهور "دایه دایه" است که تنظیم جدید و اجرای آن توسط "محمد میرزاوندی"، در سالهای پایانی جنگ، شوری وصف‌ناپذیر به ویژه، در جامعه عشایری به وجود آورده بود. نمونه دیگری که در آستانة میلاد پیامبر اسلام (ص) ذکر آن خالی از لطف نیست، نشید و سرود بسیار مشهور «طَلَع البَدر عَلینا مِن ثنیات الوِداع» است که گفته می‌شود مردم شهر یثرب (مدینه) به هنگام هجرت پیامبر از مکه و ورود به این شهر، در استقبال از ایشان خواندند و حتی در روزگار ما تنظیم‌های متعددی از آن توسط هنرمندانی مشهور از کشورهای مختلف اسلامی اجرا شده است.
این پژوهشگر لرستانی گفت: در درازای تاریخ، تأثیر شگفت موسیقی حماسی بر روح ملتها و کارکرد اجتماعی این سبک از موسیقی، چنان قدرتمند بوده است که می‌توان ساعتها در بارة آن به گفتگو نشست!
موسیقی حماسی با درونمایه‌های غنی و قدرتمند می‌تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای روحی و روانی جامعه باشد
گودرزی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اضطراب‌های موجود در جامعه امروزی، چه اندازه موسیقی حماسی با شرایط امروزی جامعه همخوانی دارد؟ گفت: پاسخ به این پرسش بسیار دشوار است زیرا از نگاه‌های متفاوت، می‌توان پاسخ‌های بسیار متفاوت و گاه متضاد با یکدیگر به آن داد؛ به تصور بنده، بخش مهمی از اضطراب‌های موجود در جامعه ما به شرایط خاص سیاسی، اقتصادی کنونی و به ویژه تحریم‌های سنگین غربی‌ها ربط دارد و بخش مهمتری از آن، به تحولاتِ شتابان و گستردة فکری-فرهنگیِ اروپا و غرب؛ امروز و بیش از هر زمان دیگری عموم مردم به ویژه، نوجوانان و جوانان در سراسر جهان، آماج هجوم سهمگین رسانه‌هایی قرار دارند که ترویج دهنده شاخص‌های فکری-فرهنگی "پُست مدرنیزم" هستند؛ این یک واقعیت تلخ است که تحت تأثیر امواج طوفانی "پُست مدرنیزم" تقریباً همة آنچه که روزگاری به نوعی «ارزش» شناخته می‌شده است، از ریشه و بُن مردود اعلام می‌شود و "نیستانگاری" در وحشتناکترین اَشکالِ خود، جای انواع ایدئولوژی‌ها و مکتب‌های ارزشی را می‌گیرد، گویی «ارزش» در «بی ارزشی» است!
وی تصریح کرد: اتفاقاً در چنین شرایطی، موسیقی ملی به ویژه «موسیقی حماسی» با درونمایه‌های غنی و قدرتمندی که دارد می‌تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای روحی و روانی جامعه باشد و نوجوانان و جوانان ما را با فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی پیوند دهد.
این پژوهشگر در پاسخ به این سوال، چه کنیم نوجوانان و جوانان ما به جای گرایش به شمار زیادی از موسیقی بی محتوا، از موسیقی غنی کشورمان استفاده کنند؟ بیان کرد: گرایش گروه‌هایی از نوجوانان و جوانان به نوعی از موسیقی که به تعبیری محتوای غنی ندارد یا با موسیقی ملی و مقامی ما بیگانه است، علل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی خاص خود را دارد و بررسی علمی آن نیازمند مطالعه دقیق موضوع توسط افراد کارشناس و صاحبنظر است؛ هرچند شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر این که اتفاقاً شمار قابل توجهی از نوجوانان و جوانان در دو سه دهه اخیر به موسیقی ملی ایرانی علاقه نشان داده و گرایش یافته‌اند.
ظرفیت‌های موجود در موسیقی ملی به ویژه حماسی عامل مهمی در رشد فکری و فرهنگی است
وی ادامه داد: البته ممکن است در مقام مقایسه، علاقمندان به موسیقی اصیل و ملی، نسبت با کل قشر نوجوان و جوان در اقلیت قرار داشته باشد؛ بدیهی است که برای ایجاد انس و الفت نوجوانان و جوانان با موسیقی ملی، بیشترین وظیفه را نهادهای فرهنگی و آموزشی از جمله، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به ویژه، صدا و سیما برعهده دارند.
گودرزی تصریح کرد: به تصور بنده، نهادها و مقام‌های مسئول در امور فرهنگی باید به این موضوع توجه خاص داشته باشند که ظرفیت‌های موجود در موسیقی ملی به ویژه، موسیقی حماسی چنان غنی و پُربار است که می‌تواند به عنوان یک عامل بسیار مهم در رشد فکری، فرهنگی و اخلاقی نوجوانان و جوانان این سرزمین به خدمت گرفته شود. دُرست از این نگاه است که برگزاری جشنواره بین‌المللی موسیقی ایثار(نوای مهر) را باید به فال نیک گرفت و امید داشت که فعالیت‌هایی از این دست، هرچه بیشتر و با کیفیت‌تر صورت عمل گیرد.
انتهای پیام
نظرات