اگر اصفهانی باشید، حتماً بارها پیاده و یا در گذشته نیز به‌صورت سواره از چهارباغ  عبور کرده‌اید. در تمام این سال‌ها بسیاری از مغازه‌ها و پاساژها بسته و تعمیر شدند، اما همواره روی درِ برخی از آن‌ها تیغه‌های بلوکی مانند انباری‌های مخروبه کشیده شده است. برخی از اینها مغازه نیستند، بلکه سینماهایی هستند که برای مردم شهر خاطره ساخته بودند. این را وقتی فهمیدم که در حین همگردی و بازدید از سینماهای قدیم اصفهان، ریش سپیدان رهگذر و قدیمی‌های بازار تلاش می‌کردند محل دقیق سینماهایی که تخریب‌ شده‌اند را به ما نشان دهند و با اشتیاق نام و نشان دقیق آنها را همراه با خاطراتی که در آنجا گذرانده‌اند، برای ما مرور کنند. البته من نیز خوب یادم هست که بعد از بسته شدن سینما فلسطین، هربار که از روبه‌روی‌ ورودی غبار گرفته آن عبور می‌کردم خاطرات فیلم‌های طنزی که با خانواده در آن تماشا کردیم و پوسترها و عکس‌های سالن انتظارش برایم تداعی می‌شد و غم متروک شدنش روی دلم سنگینی می‌کرد.

اما سید مهدی سجادزاده، منتقد سینما در بازدیدی که روز گذشته (۲۱ شهریورماه) هم‌زمان با روز ملی سینما به همت اداره گردشگری شهرداری اصفهان و ویژه اصحاب رسانه برگزار شد، گفت: تا دهه ۱۳۴۰ حدود ۱۲ سینما در چهارباغ عباسی وجود داشته است که برخی از آنها حفظ شده و برخی نیز به دلایلی همچون مالکیت ازبین رفته‌اند.

او با اشاره به اینکه اغلب سینماها در اصفهان خصوصی بوده و مالکان آنان وضعیت مالی خوبی داشتند، افزود: برخلاف امروز که سینماها اغلب دولتی هستند، در گذشته سینماداری امری خصوصی تلقی می‌شده است. آقای معزی، مالک سینما مایاک و علی ارحام‌صدری مالک سینما سپاهان بوده‌اند که وضعیت مالی بسیار خوبی داشتند و ضمن فعالیت‌های اقتصادی دیگر به تأسیس سینما همت گماشته‌اند.

این مستندساز اصفهانی دوره طلایی سینمای اصفهان را در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی دانست و افزود: در آن سال‌ها سالن‌های چندصدنفره سینماها پر از جمعیت می‌شده است. البته باید توجه داشت که در گذشته محدودیت اکران فیلم‌های خارجی وجود نداشت و به ویژه فیلم‌های بالیوود یا هندی که مورد علاقه اصفهانی‌ها بوده، در این سینماها اکران می‌شده است.

سجادزاده ادامه داد: سینما تهران ابتدای در چهارباغ پایین و در محل ساختمان پلار فعلی قرار داشته است که دیگر اثری از آن نیست. سینما مایاک ۱ در جوار مکان شهرداری فعلی قرار داشته که یک سینمای تابستانه بوده است و سینما مایاک ۲ زمستانی بوده است.

او با بیان اینکه سینمای تابستانه روباز و زمستانی سرپوشیده است، اضافه کرد: در دوران پهلوی سینماهای روباز ساخته می‌شده است و هم‌اکنون دیگر نسل این نوع سینما منقرض شده است.

این منتقد جوان سینما با بیان اینکه تابلوی اعلانات سینما مایاک زمستانه همچنان بر دیواره مغازه فعلی حفظ شده است، اظهار کرد: قرار است در این بخش به همت اداره گردشگری تابلویی با طرح سردر سینما مایاک نصب شود. سینما مایاک یکی از سینماهای پرطرفدار و مهم اصفهان در دهه ۲۰ بوده است.

سجادزاده در خصوص سینما ایران نو یا سینما تاج در محل پاساژ هجرت کنونی، تصریح کرد: این سینمای تابستانه‌ در سال ۱۳۱۰ تاسیس شد که در محل پاساژ هجرت معروف پاساژ کازرونی قرار داشت. سازندگان آن برادران کازرونی بوده‌اند. در این سینما یه سبک روضه‌ها پرده‌ای در میان قسمت زنانه و مردانه آویخته بودند.

او تأکید کرد: البته شایان ذکر است که این سینما عمر کوتاهی داشته و حدود ۵ یا ۶ سال بعد تبدیل به پاساژ شده و به فروش می‌رسد. علت اینکه در این پاساژ اقلام عکس و فیلم‌برداری به فروش می‌رسد، کاربری سینمایی گذشته آن بوده است. دوربین‌های قدیمی و دیگر وسایل قدیمی تصویر برداری اینجا به فروش می‌رسد و به یکی از جاذبه‌های دیدنی‌ چهارباغ تبدیل شده است.

این منتقد سینما یکی از اسامی رایج بر سینماهای ایران در پیش از انقلاب را  عنوان «مولن‌روژ» دانست و افزود: سینما مولن‌روژ در محل تئاتر سپاهان که زنده‌یاد ارحام‌صدر در آن نقش‌آفرینی می‌کردند توسط پسر عموی ایشان زنده‌یاد علی ارحام‌صدری در سال ۱۳۴۵ ساخته شده است‌.

سجادزاده با اشاره به اینکه بقایایی از سالن مولن‌روژ همچنان باقی مانده است، افزود: سر در آن کاملاً مشخص است. اواخر دوره‌ شهرداری آقای سقاییان‌نژاد تحت عنوان تئاتر شهر احیا شود اما به دلیل مشکلات مالکیتی و وراثتی با وجود اینکه ظرفیت بسیار خوبی برای فعالیت فرهنگی بود، احیای آن انجام نشد.

او ادامه داد: اواخر دهه ۵۰ برخی با هدف جلوگیری از به آتش‌ کشیده شدن سینماها، جلوی درب آن تیغه می‌کشیدند. سینما مولن‌روژ نیز از این قاعده مستثنی نبود و هرچند داخل سینما ازبین رفته اما این دیوار باقی مانده است.

او در خصوص علت متروک شدن برخی از سینماها، اظهار کرد: مالکان ثروتمند سینماها و وارثان آنها عمدتاً اوایل انقلاب از کشور خارج شده‌اند و برخی از این املاک با حفظ کاربری فرهنگی در سند، متروک باقی مانده‌اند. البته سینماهایی که به بنیاد مستضعفان تعلق داشت از اوایل دهه ۶۰ شروع به کار کردند.

این منتقد سینما تنها سینمایی که هرگز عنوان آن تغییر نکرده را سینما سپاهان دانست و گفت: سینما ساحل نیز در دوره‌ کوتاهی با عنوان سینما آفریقا شناخته می‌شد و باز مجدد به نام سابق خود بازگشت.

سجادزاده با اشاره به اینکه سینما حافظ در محل سینمای قدیمی و تابستانه سعدی احداث شد، افزود: در بقایای سینمای سعدی، سینما تئاتر حافظ که سرپوشیده بود، تأسیس شد. آخرین تئاترهای آقای اکلیلی در همین سالن اجرا شد و بعدها نام آن به سینما فلسطین تغییر کرد.

او سینما فلسطین را از معدود سینماهایی دانست که حتی پس از بازسازی هم یک سالن دارد و گفت: درب آبی‌رنگ انتهای کوچه سعدی، بقایای سینما سعدی است. آخرین نسل سینما تئاتر که همچنان در چهارباغ حفظ شده، همین سینما فلسطین است.

این مستندساز جوان ادامه داد: سینما آسیا در محل کوچه فتحیه (داخل پارک شهید رجایی فعلی) بوده که در بدنه سازی شرق چهارباغ هیچ اثری از آن باقی نمانده است.

سجادزاده با اشاره به اینکه سینما ایران در جوار سال ۱۳۲۷ توسط سازنده سینما مایاک، آقای معزی تأسیس شد، اظهار کرد: این سینما یکی از سالن‌های بزرگ سینما با ظرفیت ۹۰۰ نفر بوده که به نظر می‌رسد هنوز بقایایی از آن در جوار متجمع تجاری هشت بهشت باقی مانده است.

او در خصوص سینما همایون تصریح کرد: به دستور رهبرانقلاب سینماهایی که تحت مالکیت بنیاد مستضعفین بودند به حوزه هنری منتقل شد. حوزه هنری به‌عنوان یک ارگان تخصصی در عرصه سینما وارد شد و می‌توان امید داشت که اگر سینما همایون به حوزه هنری واگذار شود، در حوزه گردشگری سینما از آن استفاده کند.

این پژوهشگر سینما ادامه داد: این سینما با توجه به اینکه رو به روی مدرسه چهارباغ بوده است، حواشی زیادی داشت و نامه‌نگاری‌های اعتراضی زیادی به استاندار و سایر مسئولین در خصوص پوسترها و پرده‌های این سینما موجود است و البته آتش‌سوزی‌های اواخر دهه ۵۰ دامان سینما همایون را هم گرفت.

سجادزاده با اشاره به اینکه سینما همایون که نام اولیه آن پالاس بوده است، در حال تعیین تکلیف در دستگاه‌های قضایی است، افزود: علیه مالکان آن شکایت شده تا هرچه سریعتر برای تعین تکلیف آن اقدام کنند. با توجه به اینکه حدود ۲۰ درصد آن همچنان باقی مانده است، این امکان وجود دارد که یک سالن با مختصات سینماهای قدیم، برای مثال تحت عنوان موزه سینما، در محل آن احداث شود. بازسازی سینمایی با صندلی‌های چوبی، فروش ساندویچ در حین تماشای فیلم، ظرفیت مغفول مانده‌ای در حوزه گردشگری است.

در پایان این تور گردشگری ذبیح‌الله سواری، مدیراجرایی مجتمع عمارت گلدسته، در خصوص پردیس سینمایی سپهر در این عمارت تصریح کرد: در طبقه سوم این مجموعه که در مرکز شهر قرار دارد، برای اولین بار در اصفهان ۷ پردیس سینمایی احداث شده است. یکی از این پردیس‌ها به صورت VIP و ۱۲ نفره ساخته شده است که این مجموعه به زودی افتتاح خواهد شد.

انتهای پیام