یادداشت مهمان- هر چند گسترش کوهنوردی و طبیعت‌گردی پدیده بسیار مطلوبی است و به‌طور کلی جای خرسندی دارد، اما برخی افراد بدون توجه به نکات ایمنی و همچنین اخلاق کوهنوردی به این کار مشغول شده‌اند و با رفتارهایشان به طبیعت، خود و دیگران آسیب می‌زنند. به همین بهانه حامد حیدری، کارشناس ارتباطات و طبیعت‌گرد در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده است،  نکاتی را مرور کرده که لازم است همه افرادی که می‌خواهند به کوهنوردی و طبیعت‌گردی بپردازند، آن را مد نظر قرار دهند.

نقطه صفر - گسترش شبکه‌های اجتماعی و به طور مشخص فراگیر شدن اینستاگرام باعث شده با پدیده‌هایی روبه‌رو شویم که تا پیش از این برای بسیاری موضوعیتی نداشت. به وضوح در گروه‌های کوهنوردی شاهد حضور افرادی هستیم که برای صعود به قلل مشهور کشور همچون دماوند، علم‌کوه و سبلان حاضر می‌شوند و پس از صعود به قله، دیگر اثری از آن‌ها نیست! گویا هدف تنها داشتن عکسی یادگاری با تابلوی این قله‌ها بوده است.

یکم- طبیعت قوانین خودش را به ما تحمیل می‌کند، هرگز در پی جنگ با آن بر نیایید، وگرنه ممکن است تاوان این کار از دست دادن جانتان باشد. بسیاری از افرادی که هر سال جان خود را در طبیعت از دست می‌دهند یا آسیب می‌بینند، کسانی بوده‌اند که یا خواسته‌اند فراتر از توان جسمی و روانی خود عمل کنند یا اینکه با ساده انگاشتن پدیده‌های طبیعی و عدم رعایت نکات ایمنی، تجربه‌ای تلخ برای خود رقم زده‌اند.

دوم- صبوری، صبوری، صبوری. طبیعت‌گردی و کوهنوردی مستلزم داشتن حد بالایی از صبر است. کسی که تصورش از کوهنوردی، تنها به اشتراک‌گذاری عکس بالای قله است، بهتر است در خانه‌شان بماند و این کار را با فتوشاپ انجام دهد. با وجود پیشرفت‌های فناورانه، همچنان احتمال اشتباه رفتن مسیر، وقوع اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی و... وجود دارد. در یکی از گروه‌های کوهنوردی و در زمان بازگشت از مسیر قله سبلان، لیدر برای کوتاه‌تر شدن مسیر، راهی متفاوت با مسیر رفت را انتخاب کرد، اما حدود نیم ساعت بعد متوجه شد که به دلیل بارش برف و باران در روزهای قبل، که البته در آن فصل متداول نبوده و به‌صورت پیش‌بینی نشده رخ داده بود، بخشی از مسیر از بین رفته و بخشی از مسیر هم به دلیل عمق زیاد برف ناایمن است و عبور از آن ریسک بالایی دارد. در نتیجه برای حفظ ایمنی اعضای گروه، به مسیر قبلی بازگشت. این اتفاق، زمان بازگشت گروه را با تأخیری ۲ ساعته روبه‌رو کرد و در نتیجه پیمایش بیشتری را هم می‌طلبید. در این شرایط برخی افراد گروه عصبانی و خسته شده بودند؛ به‌علاوه اینکه تاریک شدن هوا نیز شرایط را سخت‌تر کرد. البته خوشبختانه چند نفری هم بودند که آرامش‌ خود را حفظ کرده و تلاش می‌کردند به سایرین کمک کنند. از جمله نگارنده که در آن زمان شروع کرد به آواز خواندن و آرام کردن افرادی که احتمال می‌داد باعث ایجاد تنش در گروه شوند. صبح روز بعد همه آن افراد متوجه شدند که هدف لیدر از انتخاب مسیر اولیه چه بوده و آرام شدند. بنابراین وقتی در طبیعت هستید، باید بتوانید در لحظات بحرانی آرامش خودتان را حفظ کنید و از ایجاد تنش در گروه بپرهیزید. این رفتارها باعث حل شدن مشکل نخواهد شد. ضمناً طبیعت‌گردی و کوهنوردی، مانند مهمانی رفتن نیست و عوامل خارج از کنترل زیادی دارد. صبور و انعطاف‌پذیر باشید، وگرنه قید این ورزش را بزنید.

سوم- طبیعت را همان‌گونه که در آن پا گذاشته‌اید، ترک کنید. این یک اصل خدشه‌ناپذیر است. آشغال‌های خود را در طبیعت رها نکنید و در کیسه‌ای ریخته و با خود برگردانید. برای درست کردن آتش یا از آتشدان استفاده کنید یا در محل‌هایی که پیش‌تر نیز آتش روشن شده، نسبت به این کار اقدام کنید.

چهارم- از پخش کردن موسیقی با صدای بلند پرهیز کنید، سلیقه موسیقایی سایرین لزوماً با شما یکسان نیست، به‌علاوه اینکه بسیاری برای سکوت طبیعت به آن پناه می‌آورند. از هندزفری استفاده کنید و یک گوش خود را آزاد بگذارید تا بتوانید صدای لیدر و اعضای گروه را بشنوید.

پنجم- تنها به کوه نروید. ممکن است شرایطی پیش آید که به کمک فرد دیگری نیاز داشته باشید.

ششم- با افراد یا گروه‌های مطمئن به کوه و طبیعت بروید. این روزها همه لیدرند! شما چطور؟

هفتم- از اپلیکیشن‌ها پیش‌بینی وضعیت آب و هوا و مسیریابی استفاده کنید.

هشتم- برای هر اقلیم، تجهیزات مناسب آن را ببرید. یک بار در مسیر قله توچال که حتی جزو ۱۰۰ قله اول کشور هم به شمار نمی‌رود، آقایی با کفش مجلسی(!) و بدون هیچ تجهیزاتی از کنار گروهمان گذشت و لبخندی هم از روی غرور تحویل ما داد. نیم ساعت بعد که مه و باران آغاز شد، او را دیدم که پلاستیکی بر سر کشیده و با استرس به پایین برمی‌گردد. تجهیزات مناسب، برای زیبایی نیست، الزام کوهنوردی و طبیعت‌گردی است.

نهم- اگر بنا به هر علتی باید بدون رسیدن به قله بازگردید یا برنامه خود را به هر نحوی تغییر دهید، در برابر شرایط پیش آمده تسلیم شوید و سر جنگ با طبیعت برندارید. کسی شما را به خاطر صعود نکردن سرزنش نمی‌کند و حفظ جانتان اولویت اصلی است.

دهم- در صعودهای زمستانه، الزام داشتن تجهیزات مناسب و همراهی با لیدری حرفه‌ای، اهمیتی چندین برابر دارد.

یازدهم- برداشتن داروهای شخصی و برخی اقلام داروی عمومی و حداقل تجهیزات کمک‌های اولیه را فراموش نکنید. در کوهستان داروخانه نیست، دوست عزیز. هنگامی که از سردرد میگرنی به خود می‌پیچید، یک قرص مُسکن از طلا برایتان باارزش‌تر است.

دوازدهم- آب و غذا به اندازه کافی بردارید، نه بیشتر (که کوله خود را سنگین کنید)، نه کمتر که به مشکل بربخورید.

نقطه پایان- افرادی را دیده‌ام که پس از چند برنامه‌ کوه‌پیمایی یا حتی بعد از یک برنامه، کلاً این ورزش را کنار می‌گذارند. تصور خود را از کوهنوردی اصلاح کنید. کوهنوردی ورزش آسانی نیست. اگر تاب و تحمل آن را ندارید، به سفرهای گلگشتی که تورهای مختلف برگزار می‌کنند، اکتفا کنید. این‌گونه هم از طبیعت لذت برده‌اید، هم آسیبی ندیده‌اید. اهداف‌تان را متناسب با توان، تجربه و سرمایه خود تعریف کنید. همه ما قرار نیست به قله‌های رشته کوه هیمالیا صعود کنیم. ممکن است توان جسمی آن را نیز داشته باشید، اما از پس هزینه‌های آن نیز برمی‌آیید؟ هدف داشته باشید و برای تحقق آن تلاش کنید، اما رؤیاپردازی نکنید. همه ما قرار نیست حتی به همه قله‌های مرتفع ایران صعود کنیم. طبیعت به ما درس می‌دهد که درک درستی از توانمندی‌ها و ناتوانی‌های خود داشته باشیم. شرایط ما با یکدیگر یکسان نیست. آرزوهای بزرگی داشته باشید، اما اهدافتان را واقعی تعریف کنید. همیشه در اوج خودتان باشید.

انتهای پیام