در یکی دیگر نشست‌های مرتبط با تازه‌های نشر جهاددانشگاهی واحد اصفهان که یکشنبه (۵ شهریورماه) در کتاب‌فروشی این واحد برگزار شد، کتاب‌ «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» که به کوشش «رابرت. د.فریدبرگ» و «جنیفر. ک. پاترنوسترو» و با ترجمه‌ای از «سهیلا کاویانپور» و «محسن لعلی» نگارش‌شده و همچنین کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» نوشته «توری. ای کرید»، «جارود ریزوبر» و «آرون. تی.بک» و با ترجمه‌ای از «محسن لعلی»، «اعظم اسماعیل زاده» و «زهرا براهیمی‌پور» رونمایی شدند.

در ابتدای این نشست محمدرضا رهبری، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان گفت: جلسه امروز، دومین جلسه رونمایی از کتابی به قلم محسن لعلی است که من در آن صحبت می‌کنم و از قضا دور جدید فعالیت‌های انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان با کتابی به ترجمه این استاد آغاز شد که هم‌زمان با آن، تغییر و تحولی در نمونه و الگوی کاریِ انتشارات در باب‌ کیفی و کمی صورت گرفت و بخت با ما یار بود که این شروع مجدد نیز با کتابی از محسن لعلی همراه باشد.

او با ابراز خرسندی از انتشار کتابی دیگر از محسن لعلی در مجموعه جهاد دانشگاهی اصفهان، افزود: دو ویژگی بارز که باعث تداوم و عمیق شدن این همکاری شد این بود که معمولاً کتاب‌هایی که برای نشر پیشنهاد می‌شد به مسائل روز جامعه اشاره داشتند و پاسخ به خواسته‌های فردی یا دلواپسی‌ها و دل‌مشغولی‌های شخصی نبودند که از رسالت‌های ما، رسیدگی و پاسخ به این نیازهای روز است. یکی از همین مسائل، معاشرت و کار با نوجوانان در مدارس است و جامعۀ هدف ما معلمین و کسانی هستند که با نوجوانان سروکار دارند و کمتر کتابی با هدف پاسخ به این نیاز جامعه موجود است که در کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» به‌خوبی به این نیاز پرداخته‌ شده است. امیدوارم این ویژگی از مرحله چاپ و نشر به مرحله کار عمیق بر روی این کتاب‌ها و گسترش آن‌ها به‌عنوان موضوعات اساسی جامعه تبدیل شود.

رهبری خاطرنشان کرد: ویژگی دیگر که در راستای همان ویژگی اول یعنی پاسخگویی به نیاز جامعه است، عمل‌گرا و فعال بودن ایشان است. در حدود یک سال پیش با ایشان طرح موضوع کردم که جامعه ما در حال حرکت به سمت سالمندی است و کتاب‌های اندکی در این خصوص موجود است، ازاین‌رو به منبع علمی نیاز داریم؛ با روی گشاده پذیرفتند که در این زمینه کار کنند و حدود یک ماه پیش، کارِ از تنور درآمده‌ای را برای نشر ارائه دادند که امیدوارم مراحل نشر آن به‌زودی طی شود و در اختیار مخاطبین قرار گیرد. به‌علاوه، این خصوصیت در خود دو ویژگی دیگر را جای‌داده است، یکی از آن‌ها، بیان بدون خسّت آنچه می‌دانند در کارگاه‌ها است.

او اضافه کرد: سپاسگزاری می‌کنم و بسیار خوشحال هستم که کتاب‌های قبلی ایشان به چاپ‌های دوم و سوم رسیده است. امیدوارم این دو کتاب هم مانند آن‌ها پررونق باشد. آرزوی قلبی من این است که محسن لعلی و تیم همکارشان با توجه به نیازهای فراوان جامعه، پرکار، پرتلاش و همچنان در تولید آثار جدید دست پر باشند.

درمان شناختی-رفتاری در بیماری‌های جسمانی

در ادامه محسن لعلی، روان‌شناس و یکی از مترجمان دو کتاب «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» و «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» اظهار کرد: باعث افتخار است که در چنین مجالسی با حضور پررنگ افراد روبرو می‌شویم، سرمایه و دل‌خوشی ما همین دانشجویان و کتاب‌ها هستند. حضور در این مکان، سال ۶۹ و دوران دانشجویی‌ من را تداعی می‌کند، در گذشته فقط خریدار کتاب بودم، ولی این چند سال که همکاری فرهنگی داشته‌ایم، متوجه شدم که مجموعه خوبی در اینجا گرد آمده‌اند که به‌خوبی با یکدیگر هماهنگ شده‌ و بسیار خوش‌فکر و خلاق هستند و ازآنجایی‌که با روی گشاده از کتاب‌ها استقبال می‌کنند، به این تیم خدا قوت می‌گویم.

این مدرس دانشگاه یادآور شد: رسالتی بر من است که چیزی از خود برجای بگذارم. انسان باید متوجه شود که نفس کشیدنِ او ارزش دارد یا خیر. دلیل ترجمۀ دو کتاب «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» و «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» که دارای مضمون درمان شناختی-رفتاری هستند این است که از سالی که شروع به تدریس کردم، متوجه شدم دانشجویان بر این باور هستند که با درمان شناختی-رفتاری آشنایی دارند، ولی نه دانشجویان به‌خوبی آشنا بودند و نه منبعی وجود داشت؛ بنابراین با ترجمه کتاب «راهبردهای شناختی-رفتاری در درمان کودکان و نوجوانان مضطرب و افسرده» فعالیت خود را آغاز کردیم که کتابی بسیار کاربردی است. سپس کتابی با عنوان «فنون درمان شناختی-رفتاری» را تألیف کردم که اکنون به چاپ چهارم رسیده است. بعدازآن نیز کتابی با عنوان «کتاب کار افکار منفی» نوشتۀ «دیوید ای. کلارک» و سپس کتاب «هر احساسی را باور نکن» از «رابرت لیهی» را ترجمه کردم.

لعلی افزود: این روند ادامه پیدا کرد تا زمانی که در یکی از کارگاه‌هایی که تدریس می‌کردم، سهیلا کاویانپور موضوعی در رابطه با بیماری‌های پزشکی مانند درمان شناختی-رفتاری در صرع، دیابت، تومورشناسی و سرطان را مطرح کرد که ایدۀ بدی نبود، چراکه کتابی در زمینه درمان شناختی-رفتاری در بیماری‌های جسمانی وجود نداشت. ازاین‌رو بنا شد کتابی تحت عنوان «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» را ترجمه کنیم که بیشتر در درمان بیماری‌هایی مانند شب ادراری، صرع، فلج مغزی، بیماری‌های گوارشی کودکان و درمان آن‌ها توضیحاتی داده است. محتوای این کتاب نسبت به کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» مقداری سنگین و وزین است.

این روان‌شناس بالینی خاطرنشان کرد: در گذشته روان‌پزشکان نسبت به کار روانشناسان و مشاوران اقبالی نشان نمی‌دادند، اما جالب است که پس از ترجمه این کتاب و شنیدن صحبت‌های من، جلسه‌ای با متخصصان مغز و اعصاب اصفهان داشتیم و قصد دارند روان‌درمانی برای بیماران پارکینسون، صرع و ام‌اس را راه‌اندازی کنند. البته این کار سال‌هاست که در سطح دنیا انجام می‌شود. این موارد نشان‌دهندۀ لزوم درمان شناختی-رفتاری در بیماری‌های مرتبط با مغز و اعصاب است.

او افزود: با ادامه این رویه، به این نتیجه رسیدیم که در آموزش‌وپرورش و مدارس به کتابی با این مضمون نیاز است. «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» کتاب بسیار کاربردی برای مشاوران مدرسه است. این کتاب با مقدمه‌ای بر درمان شناختی-رفتاری آغازشده و سپس درباره باورها، تکنیک‌های CBT و کاربرد آن‌ها در مدارس صحبت می‌کند که به زبان ساده و با نثر روان بیان‌شده است، به‌طوری‌که دانشجویان در اصطلاح به آن راحت‌الحلقوم می‌گویند. حتی به من پیشنهاد کردند که این کتاب را به آموزش‌وپرورش معرفی کنیم، اما بر این باور هستم که اگر کتابی خوب باشد، به دنبال آن می‌آیند. افراد زیادی در این راه زحمت کشیدند و همیشه گفته‌ام، تیمی که به این مسیر وارد می‌شود، باید تلاش کند.

لعلی ضمن قدردانی از تلاش‌های جهاد دانشگاهی اصفهان تشکر کرد و ادامه داد: اگر جهاد و سایر مؤسسات انتشاراتیِ دیگر بر روی یک‌سری از مسائل و کتاب‌ها سرمایه‌گذاری می‌کردند و بار مالی تا حدودی از دوش مترجمان برداشته می‌شد، دست این افراد برای نوشتن بازتر می‌شد.

ضرورت برگزاری کارگاه تخصصی برای کتاب

همچنین سهیلا کاویانپور، روان‌شناس بالینی و مترجم دیگر کتاب‌ «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» گفت: خوشحالم که کتاب «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» به سرانجام رسید و امیدوارم ما روانشناسان بالینی در کارمان نوآوری داشته باشیم و شرایط به‌گونه‌ای باشد که از کتاب‌های جدید استفاده کنیم. کتاب «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» کتابی مرجع است یعنی روانشناسان بالینی می‌توانند آن را در کنار کتاب‌هایی مانند آسیب‌شناسی استفاده کنند. حتی احساس نیاز می‌کنم که کارگاهی برای این کتاب توسط استاد لعلی برگزار شود تا بتوانیم به‌صورت تخصصی این کتاب را به‌کارگیریم و اگر این اتفاق رخ دهد بسیار عالی و خوشحال‌کننده است.

او با بیان اینکه بهتر است در کنار دارو درمانی، روان‌درمانی نیز انجام شود، افزود: ما در اطراف خود کودکان مبتلا به بیماری‌های جسمی مانند دیابت، چاقی و بیماری‌های اسکلتی را می‌بینیم و بسیار خوب خواهد بود که اگر در کنار دارو درمانی که ضرورت است و نمی‌توان آن را کتمان کرد روان‌درمانی نیز انجام شود، زیرا برای مثال کودکی که به دیابت مبتلا شده است هیجاناتش تحت تأثیر قرار می‌گیرد و همچنین خانواده او هیجانات منفی بالایی را تجربه می‌کنند. همچنین با توجه به اختلالاتی که در عملکرد کودک و خانواده در زمینه‌هایی از قبیل تحصیلی و اجتماعی ایجاد می‌شود، ترجمه چنین کتابی ضرورت داشت.

این روان‌شناس بالینی در پایان خاطرنشان کرد: بیماری‌های مطرح‌شده در کتاب «دستنامه درمان شناختی-رفتاری بیماری‌های کودکان» خاص نیستند و همان مواردی هستند که در اطراف خود مشاهده می‌کنیم. در فصل آخر این کتاب به بیماری تراجنسیتی اشاره‌شده که هنوز در جامعه امروزی جا نیفتاده است. این بیماری بیشتر در دوران نوجوانی مشخص می‌شود اما از دوران کودکی خودش را نشان می‌دهد. در این بیماری، کودک، جنسیتی که با آن متولدشده است را به‌خوبی درک نمی‌کند و نمی‌تواند با آن مدارا کند. من پیشنهاد می‌کنم که کارگاهی درباره این موضوع برگزار شود تا به‌صورت تخصصی از این کتاب بهره ببریم.

مشاورین راه‌حل‌محور در مدارس

زهرا ابراهیمی‌پور نیز که از مترجمان کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» است، درباره لزوم ترجمه این کتاب اظهار کرد: به دلیل اینکه به‌صورت تخصصی در حیطه نوجوانان مشغول به کار هستم؛ بسیاری از نوجوانان زمانی که برای صحبت کردن با کسی احساس لزوم و نیاز می‌کنند معمولاً اولین نفر، مشاور مدرسه است و مشاورین مدرسه بیشتر راه‌حل‌محور هستند. این نوجوانان معمولاً با ذهن خام به مشاورین مراجعه می‌کنند و ذهن روان‌شناختی ندارند. بنابراین بسیارخوب خواهد بود که مشاورین مدرسه از این کتاب استفاده کنند چراکه به‌صورت روان نوشته‌شده و بسیار کاربردی است.

این مشاور و روان‌شناس نوجوان تأکید کرد: کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» به رشد شناختی نوجوانان، حل مسائل و مشکلات زندگی و چالش‌های دوران نوجوانی کمک بسیاری می‌کند.

مدیر یا معلم مدرسه، منطقه امن نوجوانان

اعظم اسماعیل‌زاده، یکی دیگر از مترجمان کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» نیز بیان کرد: زمانی که از طریق آموزش‌وپرورش و به‌عنوان مشاور مدرسه در دورۀ متوسطه دوم وارد شدم پروتکل درمان مشخصی به من به‌عنوان مشاور مدرسه ارائه نشد. هم‌زمان در کارگاه استاد لعلی شرکت می‌کردم و سؤالات فراوانی داشتم. استاد این کتاب را پیشنهاد دادند و من پس از خواندن، به کاربردی بودن آن پی بردم و باید بگویم که به معنای واقعی کلمه کتابی راحت‌الحلقوم بود؛ این‌گونه بود که کارهای ترجمه را آغاز کردیم.

او ادامه داد: کتاب «شناخت درمانی نوجوانان در مدرسه» از ۵ فصل تشکیل‌شده که فصل اول مروری بر شناخت درمانی نوجوانان است که با داستان ۳ نوجوان پیگیری شده و پروتکل‌های شناختی برای این افراد پیاده می‌شود. در فصل بعد، مفهوم شناخت درمانی موردبررسی قرار می‌گیرد. در فصل ۳ شناخت درمانی توضیح داده می‌شود و در فصل ۴ به رفتاردرمانی پرداخته می‌شود. درنهایت در فصل ۵ کاربرد موارد ذکرشده در مدارس بیان می‌شود؛ ضمن اینکه همه فصل‌ها دارای کاربرگ هستند تا فرضیه‌هایی که به ذهن مشاور می‌رسد، ثبت و در ادامه چک شود.

این مشاور و روان‌شناس با بیان اینکه منطقه امن بسیاری از نوجوانان، مدیر یا معلم مدرسه است، در پایان توصیه کرد: امیدوارم که جامعۀ مخاطب یعنی روانشناسان، مشاوران، معلمان و حتی مدیران مدرسه از این کتاب برای نوجوانان که سرمایه ما در آینده هستند، استفاده کنند.

انتهای پیام