پس از سفر دو ماه پیش بن‌فرحان، وزیر امور خارجه عربستان به ایران، حسین امیرعبداللهیان نیز هفته گذشته با هدف توسعه همکاری‌های فی‌مابین، وارد عربستان شد و با وزیر امور خارجه و ولیعهد این کشور دیدار کرد. در جریان این دیدارها هر دو طرف بر جدیت خود برای گسترش هر چه بیشتر تعاملات تاکید کردند و بن‌سلمان نگاه عربستان به ایران را راهبردی توصیف کرد.
اصغر زارعی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به برجسته‌ترین منافع مشترک ایران و عربستان، اظهار کرد: ایران و عربستان به لحاظ وسعت و جمعیت بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی هستند و هر کدام به عنوان دو قطب شیعی و سنی جهان اسلام به شمار می‌روند. هر دو کشور دارای سرمایه عظیم و استراتژیک نفت و گاز هستند و هر دو در منطقه به‌طور چشم‌گیری تاثیرگذارند.
وی اضافه کرد: متاسفانه طی ۴ دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی عوامل بیگانه و مداخلات قدرت‌های خارجی در منطقه باعث شده بود دو کشور بر سر منابع نفتی و فروش آن، مسائل قومی عرب و عجم و مسائل مذهبی سنی و شیعی با چالش مواجه شوند و از یکدیگر فاصله گیرند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: اما امروز پس از گذشت ۴ دهه به سبب شکست‌هایی که عربستان در منطقه تجربه کرد و قدرت بازدارندگی بسیار بالای جمهوری اسلامی در مقابل مداخله‌گری قدرت‌های بیگانه خصوصا آمریکا، رهبران عربستان سعودی به نوعی عقلانیت تاکتیکی دست پیدا کردند و به سمت بهبود روابط با ایران، آن هم بر اساس مفاهمه و منافع طرفین گام برداشتند.
زارعی با اشاره به رویگردانی عربستان از آمریکا، عنوان کرد: عربستان سعودی احساس می‌کند آمریکا و دولت‌های غربی مانند گذشته به عنوان قدرت برتر و بازدارنده نمی‌توانند شریک قابل اتکایی در منطقه باشند، از سوی دیگر مداخله گاه و بی‌گاه غرب، بهره‌کشی‌هایی که از عربستان صورت می‌گرفت و اعتراف علنی سران کاخ سفید در این خصوص، باعث شد در بدنه حاکمیتی و لایه‌های مردمی عربستان اعتراضات جدی نسبت به دخالت‌های آمریکا رخ دهد و شاهد تغییرات جدی در رفتارهای این بازیگر باشیم.
وی با تاکید بر اینکه امروز عربستان در سیاست خارجی خود اشتراک منافع و همکاری متقابل با کشورهای منطقه از جمله ایران را به عنوان یک اصل در دستور کار قرار داده، بیان کرد: منافع مشترک ایران و عربستان در درجه اول ثبات و امنیت پایدار در منطقه است. جمهوری اسلامی ایران نشان داده می‌تواند به عنوان یک تکیه‌گاه قدرتمند در خاورمیانه از منافع اقتصادی و امنیت منطقه پاسداری کند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه موضوعات مربوط به سرمایه نفت و گاز را دیگر منفعت مشترک ایران و عربستان دانست و گفت: اکنون به جای رقابت و چالش با خریداران انرژی، این موضوع به حوزه‌ای برای همکاری تبدیل شده است. هرچند ممکن است رقابت‌هایی در بازار داشته باشیم، اما این به معنای نداشتن منافع مشترک در قالب همکاری‌های شکلگرفته مانند اوپک نیست.
زارعی افزود: تعاملات منطقه‌ای دیگر وجه اشتراک دو کشور است. امروز به جهت تحکیم روابط ایران و عربستان شاهد منطقه‌ای باثبات‌تر هستیم و در یمن، سوریه، عراق و لبنان درجه‌ای از ثبات دیده می‌شود. در سرزمین‌های اشغالی مقاومت توانسته به توانمندی بسیار بالایی دست پیدا کند و همین باعث شده رژیم صهیونیستی قدرت بازدارندگی خودش را تا حدود زیادی در معرض آسیب ببیند. اسرائیلی که تا دیروز شعار از نیل تا فرات می‌داد، امروز مجبور شده به دور خودش دیوار بکشد تا تهدیدات امنیتی را کنترل کند و بیشتر دنبال ایجاد آرامش در داخل مرزهای خودش است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین ایران و عربستان مشترکا می‌توانند از مراکز استراتژیک خلیج فارس، دریای عمان و دریای سرخ به عنوان ابزاری برای ایجاد ثبات و امنیت منطقه‌ای در حوزه‌های اقتصادی و تجاری استفاده کنند و بر همکاری‌های خود روز به روز قوام بخشند.
از توافق ۲۰۲۳ ایران و عربستان تا سفر وزیر خارجه به ریاض
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با اشاره به دستاوردهای چند ماهه توافق تهران و ریاض، عنوان کرد: سفر اخیر وزیر خارجه به ریاض، بازگشایی سفارت‌خانه و کنسولگری‌های دو کشور و آغاز روابط دیپلماتیک در سطح عالی نشان می‌دهد که دو کشور اراده جدی دارند که منافع خودشان را بر اساس منافع متقابل بسط و توسعه دهند.
زارعی ادامه داد: دعوت از رئیس جمهور کشورمان به عربستان و تعاملات دیپلماتیکی که بین ما با عربستان و سایر کشورهای منطقه در حال انجام است، نشان از تغییر شرایط منطقه و تحولاتی دارد که در آینده نزدیک بیشتر شاهد خواهیم بود.
وی با اشاره به همکاری‌های گسترده ایران و عربستان در منطقه، اظهار کرد: ما در سازمان کنفرانس اسلامی، اتحادیه عرب و پیمان‌های منطقه‌ای با عربستان همکاری‌هایی داریم و از طریق این نهادها خصوصا سازمان کنفرانس اسلامی می‌توانیم روابطمان را به سمت تفاهم دوطرفه سوق دهیم.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه تعارضات همیشه میان ایران و عربستان وجود داشته ولی عامل همکاری دو کشور، عوامل خارجی بود، گفت: زمانی که آمریکا در دهه 70 استراتژی دو ستونی خود را در پیش گرفت، فشارهای این کشور ایران و عربستان را علی‌رغم تعارضاتی که داشتند در کنار هم قرار داد. بعد از پیروزی انقلاب آمریکا بر برجسته کردن تعارضات تهران و ریاض انگشت گذاشت و همین مسئله به تقابل کشورهای عرب با ایران و جنگ با عراق منجر شد.
زارعی با بیان اینکه اکنون اینکه ما به شرایطی بازگشته‌ایم که تعارضات را به حاشیه ببریم، اضافه کرد: امروز اجازه نمی‌دهیم تعارضات بر منافع بلندمدت مشترکمان و ثباتی که هم ما و هم عربستان خواهان آن هستیم، تاثیر بگذارد، زیرا اگر عنصر خارجی در این وسط دخالت نکند، کشورهای منطقه می‌توانند با وجود تعارضات ساختاری و ذاتی خود برای رسیدن به منافع مشترک بلندمدتشان با یکدیگر همکاری کنند.
زارعی بیان کرد: قاعدتا کشورهایی که روابط خوب ایران و عربستان چندان به مذاق‌شان خوش نمی‌آید، در این بین سنگ‌اندازی می‌کنند و به مسائل و مشکلات منطقه دامن می‌زنند. در حال حاضر شاهدیم حضور نیروهای وزارت دفاع آمریکا در منطقه و به ویژه سوریه پر رنگ‌تر شده، در نوار مشترک مرزی سوریه و عراق به تحرکاتی دست زده‌اند و در خلیج فارس چندین هزار تفنگدار را برای پاسداری از منافع آمریکا اعزام کرده‌اند. این‌ها مسائلی است که می‌تواند بحران‌ساز شود، اما عقلانیت رفتاری کشورهای منطقه خصوصا جمهوری اسلامی ایران و عربستان است که باعث می‌شود این گونه اقدامات بی‌ثبات‌کننده تحت کنترل قرار گیرد.
انتهای پیام
نظرات