به گزارش ایسنا، تغییرات اقلیمی، موجـب عقب‌نشینی یخچال‌های طبیعی، کاهش جریان رودخانه‌ها و کوچک شدن دریاچه‌ها شده و در نهایت موجب کاهش منابع آب شیرین شده‌اند. همچنین بسیاری از این منابع آبی، آلوده، شور، نامناسب و یا غیرقابل دسترس برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی هستند. از طرفی کمبود آب با رشد جمعیت و نیاز به غذا و آب بیشتر، در حال تشدید شدن است. در چنین شرایطی کشورهای مختلف از جمله ایران با چالش تولید غذای بیشتر با آب کمتر در راستای تامین اهداف امنیت غذایی رو به رو هستند. از این رو استفاده پایدار از منابع آب، از چالش‌های اصلی قـرن فعلی به‌ویژه در کشورهای خشک و نیمه‌خشک است.
بنا بر نظرات متخصصان، اصلاح روش‌های آبیاری سنتی و استفاده از روش‌های مکانیزه و یا تغییر سامانه‌های آبیاری سطحی سنتی به سامانه‌های آبیاری تحت فشار، موجـب کـاهش تلفات آب در مزرعه می‌شود. با اتخاذ چنین شیوه‌هایی، راندمان و بهره‌وری آبیاری افزایش می‌یابد. سامانه‌های آبیاری مانند هر پدیده کارشناسی بر سه اصـل طراحی، اجرا و بهره‌برداری استوار هستند. مقولـه طراحی و اجرا معمولاً توسط کارشناسان و متخصصان و موضـوع بهره‌برداری از پروژه، توسط کشاورزان انجـام می‌گیرد. در این میان، یکی از اساسی‌ترین مسائل و موانع فراروی توسعه سامانه‌هـای آبیاری تحت فشـار کـه منجر به بکارگیری موقت آن‌ها شده، نبـود بهره‌برداران ماهر و نیروی انسانی کارآزموده است.
در این زمینه، پژوهشگران دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین تحقیقی را به انجام رسانده‌اند که در آن، با رویکرد سازگاری با کم‌آبی، نیازهای آموزشی کشاورزان دارای سامانه آبیاری تحت‌فشار مورد بررسی قرار گرفته است.
در این پژوهش، ۱۵۳ نفر از فعالان حوزه فوق شامل کشاورزان و باغداران، صاحب‌نظران و مسؤولان با استفاده از پرسشنامه، داده‌های مورد نیاز تحقیق را فراهم آورده‌اند.
نتایج این پژوهش، اولویت‌های تعریف سرفصل‌ها و دوره‌های آموزشی برای کشاورزان دارای سامانه آبیاری تحت‌فشار را نشان داد.
بر این اساس، کشاورزان به اهمیت و ضرورت آموزش، آگاهی دارند و برای آموزش اثربخش، باید پژوهش‌های آینده بر روی شناسایی شیوه‌های آموزشی متناسب با شرایط اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی تمرکز یابند.
در این رابطه، بیژن نظری، پژوهشگر گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و همکارش می‌گویند: «یافته‌های ما نشان می‌دهند پراهمیت‌ترین نیازهای آموزشی بر اساس دیدگاه مطرح شده به‌ترتیب مربوط به گویه‌های تعیین زمان آبیاری با ابزارها و فناوری‌های جدید، نحوه آبیاری خاص هر نوع محصول و تطبیق مدیریت مزرعه با نوع سامانه آبیاری برای زارعین و کاهش تلفات آب در استخرهای آبیاری، نحوه آبیاری خاص هر نوع محصول و نحوه بهره‌برداری از سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار برای باغداران بود».
به گفته این محققان، «طبق یافته‌های این پژوهش، کشاورزان و باغداران، نیاز به آموزش را به خوبی احساس می‌کنند. با ایـن حـال حـلقـه مفقوده در این میان، شناخت چگونگی آموزش اثربخش برای بهبـود وضعیت بهره‌برداری از آب است. لذا پژوهش‌هـای آینده باید بر روی شناسایی این شیوه‌های آموزشی متناسب با شرایط اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی تمرکز یابند».
این یافته‌های پژوهشی در فصلنامه «مهندسی آبیاری و آب ایران» وابسته به انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران منتشر شده‌اند.
انتهای پیام
نظرات