مهدیا مصباحی در گفت‌وگو با ایسنا و در تعریف واژه خلاقیت عنوان کرد: از آنجا که خلاقیت واژه‌ و مفهومی انتزاعی تصور می‌شود، هر کسی بر مبنای برداشت خود ممکن است تعاریف متفاوتی از خلاقیت بیان کند. خلاقیت مفهومی پیچیده، گیج‌کننده، چندوجهی و اسرارآمیز است.

وی با بیان اینکه محققین و اندیشمندان حوزه خلاقیت، تعاریف متنوع و متفاوتی از خلاقیت بیان کرده‌اند، افزود: برای رسیدن به درک درست از مفهوم خلاقیت، باید به خروجی خلاق توجه کرد که خلاقیت را نوعی تفکر و ایده پردازی، حل مساله، رفتار، رویه، محصول و خدمات خلاقانه تلقی می‌کند، اما آنچه که ویژگی مشترک خروجی خلاق نامیده می‌شود تازگی، ابتکار ارزشمندی و سودمندی است.

این کارشناس حوزه خلاقیت تاکید کرد: در قرن بیست‌ و یکم، خلاقیت یکی از مهارت‌های کلیدی برای رفع نیازها و حل مسائل پیچیده عنوان شده است و می‌تواند رکن اساسی در پیشرفت‌های فردی و توسعه اقتصادی، اجتماعی، سازمانی و شخصی باشد. در آینده نیاز بشر به مهارت و توانایی‌های شناختی از جمله تفکر، خلاقیت، ایده‌پردازی، حل مسأله و عوامل شناختی بیش از گذشته خواهد بود.

مصباحی در رابطه با معیارهای کودک خلاق توضیح داد: سنجش خلاقیت کودکان باید بر مبنای آزمون‌های خلاقیت اندازه‌گیری شود که مبنای آن توانایی آفرینش و خلق کردن، حل مسئله، نیروی تخیل، ابتکار هنری، فکری و بهره از هوش ٩ گانه است.

وی خاطرنشان کرد: مهمترین عامل موثر بر خلاقیت کودکان در دوران قبل از مدرسه، پدر، مادر و محیط خانواده است. در دوره پیش دبستانی کودکان دارای توانایی‌های خلاقانه بسیار زیادی هستند، اما بنا بر تحقیقات انجام شده، خلاقیت کودکان در دوران مدرسه کاهش می‌یابد، چون کودکان در این دوره وارد مرحله سوادآموزی می‌شوند و برای هماهنگی با دیگران اطاعت را می‌آموزند، بنابراین نقش معلمین و عوامل محیطی و دروس برای تقویت خلاقیت کودکان حائز اهمیت است.

 کودکی؛ سرآغاز خلاقیت 

این کارشناس ارشد علوم شناختی با اشاره به اهمیت دوران کودکی در پرورش خلاقیت خاطرنشان کرد: محققینی همچون تورنس معتقد است که خلاقیت بسیاری از کودکان در حدود ۱۰ سالگی افت پیدا می‌کند که علت آن را می‌توان در محیط‌های آموزشی رسمی و غیر رسمی، بی‌توجهی به آموزش و پرورش پویا و خلاق و دیگر عوامل موثر جستجو کرد، اما به طور کلی پژوهش‌ها درباره سن و تاثیر آن بر خلاقیت نشان داده  که دوران کودکی سرآغاز خلاقیت است و در دوران نوجوانی خلاقیت با یک روند افزایشی تدریجی به اوج می‌رسد. به طور کلی افزایش سن و تجربه و دانش در خلاق‌تر شدن افراد موثر است.

مصباحی افزود: نتایج تحقیقات جدید در ایران نشان می‌دهد که پسران و دختران در میزان خلاقیت با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند، هرچند در سابقه تاریخی، برتری مردان در مشاغل مرتبط با خلاقیت مانند هنر نسبت به زنان بیشتر بوده است.

وی تصریح کرد: تحقیقات زیادی در رابطه با هوش و خلاقیت در کودکان انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که ضریب هوش بالا یا استعدادهای درخشان به تنهایی برای خلاق بودن کافی نیست، پژوهش‌های بلند مدت روی کودکان نشان داد که بسیاری از آنها حتی پس از کسب موفقیت‌های شغلی در بزرگسالی، نشانه‌های قابل توجهی از خلاقیت را ندارند.

مصباحی گفت: مطالعات نشان می‌دهد که خلاقیت یک مهارت اکتسابی و قابل آموزش و تحت تاثیر عواملی همچون دانش است. بسیاری از کشورها یادگیری خلاقیت را در سیستم آموزش در اولویت قرار داده‌اند.

وی افزود: بر مبنای سیاست گذاری و ارزش گذاری در ۲۷ کشور اروپایی، خلاقیت در دروس ملی گنجانده شده است. در کشور ما نیز، نیاز است تدریس خلاقیت به عنوان یک ضرورت، در سراسر سیستم آموزشی عملیاتی و اجرا شود.

انتهای پیام