پریسا ملایی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه سلامت معنوی یکی از جنبه‌های سلامت روانی انسان است که با سلامت جسمانی و روانی افراد ارتباط عمیقی دارد، اظهار کرد: همانطوری‌که نتایج مطالعات گذشته نشان‌داده‌اند همزمان با افزایش سن سالمندان، معنویت از قوی‌ترین پیش‌بینی کننده‌های سلامت، شادمانی و رضایت از زندگی است.

وی با بیان اینکه برخورداری از سلامت معنـوی، یکی از عناصر اصلی سلامتی است، تصریح کرد: سلامت معنـوی اصـطلاحی اسـت کـه در دانـش نـوین پزشکی توسط سازمان جهانی بهداشت، به عنوان رکن چهارم سـلامت مطـرح شد، هرچند از طرح موضوع سلامت معنوی بیش از پنج دهه می گذرد ولی ابعاد این رکن بسیار با اهمیت و همچنان ناشناخته باقی مانده است.

ملایی تصریح کرد: طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامتی یعنی رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی، عاطفی، معنوی و نه فقط فقدان بیماری است بنابراین سلامت معنوی یکی از ابعاد مهم سلامت در انسان محسوب می‌شود که ارتباط هماهنگ و یکپارچه را بین نیروهای داخلی فرد فراهم می‌کند.

دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی گفت: سالمندان چون با بیماری‌هـای طـولانی مدت یا ناتوان کننده مواجه هسـتند و از بحـران و فقـدان‌هـای مختلف رنج می‌برند همچنین به دلیل کاهش ظرفیت های ذخیره ای و عملکردی، این مفهوم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

ملایی با ذکر اینکه بحران‌های مختلف این دوران فرصـتی برای رشد فردی و معنوی سالمندان است، بیان کرد: فرد به انـدازه زمـان سالمندی در هیچ زمان دیگری بـرای ارزیـابی معنویـت و درک ماهیت درونی و روحی خود اهمیت قائل نیست.

وی اضافه کرد: در ایـن دوران فرد سالمند سعی می‌کند به دنبال آرامش، دادن معنا به زنـدگی و بهبود ارتباطات روحی خود باشد و پاسـخ هـایی را بـرای حـل مشکلات اجتماعی و فرهنگی پیدا کند.

دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی ادامه داد: ظرفیت معنوی افراد سالمند به تدریج با امیـد بـه داشـتن یـک زندگی کامل و بی نقص افزایش پیدا می‌کند، با افزایش سن تعداد زیادی از سالمندان جهت کنترل چالش های زندگی مثـل مرگ همسر، کاهش عملکرد فیزیکی و تغییرات در نقـش مثـل بازنشستگی به سمت توسعه ارتباطات جدید و معنویت روی می آورند.

ملایی با بیان اینکه معنویت و پیامدهای آن یک منبع قـوی در زندگی فرد برای فراهم کردن توانایی سـازگاری بـا نیازهـا و تغییرات فردی در سالمندی است افزود: نفوذ معنویت در ابعاد جسمانی زندگی انسان‌ها، تأثیر به سزایی در ارتبـاط خـانوادگی، سلامتی و بیماری، راه های بهبود، شفا، کـاهش غـم و انـدوه دارد.

طبق اظهارات وی وجود معنویت، استرس حاصل از ناتوانی را کم کـرده و باعث افزایش کیفیت زندگی، طـول عمـر و کـاهش اضـطراب، افسردگی و خودکشی می‌شود.

دانشجوی دکترای تخصصی  سالمندشناسی اظهار کرد:معنوی بودن از نظر روحی توانایی پیشگیری از بیماری روحی، جسمی و توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن شما را دارد،  ممکن است احساس بالاتری از هدف، آرامش، امید و معنا داشته باشید، اعتماد به نفس، عزت نفس و خودکنترلی بهتری را تجربه کنید می تواند به شما کمک کند تا تجربیات خود را در زندگی درک کنید.

ملایی افزود:  هنگامی که احساس خوبی ندارید، می تواند به شما کمک کند تا قدرت درونی خود را احساس کنید و در نتیجه بهبودی سریع‌تر داشته باشید.

وی با اشاره به اینکه در سالمندان، معنویت به عنوان سدی در برابر اضطراب و افسردگی عمل می‌کند افزود:  افرادی که سلامت معنوی دارند ظاهراً در دوران سالمندی نیز رفاه بیشتری را تجربه می کنند. 

معنویت و دینداری منبعی برای بیماران در مقابله با بیماری‌های مزمن

ملایی بیان کرد: معنویت و دینداری منبعی است که برای بیماران جهت مقابله با بیماری مزمن استفاده می شود که تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی و رفاه آنها دارد همچنین می‌تواند ترس از مرگ را کاهش و باعث ارتقای امید به زندگی شود.

طبق اظهارات این دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی،  معنویت را می‌توان به عنوان یک سفر ذهنی برای درک مفاهیم "خود" و "جهان" در طول زندگی تعریف کرد بُعد معنویت برای معنا بخشیدن به زندگی، مقابله با ناملایمات و تجربه بیماری و در افراد مسن، همزمان با تغییرات فیزیکی طبیعی، اساسی است.

ملایی اضافه کرد: در واقع یکی از ابعاد تهدید کننده در زمان بروز بیماری‌ها، علاوه بر ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی، بعد معنوی بوده که یکپارچگی و انسجام معنویت فرد را که دربردارنده سلامت معنوی است، تحریک و تهدید می‌کند زیرا مسائل مربوط به معنویت در زمان بروز بیماری ها باعث شده فرد به دنبال معنا و هدف در زندگی خود گشته و به دنبال آن نیازهای معنوی آن ها افزایش می یابد.

وی با بیان اینکه سلامت معنوی با مذهبی بودن نباید اشتباه گرفته شود، افزود: سلامت معنوی مفهوم گسترده ای است که مذهب تنها بخشی از آن است درواقع معنویت، شخصی و درونی است درحالی‌که مذهب و دین بیشتر رسمی و ظاهری است.

ملایی با ذکر اینکه سلامت معنوی شامل دو بُعد رفاه مذهبی و وجودی است افزود: رفاه مذهبی شامل ادراکات شخصی از سلامت زندگی معنوی در ارتباط با یک قدرت متعالی است و سلامت وجودی بر نگرانی‌های اجتماعی و روانی و چگونگی ارتباط فرد با خود، جامعه و محیط متمرکز است.

وی اظهار کرد: سلامت معنوی با ویژگی هایی نظیر ثبات در زندگی، داشتن زندگی هدفمند، صلح، تناسب و هماهنگی، احساس ارتباط با خویشتن، خدا، جامعه و محیط مشخص می‌شود.

دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی گفت: عوامل زیادی در بهبود، ارتقا و شکل‌دهی معنویت افراد مؤثر اسـت کـه در بـین آنها نقش مذهب برجسته تر است.

ملایی تصریح کرد: عوامل جمعیـت شـناختی و خانوادگی از دیگر عوامل مؤثر در بهبود این بُعد از سلامت است همچنین میـزان نگرانـی راجـع بـه مـرگ، سـازگاری بـا مشکلات، برخورداری از سلامت جسمی و روانـی از جملـه عوامل دیگر تأثیرگذار بر بُعد معنـوی اسـت.

وی با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که سلامت معنوی هر شخصی بستگی به کیفیت درک و نگرشی داشته که نسبت به جهان هستی دارد  و با توجـه به یکسان نبودن عوامل مؤثر بر سلامت معنوی در محیط های مختلــف، میــزان ســلامت معنــوی نیــز متغیــر اســت افزود:سلامت معنوی شامل زندگی هدفمند، تعالی و فعلیت بخشیدن به ابعاد و ظرفیت های مختلف انسان است.

ملایی با بیان اینکه سلامت معنوی بین جنبه های جسمی، روانی و اجتماعی زندگی انسان تعادل ایجاد می کند گفت: سلامت معنوی جستجوی ما را برای معنای عمیق‌تر در زندگی تأیید می‌کند وقتی از نظر روحی سالم هستیم، نه تنها با یک قدرت برتر، بلکه با اطرافیانمان بیشتر احساس ارتباط می کنیم ما در انتخاب های روزمره وضوح بیشتری داریم و اعمالمان با باورها و ارزش‌هایمان سازگارتر می شود.

وی با اشاره به اینکه یک فرد سالم از نظر روحی هدف مشخصی در زندگی دارد و می‌تواند به معنای رویدادها فکر کند افزود: آنها همچنین ایده های روشنی از درست و نادرست دارند و می‌توانند بر اساس آن عمل کنند برخی از افراد از اعمال مذهبی خاصی پیروی می کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است حس هماهنگی و خودآگاهی عمومی را دنبال کنند.

ملایی افزود: می‌توان گفت معنویت انسان از سه جنبه روابط، ارزش‌ها، و هدف زندگی تشکیل‌شده است.

طبق گفته‌های این دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی، تمرین مدیتیشن یا یوگا، دعا کردن یا شرکت در دین سازمان یافته، گذراندن زمان آرام به تنهایی و اندیشیدن به معنای زندگی، خدمت به جامعه خود، گذراندن وقت در طبیعت، قدردانی از موسیقی و هنر، مثال‌هایی از سلامت معنوی در فرد است.

وی به راهکارهایی برای ارتقای سلامت معنوی سالمندان گریزی زد و گفت: ارتباط برقرارکردن با جامعه ایمانی خود، داوطلب شوید یا به دیگران کمک کنید، یوگا و مدیتیشن را تمرین کنید، زمانی را در طبیعت بگذرانید، روی سرگرمی های خود تمرکز کنید و  با یک روحانی یا شخصی که به او اعتماد دارید صحبت کنید.

 ملایی اظهار کرد: علاوه بر اهمیت سلامت معنوی فرد، ارائه مراقبت معنوی به سالمندان در مراکز نگهداری سالمندی نیز باید مورد توجه قرار گیرد تأمین نیازهای معنوی افراد بستری، در سرعت بهبودی و دستیابی به سلامت معنوی و کاهش و کنترل اضطراب و افسردگی بسیار مهم است.

اهمیت مراقبت معنوی توسط تیم مراقبتی

وی با بیان اینکه به منظور اعمال مراقبت معنوی باید توسط تیم مراقبتی سه فعالیت کلیدی انجام شود افزود: با بیمار بودن در هنگام تجربه درد، رنج یا سایر مشکلات یا نیازها، گوش دادن به نگرانی و احساسات بیمار مثل ترس، خشم، تنهایی، افسردگی یا اندوه که می‌توانند دستیابی به سلامت را به تأخیر اندازد ، لمس کردن بیمار هم به طور فیزیکی، عاطفی و هم معنوی تا آن‌ها را از ارتباط‌شان با سایر خانواده و خدا مطمئن سازد، همراه بودن با بیمار، قلب مراقبت بهداشتی است.

دانشجوی دکترای تخصصی سالمندشناسی گفت: توانایی گوش دادن هم یک هنر است و هم یک مهارت آموختنی و نیاز دارد که مراقبین به طور کامل به مددجو با گوش‌ها و چشم‌ها و ذهنی باز به بیمار توجه کند. لمس مهربان و همدلانه و از روی عشق شاید مهم‌ترین بُعد از مراقبت معنوی مراقبین باشد. 

انتهای پیام