ولی باید بدانیم سنگ یادبود شاید آخرین چیزی است که برای یک انسان خریداری و روی مزار وی قرار داده می‌شود. به عبارتی سنگ‌ قبر اولین شناسنامه انسان است که بعد از مرگ روی مزارش گذاشته می‌شود تا توسط کسانی که به سراغش می‌آیند، شناسایی و شناخته شوند.

در هر شهر افرادی هستند که این شناسنامه را برای نصب روی قبر فوت‌شدگان حکاکی می‌کنند؛ یکی از فعالان این حوزه در جنوب خراسان رضوی صادق پوراسماعیل است که ۳۷ سال در کار سنگ‌تراشی و حکاکی مشغول به کار است.

او در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ابتدای کارم در شهرستان گرگان، سنگ‌کاری ساختمان انجام می‌دادم. کارگران از ساعت هفت صبح تا سه عصر کار می‌کردند و من برای پر کردن اوقات فراغتم به سنگ‌تراشی آقای مقدم دور میدان امام‌زاده گرگان می‌رفتم و کار وی را تماشا می‌کردم. به این ترتیب به کار حکاکی روی سنگ علاقه‌مند شدم.

پوراسماعیل که فقط تا پنجم ابتدایی تحصیل‌ کرده، گفت: یکی از نیازهای این کار، خطاطی است که هیچ سررشته‌ای از آن نداشتم. دوستانم ابتدا برای من خطاطی می‌کردند و من کنده‌کاری روی سنگ را انجام می‌دادم ولی تصمیم گرفتم خطاطی را فرا بگیرم. حتی دوران سربازی تا ساعت ۹ شب که سنگرمان برق داشت، تمرین خطاطی می‌کردم. برای بهتر شدن کارم و رفع اشکالاتم به کلاس رفتم و سرمشق‌ می‌گرفتم ولی ایراد کارم را نمی‌گفتند؛ از این‌ رو تصمیم گرفتم خودم خطاطی را فرا بگیرم و ایراد کارم را برطرف کنم.

وی افزود: پس از خدمت سربازی بدون هیچ‌ حمایتی مغازه‌ای راه‌اندازی کردم و کار سنگ‌کاری ساختمان و حکاکی روی سنگ را شروع کردم. در زمینه سنگ‌کاری ساختمان ۹ نفر همکار داشتم که با من کار می‌کردند. بعد از مدت ۲۰ سال به دلیل کاهش دستمزد همکارانم ناراحت بودم؛ برای همین سنگ‌کاری ساختمان را کنار گذاشتم و فقط به حکاکی روی سنگ پرداختم و از آن زمان تا کنون ۱۵ سال است که حکاکی می‌کنم.

پوراسماعیل با اشاره به اینکه این کار یک هنر است و باید برای فرا گرفتن آن، به چنین هنری علاقه داشت، افزود: اولین سنگ یادبود را برای پدر و مادر همسر عمه‌ام حکاکی کرده‌ام.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته حکاکی را با دست انجام می‌دادیم و قلم‌های مخصوص الماسه مثل قلم‌نی در اندازه‌های مختلف برای خط‌های ریز و درشت داشتیم و روی سنگ‌های طوسی، سفید و کرم حکاکی می‌کردیم ولی الان با فرز برقی کوچک این کار را انجام می‌دهیم.

او با بیان اینکه طی چند سال اخیر حکاکی عکس نیز علاوه بر نوشته روی لوح یادبود انجام می‌گیرد، گفت: در گذشته حکاکی عکس ۱۵ تا ۹۰ ساله عکس خانم و آقا را با دست انجام می‌دادیم ولی الان این کار با دستگاه انجام می‌گیرد که نسبت به گذشته خیلی باکیفیت‌تر است چون با تکنولوژی‌های روز نمی‌توانیم رقابت کنیم.

پوراسماعیل گفت: کار با دست روی سنگ گرانیت خیلی سخت است ولی با دستگاه فرز، سند پلاس، سی‌ان‌سی و لیزر حکاکی به‌ راحتی انجام می‌گیرد؛ حال آنکه حکاکی روی سنگ نرم با دست بیش از پنج ساعت طول می‌کشد ولی الان با دستگاه به حدود ۲ ساعت رسیده است.

این هنرمند با بیان اینکه مشتریانم بیشتر روستایی هستند، گفت: متقاضی حکاکی روی سنگ از شهرهای تربت‌ حیدریه، طبس، عشق‌آباد و شهرهای اطراف نیز داشته‌ام و مدتی است حکاکی‌های مربوط به سنگ‌های قبر برخی امام‌زاده‌ها را من انجام می‌دهم.

وی با اشاره به خاطره تلخی که هنوز در ذهنش مانده است، عنوان کرد: سنگی را آماده کرده بودم؛ بالای آن عنوان مادر زده بودم و پایین آن شعری مربوط به پدر بود که در مغازه‌ام این سنگ‌لوح مانده بود. یکی از مشتریان آن را دید و درخواست آن را کرد و من عیب کار را گفتم و در جوابم گفت این مرحومه برای من هم مادر و هم پدر بود چون در کودکی پدرم را از دست داده بودم.

او گفت: شعرهای حکاکی شده روی لوح‌ها را معمولا مشتری‌ها می‌آورند که تعدادی از آن‌ها معروف شده و هزاران بار نوشته‌ایم نام نیکو گر بماند ز آدمی/به ز او ماند سرای زرنگار/سال دیگر را که می‌داند حساب؟ یا کجا رفت آن‌که با ما بود یار؟...

وی تصریح کرد: اصلا دوست ندارم سنگ‌لوح را قبل از فوت کسی درست کنم چون موردی داشتم که به تقاضا و اصرار خودش آماده کرده بودم اما این موضوع موجب ناراحتی خانواده‌اش شده بود؛ اگرچه روزی همه ما فوت خواهیم کرد اما نباید امیدمان را از دست بدهیم.

این هنرمند افزود: کسانی که فقط به فکر مال دنیا هستند، هرازچندی سری به کارگاه‌های ما بزنند که ببینند چه بزرگانی روزی در این دیار زیسته‌اند و حالا دیگر نیستند.

او از وجود سنگ‌های رنگ‌ شده در بازار گله‌مند بود و عنوان کرد: برای خرید و استفاده از سنگ برای حکاکی باید تجربه داشت ولی متأسفانه سنگ‌های رنگ‌شده مشکی فریب ‌دهنده است که به ‌مرور زمان تغییر رنگ می‌دهد و نارضایتی مشتری را در پی دارد.

پوراسماعیل با گله از تورم برای تأمین تجهیزات و وسایل کار خود اظهار کرد: قیمت لوازم و تجهیزات کارمان نسبت به پارسال بیش از ۱۰ برابر افزایش‌ یافته است؛ در صورتی‌که افزایش دستمزد ما را فقط ۳۰ درصد اعلام کردند اما هزینه‌های ما بیشتر از این است.

وی گفت: ما نیاز به تشویق نداریم ولی حداقل ما را زیر خطر فقر نکشانند زیرا پس از عمری که در این حوزه فعالیت می‌کنیم، چه‌ کار جدیدی هست که بتوانیم برای گذراندن زندگی خود شروع کنیم؟ در صورتی‌ که بسیاری افراد، سرمایه خود را در بانک‌ها می‌گذارند و به ‌راحتی سود دریافت می‌کنند؛ کسانی مانند من که سرمایه و عمر خود را در این هنر گذاشته‌ام، حمایت نمی‌شوم و عملا خانه‌نشین خواهم شد.

این هنرمند خاطرنشان کرد: من تلاش کردم زندگی ساده‌ای داشته باشم و دارم ولی وقتی قرار است به اصناف مسکن تعلق گیرد، این موضوع شامل شغل ما نمی‌شود؛ وقتی با شکایت همسایه از طرف شهرداری به‌ عنوان شغل مزاحم، معرفی ‌شدم، به مکاتباتم برای دریافت زمین در شهرک نیمه‌صنعتی پاسخ داده نشد و از تأمین حداقل نیازهایم دریغ شد. اینک زمین‌های آن شهرک چندین دست بین افراد جابه‌جا شده و مدیران شهری به هدف اصلی خود نرسیده‌اند ولی ما که جزو شغل‌های مزاحم محسوب می‌شویم، از زمین‌های شهرک بهره‌مند نشدیم. در داخل شهر نیز حق فعالیت نداریم.

پوراسماعیل عنوان کرد: همه ما رفتنی هستیم؛ من در این مدت بسیار لوح‌ها و نام‌های مختلفی را دیده‌ام که رفته‌اند. کاری کنیم که یادمان همیشه به ‌خوبی در ذهن مردم بماند چرا که قبر چند ۱۰ میلیون تومانی و سنگ‌لوح گران‌قیمت کاری برای ما نخواهد کرد.

انتهای پیام