به گزارش ایسنا، یکی از نیازهای جدی بشر در دنیای امروز، تغییر و رهبری تغییر در عرصه‌های گوناگون زندگی و به طور خاص در حوزه آموزش فردی و اجتماعی است. در حوزه آموزش اجتماعی این تغییرات مرتبط با تحولات و نوآوری‌های آموزشی و پژوهشی در سطح نظام کلان آموزشی و به‌ویژه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی هستند. رسالت آموزش عالی به عنوان متفکرترین نهاد مسئول در قبال تحقق آرمان‌های توسعه ملی، ایجاب می‌کند تا این نهاد به پویاسازی ارکان خود در انطباق با برنامه‌های توسعه بپردازد. زیرا یکی از وظایف نظام آموزش عالی، پرورش افرادی است که اندیشه انتقادی و خلاق و توانایی حل مسئله و گشودن گره‌ها و معضلات را دارند، نه انباشت اطلاعات و دانش‌هایی که به سرعت منسوخ خواهند شد.

از این رو، بنا بر نظرات محققان شاهد آن هستیم که همزمان با آن‌که سازمان‌ها و نهادها به تیم و کار تیمی به عنوان یک استراتژی خاص در فرهنگ سازمانی خود نگاه می‌کنند، دانشگاه‌ها هم به عنوان یک نهاد و جامعه دانشگر و دانشی، باید برای تحقق اهداف و رسالت‌های خود از این امتیاز و استراتژی بهره ببرند. لذا، در دو دهه گذشته، موضوع و ادبیات پژوهشی مربوط به تیم و به‌کارگیری تیم‌های کاری به طور چشمگیری افزایش یافته است. به بیان دیگر، دانشگاه‌ها نیز مانند دیگر سازمان‌ها از تیم‌ها به عنوان زیربنا و اساس واحدهای خود استفاده می‌کنند و این امر اهمیت عملکرد تیم‌ها و نقش رقابتی آن‌ها را در کسب اهداف مد نظر و درنتیجه، عملکرد تیمی مؤثر در سازمان نشان می‌دهد. دانشگاه‌ها به عنوان نوعی سازمان یادگیرنده از این شرایط نه تنها مستثنا نیستند، بلکه همواره باید سعی کنند تا کار تیمی و مؤلفه‌های آن را تقویت کنند.

در همین رابطه، محققان مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی دست به انجام یک مطالعه علمی پژوهشی زده‌اند که در آن، دشواری‌ها و راهکارهای کار تیمی درفعالیت‌های پژوهشی اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار گرفته است.

ابزار گردآوری داده‌ها برای انجام این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که با اعضای هیات علمی چهار دانشگاه تهران، شهید بهشتی، خوارزمی و تربیت مدرس انجام شده است.

نتایج بررسی‌های صورت گرفته در این تحقیق نشان داد که بین ماهیت رشته‌ها برای کار تیمی تفاوت وجود دارد، ولی بین دانشگاه‌ها از نظر اجرای کار تیمی تفاوتی وجود ندارد. همچنین برای انتخاب یک فعالیت برای انجام دادن کار به صورت تیمی، ماهیت آن کار تعیین‌کننده است و نمی‌توان در میان فعالیت‌های پژوهشی مندرج در ماده ۳ آیین‌نامه، ترتیب و اولویتی برای اجرای کار تیمی در نظر گرفت.

در این پژوهش، دشواری‌های کار تیمی به پنج دسته عوامل مربوط به فرد و عضو هیات علمی، موانع مربوط به تیم و عوامل تیمی، دشواری‌ها و موانع درون سازمانی و درون دانشگاهی، دشواری‌ها و موانع مربوط به نظام آموزش عالی (عوامل برون دانشگاهی) و بافتار عمومی و عوامل ملی تقسیم شدند.

به گفته اصغر زمانی، محقق مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و همکارش، «با توجه به ماهیت پژوهش و بررســـی وضـــعیت موجود کار تیمی در فعالیت‌های پژوهشـــی اعضـــای هیات علمی دانشگاه‌ها و درنهایت، نظرهای خبرگان دانشــگاهی در خصــوص کار تیمی در فعالیتهای پژوهشـی، پیشــنهادها و رهیافت‌های زیر برای عمل توســط مدیران، برنامه‌ریزان، ســیاســتمداران حوزه آموزش عالی و دانشگاه‌های مورد مطالعه ارائه می‌شود:

۱) آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی با رویکرد حمایتی از کار تیمی در فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیات علمی بررسی مجدد و اصلاح شود و امتیازهای بیشتری برای فعالیت‌های تیمی پژوهشی در نظر گرفته و بر حمایت از فعالیت‌های پژوهشی تیمی توسط مجریان آیین‌نامه تأکید شود.

۲) از آنجا که وضعیت موجود کار پژوهشی تیمی در دانشگاه‌های مورد مطالعه ضعیف و تعاملات میان رشته‌ای و بین گروه‌ها بسیار کم است، مدیران و مسئولان دانشگاهی برنامه‌هایی را برای تعامل هرچه بیشتر گروه‌ها مانند تشکیل جلسات مشترک با اعضای گروه‌ها و ارائه برنامه‌های تیمی بین گروهی یا ابلاغ طرح‌های مشترک میان گروهی مد نظر قرار دهند.

۳) با توجه به تأثیر ماهیت رشته‌ها در اجرای کار پژوهشی تیمی، در برنامه‌ها و سیاست‌های درون دانشگاهی و برون دانشگاهی و آیین‌نامه‌ها و مقررات بالادستی، به ماهیت رشته‌های علوم انسانی و رشته‌های محض علوم پایه توجه و از یکسان‌نگری آن‌ها از این بعد با سایر رشته‌های مورد بررسی خودداری شود.

۴) بر اساس یافته‌های پژوهش و دشواری‌ها و موانع مربوط به عوامل فردی، با تعیین مشوق‌هایی در خصوص اجرای کار تیمی و اتخاذ سیاست‌های حمایتی و اصلاح آیین‌نامه ارتقاء بر اساس رویکرد حمایتی از کار تیمی، برای ایجاد انگیزه و نگرش مثبت اعضای هیات علمی در این خصوص اقدام شود.

۵) در خصوص رفع دشواری‌های مربوط به عوامل درون دانشگاهی، موضوع کار تیمی در فعالیت‌های پژوهشی و توسعه آن در برنامه‌های راهبردی و چشم‌انداز هر دانشگاه درج شود و کمیته‌ای در دانشگاه مسئولیت بررسی میزان تحقق هر کدام از بندهای چشم انداز و برنامه راهبردی دانشگاه را برعهده بگیرد.

۶) در خصوص موانع مدیریت دانشگاهی از عوامل و دشواری‌های درون دانشگاهی، در حکم انتصابی رؤسای دانشگاه‌ها بر ساختارسازی و فرهنگ‌سازی کار تیمی در فعالیت‌های پژوهشی دانشگاهی تأکید شود و در ارزیابی عملکرد رؤسای دانشگاه‌ها نیز به این موضوع توجه شود.

۷) برای حل دشواری‌های مربوط به عوامل برون‌دانشگاهی، به دانشگاه‌ها تأکید شود تا از نگاه جناحی و سیاسی به تیم‌های علمی پژوهشی خودداری کنند و خود نیز در این زمینه پیشقدم باشند».

این یافته‌ها را فصلنامه «پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی» وابسته به مؤسسه‌ای با همین نام منتشر کرده است.

انتهای پیام