اصولا مشکلات و چالش‌هایی که پژوهش با آن مواجه است، در تمام کشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه مشابه است. محققان در پژوهشی با عنوان «فرهنگ پژوهش در توسعه یک کشور» آورده‌اند که در بسیاری از مقالاتی که به این امر پرداخته‌اند، عمدتا یک یا چند پارامتر را مورد بررسی و مقایسه قرار داده که عدم نزدیکی اعداد و ارقام دلیل اصلی عدم توسعه یک کشور و ضعف پژوهش در آن است.  

این پژوهش که توسط احمد صالح عاشق آبادی، دانشجوی دکتری مکانیک، انجام شده، نشان می‌دهد در دنیای رقابت آزاد شرکت‌ها برای رسیدن به نوآوری، مجبور هستند منابع مالی زیادی را در واحدهای تحقیق و توسعه هزینه کنند تا محصولات جدید و متنوعی را با کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر ارائه کرده و در کورس رقابت باقی بمانند. به همین دلیل سازمان‌ها دنبال محققان با تجربه و خلاق می‌گردند و با خواهش و پیشنهاد قراردادهای اغواکننده آن‌ها را به جمع محققان خود اضافه می‌کنند اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، این پژوهشگران هستند که برای تأمین هزینه‌های تحقیق به سازمان‌های مختلف سرک می‌کشند و با ایجاد ارتباطات مختلف سعی می‌کنند که مدیران سازمان‌ها را قانع سازند که هزینه‌های تحقیق را تقبل کنند.

در کشور چین سالانه شاهد این هستیم که بودجه‌های زیادی را به دانشگاه‌ها اختصاص می‌دهند تا هم از دانشجویان بومی و هم از دانشجویان بین‌المللی به طور خاص بهره‌وری کنند اما در مورد ایران واحدهای تحقیق و توسعه که یکی از ارکان و پایه‌های بسیار مهم در تولید علم است، تقریبا جنبه تبلیغاتی دارد. این ادعا را می‌توان در صنایع مادری مانند خودروسازی به عینه مشاهده کرد چراکه شرکت‌های خودروسازی محصولات تولیدی خود را با کمک‌های دولتی و با هر قیمت و کیفیتی تحویل مصرف‌کننده می‌دهند و در قبال خسارت‌های به وجود آمده در تصادفات ناشی از ضعف سیستم‌های ایمنی دانست که پاسخگو نیستند.

اصولا تحقیق و پژوهش دارای منافع دیربازده است و در این راستا کشورهای توسعه‌یافته با توجه به آینده‌نگری که از مشخصه‌های اصلی آن‌هاست، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت دارند ولی در کشورهای در حال توسعه برنامه‌ریزی‌ها به صورت حداکثر تا پنج سال انجام می‌شود که آن هم فقط روی کاغذ است و بسیاری از این برنامه‌ها تحقق نمی‌یابند.

یکی از پایه‌های اصلی در زیرساخت‌های آموزش و پژوهش، فرهنگ پژوهش است که عوامل و فعالیت‌هایی که مرتبط با پژوهش است، رابطه مستقیمی با فرهنگ پژوهش دارد و این یعنی برای ارتقاء سطح پژوهش و تولید علم، بایستی بیشترین توجه به ارتقاء فرهنگ پژوهش شود و البته از ارتباط سایر عوامل با یکدیگر نیز نباید غافل بود.

این پژوهش در همایش جامعه علمی ایرانیان ارائه شده است.

انتهای پیام