اگر در تعطیلات پیش رو قصد سفر به جاذبه های تاریخی و کویری را دارید، بازدید از قصر بهرام و عین الرشید و قدم زدن در راه تاریخی ابریشم و جاده سنگفرش و دیدن مناظر چشم نواز پارک ملی، مقصد خوبی برای تعطیلات نوروزی ۱۴۰۲ است.

قصر بهرام، یکی از اقامتگاه‌های میان راهی دوره صفوی است که در دل کویر مرکزی ایران در منطقه نمونه گردشگری پارک ملی کویر و نزدیک دریاچه نمک واقع شده است.

به گفته کارشناسان حوزه میراث فرهنگی، بنای فعلی کاروانسرای قصر بهرام به دوران صفویه برمی‌گردد اما از نشانه‌ها، اشیاء و سفالینه‌هایی که در پیرامون این اثر به دست آمده به نظر می‌رسد این بنا در دوران پیش از صفوی نیز برپا بوده است.

این کاروانسرای تاریخی که در مناطق جنوبی شهرستان گرمسار و در شمال‌شرقی دریاچه نمک بنا شده در گذشته مورد استفاده مسافران راه تاریخی کاروان، اصفهان، کاشان، خوار(گرمسار فعلی) و سمنان و بسطام و خراسان قرار می‌گرفته است.

در فضای پیرامونی این اثر تاریخی ۶ برج  وجود دارد. سردر قصر بهرام از یک تخته سنگ بزرگ و یکپارچه تشکیل شده و در دو سوی این سردر بزرگ دو اتاقک کوچک تعبیه شده که احتمالاً از آن به‌عنوان قراول‌خانه استفاده می‌شده است.

پلان بیرونی اثر تاریخی قصر بهرام گرمسار، مربع و چهارگوش بوده و دارای چندین برج و دو دروازه شمالی و جنوبی است. روکار این بنا نیز با سنگ‌های بزرگ آهکی صیقل‌داده شده، که به احتمال قریب یقین از کوه‌های مجاور آورده شده، سفید رنگ شده که همین جلوه زیبایی به این اثر تاریخی داده است.

در درون این بنا نیز یک محوطه بسیار بزرگ وجود دارد که گرداگرد آن ۲۰ اتاق برای مسافران تعبیه شده است. وجود یک درب بدون روزنه در اندرونی این بنا از دیگر ویژگی های قصر بهرام است.

در دو سوی شرقی این درب بدون روزنه با پوشش گچی، یک صحن بزرگ ساده با طاق بلند ضربی و در بخش غربی بنا یک تالار بزرگ با شاه‌نشین و طاقچه‌هایی در پیرامون آن وجود دارد. هم‌چنین یک ایوان در بخش جلویی بخش غربی وجود دارد، علاوه بر این یک سرداب قدیمی نیز در این بنا تعبیه شده است.

برخی معتقدند که شاهان صفوی از این بنا برای اقامت در زمان شکار استفاده می‌کرده‌اند، قصر بهرام علاوه‌بر نام آن از نظر شکل ظاهری نیز تفاوت‌هایی با کاروانسراهای بین‌راهی دارد که همین می تواند این گمانه را تقویت کند.

سیستم آبرسانی به قصر بهرام یکی از شاهکارها و جذابیت‌های این اثر تاریخی است که از طریق آن آب مورد نیاز را از مسافتی حدود ۶ کیلومتری از چشمه شاهی به درون حوضی در درون قصر بهرام انتقال داده‌اند.

این انتقال آب به‌وسیله دو مجرای روی هم انجام شده که لایه زیرین آن با سفال پوشیده شده و در لایه فوقانی نیز از سنگ استفاده شده است.

همچنین یونس شاه حسینی پژوهشگر و نویسنده گرمساری در گفت و گو با ایسنا، در خصوص آثار تاریخی این منطقه گفت: در این منطقه علاوه بر کاروانسراهای قصربهرام و عین الرشید و قصر حرمسرا، دو شاهکار عمرانی شامل جاده سنگفرش و تاسیسات آبرسانی(‌از چشمه شاه به قصر بهرام) با سابقه تاریخی ۴۰۰ ساله وجود دارد که در نوع خود در سطح کشور کم نظیر و حتی بی‌نظیر هستند.

وی با اشاره به تاسیسات آبرسانی قصر بهرام گرمسار افزود: یکی ‌از شاهکارهای عمرانی دوره صفویه در منطقه سیاه کوه، احداث حدود هفت کیلومتر کانال آبرسانی از چشمه شاه به قصر بهرام است.

این پژوهشگر ادامه داد: این کانال آبرسانی از تاسیسات منحصر بفرد در زمینه انتقال آب است. برای انتقال آب چشمه شاه به قصر بهرام در زمان احداث آن‌، سنگ تراشان با تراشیدن سنگ‌هایی از جنس تراورتن، ناودان‌های سنگی ساختند که طول برخی از آنها به ۳ متر می‌رسد. این قطعات سنگی به گونه‌ای بسیار استادانه، تراش خورده که لبه انتهایی آنها به صورت نر و ماده در یکدیگر قرار می‌گرفت و کانال پیوسته‌ای را به طول ۷ کیلومتر از چشمه شاهی تا بنای قصر بهرام برای انتقال آب ایجاد می‌کرد.

شاه حسینی گفت: مسیر این کانال سنگی آبرسانی ابتدا به حوض جنوبی قصر حرمسرا وارد شده و پس از گذشتن از حوض داخل حرمسرا به سمت کاروانسرای قصر بهرام ادامه می‌یابد. همچنین در فاصله حدود ۱۰۰ متری قبل از قصر بهرام حوض بزرگ دیگری قرار دارد که از آن احتمالاً به عنوان ذخیره کردن آب استفاده می‌شد. همچنین شاخه‌ای از این آبراهه سنگی قبل از ورود به قصر بهرام به حمام قصر منشعب می‌شود. در ادامه این آبراهه به حوض داخل قصر بهرام منتهی می‌شد و مورد استفاده ساکنین قرار می‌گرفت.

وی افزود: بخش‌هایی از این آبراهه در گذشته تخریب شده‌ و بخش‌های دیگر آن کمابیش سالم مانده است.

به هر روی ، کاروانسرای قصر بهرام و آثار تاریخی در مجاورت آن از مهمترین جاذبه های کویر گرمسار است که سالانه گردشگران و کویردوستان بسیاری را به سمت خود می کشاند.

یکی از مزیت‌های سفر به قصر بهرام، بازدید از جاده تاریخی سنگفرش و مشاهده دو کاروانسرای دیگر در نزدیکی این کاروانسرا است، کاروانسرا های 'عین الرشید' و 'سفید آب' دو کاروانسرایی هستند که در نزدیکی قصر بهرام قرار دارند.

قرارگرفتن قصر بهرام در منطقه محافظت شده پارک ملی کویر، نیز جزو مواردی است که جذابیت این کاروانسرا را بیشتر می‌کند، محیط زیست منحصر به فرد و ویژه پارک ملی کویر همراه با گونه‌های نادر جانوران و پرندگان، این منطقه را به یکی از دیدنی‌ترین نقاط برای گردشگران تبدیل کرده است.

بنا بر اعلام میراث فرهنگی استان سمنان، سالانه افزون بر ۳۰۰۰ نفر از قصر بهرام بازدید می‌کنند که بیش از ۲۰۰ نفر از این تعداد، گردشگر خارجی هستند.

به گزارش ایسنا، کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام که به کاروانسرای عباس‌آباد نیز مشهور است و در حال حاضر به عنوان پاسگاه شکاربانی پارک ملی کویر و نیز مهمانسرایی برای اقامت گردشگران و محققان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دو راه دسترسی مناسب‌تربراس سفر به کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام وجود دارد که یکی از طریق جاده تاریخی سنگفرش است که از گرمسار به روستای کهک سپس از طریق جاده سنگفرش وارد محدوده پارک ملی کویر شده و از آنجا به قصر بهرام می‌رسید. هم‌چنین مسیر دیگر نیز از طریق ورامین پیشوا و پاسگاه مبارکیه و سپس قصر بهرام است.

انتهای پیام