به گزارش ایسنا، دکتر وحید نیکنام امروز در سخنرانی علمی خود با موضوع «رشد و توسعه علمی ایران و دستاوردهای علوم پایه» در سمینار علوم پایه، اهمیت، نقش، چالش‌ها و فرصت‌ها در سالن دهشور دانشکدگان علوم دانشگاه تهران با بیان این‌که این کاهش شمار دانشجویان علوم پایه در واقع نوعی خود تنظیمی جامعه است، اظهار کرد: این میزان رشد منفی در شمار دانشجویان علوم پایه به‌رغم همه فشارهای دانشگاه و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای پذیرش دانشجویان علوم پایه است.

وی با تأکید بر این‌که باید از جوانانی که به مرز خودشکوفایی رسیده‌اند، حمایت ویژه شود، افزود: استعدادها باید به هر قیمتی حفظ شوند، باید مسائل و مشکلات صنعت کشور، شناسایی و برای آن‌ها در دانشگاه از طریق علوم پایه و علوم محض به‌صورت راهبردی راه حل پیدا شود. 

رئیس دانشکدگان علوم پایه دانشگاه تهران با بیان این‌که باید میان توانایی دانشگاه و جامعه جهت حل مشکلات ارتباطی برقرار شود، گفت: سیاستگذاران اگر نمی‌توانند تورم آموزش‌عالی را کنترل کنند، لازم است بودجه کافی برای افزایش کیفت در آموزش عالی و نیز تقویت مراکز کیفی در نظر بگیرند و از جامعه دانشگاهی برای حل مشکلات جامعه کمک بگیرند.

دکتر نیکنام با بیان این‌که هزینه استاندارد برای یک فعالیت پژوهشی در دنیا ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار دلار است، افزود: این در حالی است که بودجه‌های تحقیاتی مد نظر در ایران برای دانشجویان ارشد و دکتری بسیار ناچیز است.

رئیس دانشکدگان علوم پایه دانشگاه تهران، شمار اسناد بین‌المللی کشور از سال ۱۹۷۱ میلادی را ۵۷۱ هزار و ۶۰۶ سند علمی برشمرد و افزود: در سال ۵۷ (اوایل انقلاب) ۶۵۷ سند علمی در سال تولید می‌شد، ۲۰ سال بعد این عدد دوباره احیاء شد و تعداد مقالات در سال ۲۰۰۰ میلادی به ۱۴۷۱ سند رسید و تعداد اسناد علمی منتشر شده کشور در سال ۲۰۲۱ با افزایش ۸۵۰۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۵۷ شمسی به تعداد ۵۵ هزار و ۹۵۷ سند علمی رسیده است، ولی این شاخص در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۱۲.۷ درصد کاهش داشته است که نیاز به توجه و بررسی دارد.

دکتر نیکنام چاپ مقاله در مجلات معتبر مانند «ساینس» و «نیچر» را برای مثال یک شاخص کیفی برای فعالیت‌های پژوهشی دانست و گفت: در اوایل انقلاب یک مقاله در مجله نیچر با نام ایران به چاپ رسیده بود و تعداد مقالات در این مجله در طی سالیان با افت و خیزهایی مواجه بود و در در سال ۲۰۱۸ به ۶ مقاله و در سال ۲۰۲۲ به دو مقاله رسیده است. 

وی با بیان این‌که ۱۰ درصد اسناد علمی کل کشور مربوط به دانشگاه تهران است، افزود: دانشگاه تهران در سال ۲۰۲۱ حدود ۴ هزار و ۴۵۱ سند علمی داشته که این شاخص در سال ۲۰۲۲، با انتشار ۳ هزار و ۹۹۰ سند علمی، ۱۰ درصد کاهش داشته است.

رئیس دانشکدگان علوم پایه دانشگاه تهران با بیان این‌که برای ورود به توسعه‌یافتگی حد آستانه‌ای لازم است، گفت: این حد آستانه برای شاخص‌های کمی و کیفی حدود ۲۵ درصد این مقادیر در کشورهای توسعه‌یافته است، ایران در برخی شاخص‌های کمی مانند تعداد اسناد علمی چاپ شده به این حد آستانه رسیده است و برای کسب این حد آستانه شاخص‌های کیفی عزم جدی مورد نیاز است. لازم به ذکر است که با کسب این حد آستانه دیگر فرایند توسعه برگشت‌ناپذیر خواهد بود.

وی با اشاره به پدیده تورم یا حباب در موضوع آموزش‌عالی کشور، گفت: نخستین تورم در فاصله سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ بوده و دومین پدیده تورم در فاصله سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ با افزایش شمار دانشجویان بود که با تعداد اعضای هیات علمی و تجهیزات آموزشی و پژوهشی تناسبی نداشته است، نتیجه تورم چیزی جز خودناشکوفایی نیست، افرادی که شکوفا نشده‌اند با ورود به مراکز کار دولتی و پژوهشی حتی امکان جذب بودجه را برای افراد شاسیته، توانمند و با استعداد سلب می‌کنند. 

رئیس دانشکدگان علوم پایه دانشگاه تهران با اشاره به وجود دستاوردهای علمی صنعتی دانشکدگان علوم دانشگاه تهران در ادامه دستگاه رویه‌نگار اپتیکی، تولید منتل آزمایشگاه، دستگاه هوشمند جداسازی پارافین، لیزر قابل تنظیم، تقویت‌کننده مخروطی لیزر و دستگاه تصفیه آب سبک و قابل حمل بر پایه غشاء الیاف توخالی را از جمله دستاوردهای علمی صنعتی اعضای هیات علمی این دانشکدگان برشمرد.

به گزارش ایسنا، «سمینار یک روزه علوم پایه، اهمیت، نقش، چالش‌ها و فرصت‌ها» به‌مناسبت سال بین‌المللی علوم پایه، با اهداف اطلاع‌رسانی عمومی درباره اهمیت، نقش و جایگاه علوم پایه، جلب توجه صنعت و جامعه به اهمیت، نقش و جایگاه علوم پایه، یادآوری اهمیت و ظرفیت علوم پایه به مسئولان و سیاستگذاران کشور، جلب‌نظر بخش خصوصی به علوم پایه و معرفی توانایی‌ها و ظرفیت‌های دانشگاه تهران در علوم پایه امروز دوشنبه ۱۵ اسفندماه ۱۴۰۱ در سالن دهشور دانشکدگان علوم پایه دانشگاه تهران برگزار شد.

انتهای پیام