محمدباقر خراسانی، دبیر اجرایی مجمع عالی حکمت، در این نشست که ۲۶ بهمن برگزار شد، بابیان اینکه موضوع دین‌داری از موضوعات مهم فضاهای علمی و فرهنگی کشور است، به عوامل و آسیب‌های دین‌گریزی و دین‌ستیزی و روش‌های متنوع آن در بستر اجتماع اشاره کرد و پنج محور و چالش اصلی حوزه دین‌داری را موردتوجه قرارداد.
وی با تاکید بر اینکه متولی دین اگر بر اهداف، برنامه‌ها و روش‌های کارآمدی مسلط نباشد، نمی‌تواند دین را به درستی تبیین نماید، عنوان کرد: کسی که بخواهد تبیین دینی را در پیش گیرد، باید توأمان به ابعاد توسعه‌ای و ابعاد تکاملی دین توجه داشته باشند.
وی دومین چالش در حوزه تبیین ناصحیح دین را، انتقال نهاد دین‌گستری از مرکزیت اصلی آن یعنی حوزه‌های علمیه به سایر مراکز دانست و گفت: یکی از عوامل شکل‌گیری فضاهای دین‌گریزی، دور شدن دانش تخصصی از سطح نخبگانی و کارشناسی آن است؛ دین همچون آب زلالی است که اگر آن را از سرچشمه احصاء کنیم به زلالی‌اش دست خواهیم یافت.
وی ضمن تبیین مصادیقی از تضادهای سیاست‌گذاری و اجرا در حوزه دین‌داری با تاکید بر اینکه نمی‌توانیم با تضادهای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی فضای دین‌داری را تقویت نماییم، افزود: باید با تمسک به جهاد تبیین جلوی تضادها و پارادوکس‌هایی که منجر به تضعیف دین‌داری در جامعه می‌شود را بگیریم.
خراسانی با تاکید بر اینکه گرایش مردم به‌سوی معنویت و دین در حال گسترش است، اظهار کرد: هرروز فرقه‌های مختلف نوظهور معنوی و عرفانی در کشور، ناظر به ضعف ما در تبیین، تقویت و جهت‌دهی درست به دین‌داری سر برمی‌آورد.
لزوم انسجام‌بخشی نهادهای دینی
دین‌محمدی، مدیر هسته دین‌داری مرکز پژوهشی مبنا، نیز در این نشست با تاکید بر اهمیت ضرورت تقویت دین‌داری در کشور و ارائه گزارشی از آخرین دستاوردهای تحقیقاتی سالنمای دین‌داری مرکز پژوهشی مبنا، عنوان کرد: این سال‌نما در حرکتی سه‌گانه، ضمن احصاء وضعیت موجود دین‌داری از منظر دیدگاه‌های نخبگانی و نظرسنجی عمومی، علت سنجی از منظر نخبگان را مورد توجه قرار داده و آینده‌پژوهی دین‌داری در جامعه ایرانی را ترسیم نموده است.
وی بابیان اینکه در مصاحبه با متخصصان حوزه دین‌داری، نتیجه قابل اتکایی در رابطه با گزاره‌های شدیداً افزایشی یا کاهش نداشته‌ایم، اظهار کرد: در برخی از گزاره‌ها مانند؛ تنزل جایگاه اجتماعی کنشگران اصلی دین، اجماع نخبگانی وجود داشت؛ کنشگران اصلی دین به‌عنوان مراجع اصلی دین و دین‌داری جایگاه خود را نداشته و فضای خود مرجعی در جامعه تقویت گردیده است.
وی با اشاره به اینکه بر اساس نتایج نظرسنجی‌های عمومی و نخبگانی، بعد شریعتی و اخلاقی دین در جامعه ایرانی در معرض آسیب قرار دارد، افزود: در جامعه ایرانی، بعد مناسک عاطفی جمعی در حوزه دین‌داری تقویت و گسترش‌یافته است.
وی به بحث علت سنجی و بررسی بیش از ۳۰ علت در سالنمای دین‌داری جامعه ایرانی اشاره کرد و گفت: عوامل ارائه‌شده در نظرسنجی نخبگانی، غالباً به‌صورت مشروط موثر بر حوزه دین‌داری جامعه ایرانی بیان‌شده که احساس ناکارآمدی در اداره جامعه به وسیله آموزه‌های اسلامی بیشترین ضریب را در نظرسنجی‌ها به خود اختصاص داده است.
این پژوهشگر مسائل فرهنگی گستره تاثیر میزان کارآمدی نظام در حل مشکلات و نحوه عملکرد روحانیت بر دین‌داری جامعه را مورد توجه قرارداد و بابیان اینکه کنترل عوامل منفی به تقویت حوزه دین‌داری در جامعه منجر خواهد شد، اضافه کرد: بر اساس یافته‌های پژوهشی کاهش حضور روحانیت در مناصب اجرایی و مدیریتی غیرمتخصصان و تقویت فضای تبلیغی و ترویجی این عزیزان از مهم‌ترین راهبردهایی است که منجر به تقویت دین‌داری در جامعه می‌شود.
وی بابیان اینکه تحول ساختاری با کارآمد سازی حکومت در عمل و به صورت عینی تأثیر بسزایی بر دین‌داری جامعه ایرانی دارد، ادامه داد: اگر حاکمیتی که منسوب به دین است، بتواند خود را کارآمد نشان دهند، قطعاً در آن چیزی که خود را به آن متصف نموده، تأثیرگذار خواهد بود.
دین‌محمدی ضمن تاکید بر اهمیت انسجام‌بخشی نهادهای دینی؛ تحول در روش تبلیغ با هدف کارآمد سازی مبلغین و کنشگران دینی را مهم ارزیابی نمود و بیان کرد: رد سالنمای دین‌داری ضمن توجه به فضای پژوهشی، آینده‌پژوهی در حوزه دین‌داری بررسی‌شده است؛ بر اساس یافته‌های نخبگانی در دگردیسی دین‌داری جامعه ایرانی، جریان دینی سکولار و بعد احساسی دینی سردمداری خواهند کرد. آینده‌پژوهی در بهبود شیوه‌های مدیریت دین‌داری و تقویت دین‌داری در جامعه بسیار موثر خواهد بود.
انتهای پیام
نظرات