به گزارش ایسنا، دکتر یونس پناهی در نشست خبری امروز ضمن تبریک ماه رجب و فرارسیدن ایام دهه فجر با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در حوزه پژوهش در طول ۴۴ سال بعد از پیروزی انقلاب، گفت: یکی از موضوعات مهم ما در کشور بحث مرجعیت علمی است. از خواسته‌های مقامات ارشد کشور و مقام معظم رهبری این است که ما باید مرجعیت علمی داشته باشیم. یکی از ابزارهای لازم برای مرجعیت علمی، تولید علم و دانش و یکی از شاخص‌های تولید علمی، انتشار مقالات علمی و کاربردی است.

وی به جایگاه کشور در حوزه علم و دانش اشاره کرد و گفت: جایگاه ما در منطقه و جهان مشخص است. ما در منطقه جایگاه اول و در دنیا جایگاه ۱۵ را داریم، در حالی که پیش از انقلاب ما حساب نمی‌شدیم و مقاله‌ای نداشتیم تا بر اساس آن  جایگاه ما را اعلام کنند. هر از چند گاهی تولیدات ایران، عراق و چند کشور را باهم اعلام می‌کردند.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت افزود: در سال ۱۹۹۹ در پایگاه استنادی اسکوپوس بعد از جنگ ۸ ساله دفاع مقدس حدود ۱۸۷۰ مقاله داشتیم که این میزان در سال ۲۰۱۹ بالای ۷۷ هزار مقاله شده است. البته این عدد در کنار کاربردی بودن و مسئله محور بودن برای ما خوب است.

وی با اشاره به رتبه علمی ایران در منطقه، گفت: ما در منطقه رتبه اول را داریم. در صورتی که در سال ۱۳۷۵ رتبه پنجم بودیم. الان رتبه ۱۵ جهان را داریم، در صورتی که در سال ۱۳۷۵ رتبه ما ۵۲ بوده است.

پناهی به اهمیت شیب تولید علم اشاره کرد و توضیح داد: در منطقه خاورمیانه همه کشورها از جمله ترکیه، مصر، عربستان و ایران، همه در حال تلاش برای تولید علم هستند که مصرف کننده نباشند. ما در این زمینه روند قابل قبولی داشتیم، ولی شیب تولید علم و سرعت آن نیز خیلی مهم است.

وی با بیان این‌که در کشور ما میانگین سرعت سالیانه تولید علم در همه علوم ۷.۴۴ است، ادامه داد: میانگین سرعت سالیانه تولید علم در حوزه پزشکی ۸.۳۳ است و تلاش ما این است که این شیب را حتماً بیشتر کنیم. روند تولید مقالات علوم پزشکی از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۲ قابل توجه است، ولی این رشد برای ما قابل قبول نیست و انتظار داریم که بیشتر شود؛ ولی در کل روند، روندی خوبی است.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت با بیان این که رتبه ایران پارسال ۱۶ بوده و امسال به ۱۵ رسیده است، تاکید کرد: باید مراقب باشیم در طول سالیان این پیشرفتمان یک رتبه‌ای نباشد و چند رتبه افزایش پیدا کند و این همان سرعت رشد است.

وی در خصوص نشریات علوم پزشکی در کشور، گفت: ما در حوزه پزشکی بالای ۴۰۰ مجله داریم که در پایگاه‌های مختلف استنادی نمایه شده‌اند. بالای ۲۰۰ مجله در اسکوپوس نمایه شده و بالای ۱۰۰ در پابمد و ISI نمایه شده‌اند.

پناهی تاکید کرد: خواسته‌ ما از دانشگاه‌های علوم پزشکی، تخصصی بودن کار است. یعنی باید توجه کنیم که در کشور به چه چیزهایی نیاز داریم. مثل تجهیزات پزشکی، مواد اولیه دارو، دارو، مسائل مربوط به تغذیه، کشاورزی و مسائل محیطی و شیمی. در کنار مقالات و نشریات به دنبال این هستیم که کیفیت تولید علم و دانش ما افزایش پیدا کند.

وی در مورد کیفیت مجلات علمی، توضیح داد: کیفیت علم و دانش را با مجلات Q1 و Q2 تعریف می‌کنند. هر چه مقالات در مجلات با کیفیت بیشتر شود، نشان‌دهنده این است که در فعالیت‌های علمی در حوزه‌هایی است که به درد دنیا می‌خورد و می‌توان از علم در راستای نیازها استفاده کرد. مقالات ما تا یک حدودی به سمت مقالات Q2 رفته، ولی تلاش بر این است که مقالات مجلات Q2 را افزایش دهیم .

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت با اشاره به اهمیت تالیف کتاب‌ها، گفت: تالیف کتاب جزو تاکیدات مسئولان کشور است و در علوم مختلف باید تولید علم به زبان فارسی داشته باشیم تا دنیا به علم ما مراجعه کند. بنابراین ترجمه و تألیف کتاب‌های مهم برای ما جزو اولویت‌های جدی است. تعداد کتاب‌های تالیفی و ترجمه‌ای ما در ایران در حال افزایش است.

وی با بیان این‌که طرح تحقیقاتی یا پایان‌نامه هر دو برای ما مهم است، گفت: از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، روند طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها در سال‌های مختلف تفاوت‌هایی داشته است. در سال ۱۳۹۹ روند این طرح‌ها و پایان‌نامه‌ها کمی با کاهش مواجه شد که دلایل آن همه‌گیری کرونا و تعطیلات بود که باعث شد طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها کاهش پیدا کند.

پناهی تاکید کرد: طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها شاخصی است که پویایی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را نشان می‌دهد و هرچه تعداد طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌ها بیشتر باشد، آن دانشگاه و یا مرکز پویاتر است.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، شاخص دیگر در مورد توانایی دانشگاه‌ها در حوزه علم را تعداد اعضای هیئت‌علمی دانست و به پژوهشگران یک درصد برتر اشاره کرد و گفت: تعداد پژوهشگران پر اسناد ما از ۸ نفر در سال ۱۳۸۵ به ۲۵۷ نفر تا پایان سال ۱۴۰۰ رسیده است.

وی با بیان این‌که حضور این دانشمندان، نمادی از فعالیت و پویایی دانشگاه‌ها است، گفت: ما نشست‌های مختلفی با اندیشمندان، دانشمندان و پژوهشگران یک درصد برتر داشتیم و زیر ساخت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و بدنه وزارت بهداشت را طوری طراحی می‌کنیم که از این دانشمندان و فرهیختگان در دانشگاه‌ها به طور برجسته‌ای استفاده شود.

پناهی خاطر نشان کرد: نتایج تحقیقات و پژوهش‌ها در همان سال خودش را نشان نمی‌دهد. کاری که در سال ۱۴۰۰ انجام شده، ممکن است ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و یا دیرتر خودش را نشان دهد. بنابراین نمی‌توان رشد هر سال را به کار انجام شده در همان سال منتسب کرد.

از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ روند رشد همکاری‌های بین‌المللی صعودی بوده است

وی همکاری‌های بین‌المللی را یکی از نمادهای پویایی دانشگاه‌ها عنوان کرد و توضیح داد: امروزه محدودیت‌های خارجی در این زمینه وجود دارد و در داخل نیز برخی افرادی که سلیقه خوبی ندارند، رفتار غیرعلمی انجام می‌دهند و محدودیت‌های داخلی نیز ایجاد می‌کنند. در حال حاضر ۳۰ درصد تولیدات ما برگرفته از همکاری‌های بین‌المللی است. از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ روند رشد همکاری‌های بین‌المللی صعودی بوده است.

وی در مورد سهم دانشگاه‌های علوم پزشکی در تولید علم و فناوری، گفت: در این زمینه وضعیت قابل قبول است، ولی امید داریم که شرایط بهتر شود. اگر دانشگاهی روند رشد قابل توجهی نداشته باشد و دانشگاهی فعالیت‌هایش در راستای ماموریت‌های محوله نباشد، ما با اینها جلسه می‌گذاریم و این موضوعات را بررسی می‌کنیم.

پناهی دومین ابزار در مرجعیت علمی را نیروی انسانی دانست و گفت: تعداد اعضای هیئت علمی در حوزه سلامت خیلی کم‌تر از اعضای هیئت‌علمی دیگر دستگاه‌ها است؛ ولی با همین تعداد کم، کارهای انجام شده در وزارت بهداشت شاخص‌تر هستند. حدود ۱۲ درصد از اعضای هیئت علمی ما اچ ایندکس‌های بالای ۱۵ دارند. نزدیک به  ۲۲ هزار عضو هیئت‌علمی در حوزه سلامت داریم که حدود ۲۰ هزار نفر آموزشی و بالای ۱۵۰۰ نفر هیئت‌علمی پژوهشی هستند.

وی ادامه داد: این افراد در مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌ها و شبکه‌های تحقیقاتی و ... مشغول هستند. بالای ۶۰۰ نخبه در حوزه‌های مختلف در سیاست‌گذاری‌ها با ما در وزارت بهداشت همکاری دارند. سعی کردیم در سیاست‌گذاری و مدیریت تحقیقات از همه ظرفیت این نخبگان استفاده کنیم.

مراکز تحقیقاتی را به سمت شبکه‌سازی می‌بریم

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، سومین شاخص در مرجعیت علمی را زیر ساخت‌ها عنوان کرد و گفت: ما بیش از ۹۰۰ مرکز تحقیقاتی داریم و برنامه این است که مراکز تحقیقاتی را به سمت شبکه‌سازی ببریم و از مطالعات جزیره‌ای موردی جلوگیری کنیم. یکی از جدی‌ترین خواسته‌های ما توسعه تحقیقات بالینی است. هر بیمارستان آموزشی و پژوهشی ما باید واحد توسعه تحقیقات بالینی داشته باشد و ابلاغ کردیم که از این‌ها حمایت شود.

وی با بیان این‌که شیوه‌نامه ارزیابی مراکز تحقیقاتی امسال تغییر کرده است، گفت: برای اولین بار ایمپکت و تاثیر اجتماعی را برای ارزشیابی مراکز تحقیقاتی اضافه کردیم. در دنیا مراکز تحقیقاتی باید اثرگذاری اجتماعی داشته باشند. یعنی مرکز تحقیقات باید نشان دهد که در جامعه تاثیر داشته است. دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی خیلی خوب از این موضوع حمایت کردند.

پناهی به رتبه کشور در شاخص جهانی نوآوری اشاره کرد و گفت: ما به دنبال این هستیم که دانشگاه‌های علوم پزشکی ما فناور شوند. ما یک ارتقای هفت پله‌ای در این حوزه داشتیم. شاخص نوآوری نمادی از تولید دانش بنیان است.

وی در خصوص دستاوردهای فناورانه معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، توضیح داد: از سال ۹۷ تا ۱۴۰۱، تعداد ۵۲۸ شرکت به جمع شرکتهای مستقر در مراکز رشد پیوسته‌اند، همچنین ۸ مرکز رشد جدید نیز ایجاد شده است. محصولات مجوزدار حوزه سلامت به ۲۶۹ محصول افزایش پیدا کرده است و همچنین ۵۶۷ محصول نمونه اولیه در یک سال ایجاد شده است. ما به دنبال تجاری‌سازی این محصولات هستیم؛ بر همین اساس ۱۱۵ محصول تجاری در حوزه سلامت داشتیم. هم در حوزه محصولات مجوز دار، محصول نمونه اولیه و محصول تجاری روند روبه رشد بوده است.

ماموریت‌های ویژه هر دانشگاه‌ علوم پزشکی ابلاغ می‌شود

پناهی خاطر نشان کرد: ابتدای سال ما نیازهای حوزه سلامت را برای دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام کردیم و ماموریت‌های ویژه‌ای برای هر دانشگاه مشخص کرده‌ایم که فردا ابلاغ خواهد شد.

وی به تاسیس ۳۶۶ شرکت دانش‌بنیان فعال حوزه سلامت در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و ادامه داد: در سال جاری برای ۱۳۹۱ محصول در مراکز رشد و پارک‌های فناوری سلامت و دانشگاه‌های علوم پزشکی، مجوز عرضه به بازار سلامت‌محور اخذ شد. با مجوز شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی ۷ مرکز نوآوری راه‌اندازی و تاسیس شد و همچنین در طی یک سال گذشته ۸ مرکز رشد فناوری سلامت تاسیس و راه‌اندازی شده است.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت با اشاره به دستاوردهای حوزه واکسن، بویژه با اشاره به واکسن کرونا ویروس، گفت: در کشور ما همزمان با دیگر کشورها تحقیقات بر روی واکسن کرونا آغاز شد. واکسن‌ mRNA نیز اخیراً در کمیته مطالعات بالینی تایید شده است و در آخرین جلسه کمیته وزارتی اخلاق، مجوز داده شد که این واکسن را به فاز یک انسانی ببرند.

وی تاکید کرد: در حال حاضر در دنیا از واکسن‌های با پایه mRNA به عنوان زیرساختی برای تولید واکسن‌های دیگر استفاده می‌شود.

پناهی با بیان این‌که الان شرایط کشور در زمینه واکسن کرونا خوب است، گفت: باید واکسن‌ها را از حیطه کرونا خارج کرده و به سمت دیگر موارد ببریم یا این‌که آن‌ها را به سمت سویه‌های جدید کرونا سوق دهیم و مراکز تحقیقاتی ما در این زمینه در حال تلاش هستند. اگر می‌خواهیم در این زمینه فعالیت کنیم، باید سویه ووهان کرونا را رها کنیم و به سمت سویه‌های جدید برویم.

انتهای پیام