فرهاد پروین در گفت‌وگو با ایسنا گفت: در صورتی که کارگردان شناخت دقیقی از فرهنگ متن مبدا و ناتوانی از تبدیل متن به اثری قابل اجرا در فرهنگ مقصد که ممکن است به دلایل متعددی از جمله نبود امکان سفر به صورت آزاد و ارزان به خارج از ایران و هم به علت نبود مطالعه جامع درباره فرهنگ مبدا نداشته باشد باعث دلزدگی مخاطب جدی و بی‌رونق شدن اجرا می شود.
این فیلمساز با اشاره به اینکه کارگردان هنگامی که نمایشنامه‌ای ایرانی برای اجرای نمایش خود انتخاب می کند کار در مرحله تحقیق برای او ساده‌تر می‌شود توضیح داد: به دلیل اینکه می‌تواند با رجوع به تجربه زیسته خودش و همچنین مشاهده مکان‌ها و آدم‌هایی که نمایشنامه درباره آن‌هاست تا حد زیادی تحقیق دست اول خود را کامل کرده و متن را اجرایی کند.
به گفته وی: ساده‌تر بودن متن ایرانی نسبت به متن غیرایرانی باعث شده بسیاری ترجیح دهند از متون ایرانی برای اجرا استفاده کنند.
فرهاد پروین (متولد ۱۳۶۵ اهواز) و دانش‌آموخته دوره دکتری تخصصی فلسفه هنر، کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی و کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی است و سابقه تدریس در انجمن سینمای جوانان اهواز از سال ۱۳۸۷، در هنرستان سینمای اهواز از سال ۱۳۹۰، تدریس در انجمن سینمای جوان آبادان از ۱۳۹۴، عضو شورای آموزش انجمن سینمای جوان اهواز از سال ۱۳۸۹ و عضو شورای سیاست‌گذاری چهارمین جشنواره فیلم کوتاه استان خوزستان (۱۳۸۶)، عضو هیات انتخاب پنجمین جشنواره فیلم کوتاه استان خوزستان (۱۳۸۹)، عضو هیات انتخاب ششمین جشنواره فیلم کوتاه استان خوزستان (۱۳۹۵)، عضو هیات داوری بخش دانشجویان نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم علمی ـ اهواز (۱۳۹۳)، عضو هیات داوری بخش فیلم جشنواره ملی هنر و ادبیات مقاومت ـ خرمشهر (۱۳۹۵)، عضو هیات داوری نخستین جشنواره فیلم و عکس موبایلی تابش، دانشگاه شهید چمران اهواز (۱۳۹۵) دارد.
این نویسنده تاکید کرد: برخلاف نمایشنامه ایرانی هنگام انتخاب نمایشنامه غیرایرانی کارگردان باید به مطالعه‌ای جامع درباره فرهنگ جامعه‌ای که داستان در آن می‌گذرد بپردازد تا بتواند نسبت به جزییات نمایشنامه آگاهی بیشتری کسب کند.
پروین همچنین متذکر شد: استفاده از یک شیوه بازیگری و بیان دیالوگ برای تمام نمایش‌های غیرایرانی، فارغ از زمان و مکان رخ دادن درام، ژانر آن و لحنی که اثر را از آثار دیگر متمایز می‌کند یکی دیگر از چالش‌های موجود است.
وی ادامه داد: این فقدان دراماتورژی (نمایش‌پردازی) صحیح به این بحران بیشتر دامن می‌زند؛ به طوری که بازیگران و کارگردان صرفا همان متن ترجمه شده را با تغییراتی اندک اجرا می‌کنند.
کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی یادآور شد: گاه شاهدیم بازیگران نمایشی از چخوف را همانطور اجرا می‌کنند که اثری از سام شپارد را بدون در نظر گرفتن اینکه نحوه بیان دیالوگ‌ها در یک تراژدی یونانی با یک درام معاصر گاه تفاوت معناداری دارد.
کارگردان فیلم کوتاه «یک لحظه طولانی» با تاکید بر اینکه اجرای متون خارجی در صورت رعایت صحیح شرایط تعیین شده مشکلی ندارد اظهار کرد: انتخاب متن مناسب، ترجمه خوب، دراماتورژی و تبدیل متن برای اجرا و استفاده از بازیگرانی که توانایی ایفای نقش شخصیت‌های غیرایرانی را داشته باشند می‌توانند تماشاچیان زیادی را به تئاتر جذب کنند.
از فرهاد پروین در ایسنا:
رانت‌خواری به اسم تولیدات فرهنگی برای کودکان!
پروین در عین حال معتقد است: عدم امکان تماشای نمایش‌های غیرایرانی به صورت مداوم و نبود تعامل بین تئاتر در ایران با سایر کشورهایی که در این هنر حرفی برای گفتن دارند گاه باعث ناآگاهی کارگردان و گروه تهیه نمایش از تغییر و تحولات اجرایی و فرمی در هنر دنیا می‌شود و خودبه‌خود کارگردان را از انتخاب متون غیرایرانی دورتر می‌کند.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته نمایشنامه‌های غیرایرانی زیادی در تالارهای سراسر کشور اجرا شده یادآوری کرد: نمایشنامه‌های خارجی با زبانی غریب و نامانوس ترجمه می‌شوند.
این مترجم با اشاره به تفاوت‌های فرهنگی یا بین‌فرهنگی که متن مبدا در آن تولید شده توضیح داد: تفاوت‌های فرهنگی که قرار است نمایش در آن اجرا شود یکی دیگر از چالش‌های موجود بر سر راه است چراکه اگر ترجمه را از سطح زبانی عمیق‌تر تصور کرده و آن را ارتباط بین دو فرهنگ بدانیم متوجه خواهیم شد بسیاری از متون تنها در حد برگردان واژگان ترجمه شده‌اند و عملا ارتباطی بین متن ترجمه شده فارسی با آنچه در دنیای نویسنده اصلی می‌گذرد وجود ندارد.
از سوابق هنری وی می‌توان به شرکت در چهارمین جشنواره فیلم پروین اعتصامی با فیلم «جیغ» در سال ۱۳۸۷، شرکت در هشتمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان (منطقه سه کشور) با فیلم «میخ‌ها» در سال ۱۳۸۷، تقدیرشده در چهارمین جشنواره جایزه ادبی داستان کوتاه استان‌های زاگرس‌نشین در سال ۱۳۸۷، تقدیر در نخستین همایش ادبیات داستانی دینی و آیینی استان خوزستان در سال ۱۳۸۵، ساخت فیلم کوتاه «یک لحظه طولانی» در سال ۱۳۹۲، ساخت فیلم کوتاه «میخ‌ها» در سال ۱۳۸۸، ساخت فیلم کوتاه «جیغ» در سال ۱۳۸۷، نگارش و تحقیق مجموعه «کارون، شریان تمدن» در سال ۱۳۹۵ و نگارش و تحقیق مجموعه مستند خوزستان در سال ۱۳۹۲ اشاره کرد.
او در همین زمینه اضافه کرد: مترجم گاه بدون در نظر گرفتن نمایشی بودن متنی که در حال ترجمه آن است نمایشنامه را همچون رمان یا داستان کوتاه ترجمه می‌کند و کمترین توجهی به قابل بیان بودن دیالوگ‌ها در زبان فارسی ندارد.
محقق و نگارنده مجموعه مستند «کارون، شریان تمدن» با بیان اینکه مشکل همیشگی اجرای نمایش غیرایرانی تفاوت‌های فرهنگی است گفت: در کشور ما این طور مرسوم است که نمایش‌های خارجی با زبانی غریب و نامانوس ترجمه و اجرا شوند به نحوی که تماشاچی با دیدن چند ثانیه از آن فارغ از لباس و دکور متوجه غیرایرانی بودن داستان بشود.
پروین ادامه داد: این زبان غریب که ترکیبی است از زبان درباری، لحن تصنعی و گاه حتی آواهای غیرایرانی باعث می‌شود نمایش در نهایت شکلی تصنعی پیدا کند.
انتهای پیام
نظرات