محمد امین در گفت‌وگو با ایسنا به معرفی مراکز رشد دانشگاه فردوسی پرداخت و اظهار کرد: مرکز رشد دانشگاه فردوسی در سال ۸۸ به عنوان زیرمجموعه پارک علم و فناوری خراسان رضوی شروع به کار کرد. در سال ۸۹ دانشگاه مجوز مرکز رشد مستقل را دریافت کرد و این مرکز تحت عنوان مرکز رشد واحدهای فناور جامع دانشگاه فردوسی کار خود را ادامه داد و در سال ۹۱ وزارت علوم با تاسیس بخشی تحت عنوان مرکز رشد علوم انسانی در مرکز رشد دانشگاه فردوسی موافقت کرد. یعنی در حال حاضر مرکز رشد دانشگاه فردوسی از دو بخش مرکز رشد واحدهای فناور جامع و مرکز رشد واحدهای فناور علوم انسانی تشکیل می‌شود.
وی افزود: سال گذشته وزارت علوم به دانشگاه فردوسی مجوز تاسیس پارک علم و فناوری را داد و پس از آن دو مرکز رشد دانشگاه زیرمجموعه این پارک قرار گرفت که مزایای زیادی را برای مراکز به همراه داشت، به عنوان مثال اکنون پارک علم و فناوری دانشگاه، می‌تواند برای شرکت‌های تحت حمایت مراکز رشد، مجوز فناوری صادر کند که باعث برخورداری این شرکت‌ها از معافیت‌های مالیاتی و یک سری تسهیلات دیگر می‌شود.
مدیر مراکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی در مورد اینکه چرا اکثر دانشجویان با این دو مرکز آشنا نیستند، بیان کرد: این هم به عدم اطلاع‌رسانی ما برمی‌گردد، هم به عدم پیگیری خود دانشجویان. دانشجویی که می‌داند اکنون دیگر موقعیت اشتغال دولتی فراهم نیست، از روز اول باید دغدغه اشتغال را داشته باشد و پیگیری‌های لازم برای ورود به بازار کار را انجام دهد و در این مسیر قطعا با مرکز رشد آشنا خواهد شد. دانشجویان باید برنامه‌ریزی برای آینده شغلی خود را از کارمندی در یک شرکت خصوصی فراتر برده و تصمیم بگیرند در مجموعه‌ای منشاء اثر باشند و بتوانند به عنوان بخشی از اکوسیستم نوآوری و فناوری ایفای نقش کنند.
امین با بیان اینکه اصطلاحا به مراکز رشد، انکوباتور هم گفته می‌شود، عنوان کرد: انکوباتور نام دستگاهی در بیمارستان‌هاست که نوزادان نارس در آن‌ها قرار داده می‌شوند و با انجام یک سری مراقبت‌ها، رشد نوزاد کامل می‌شود. فلسفه مراکز رشد هم همین است، یعنی هنگامی که دانش‌آموختگان دانشگاهی تیمی را تشکیل می‌دهند و ایده‌ای را طراحی و بر اساس آن محصول اولیه‌ای را تولید می‌کنند، در ادامه مراکز رشد مسیر گسترش، تجاری‌سازی و سایر مراحل را برای آنان هموار می‌کنند.
وی ادامه داد: هنگامی که دانش‌آموختگان دانشگاه فردوسی ایده‌ای را طراحی می‌کنند، می‌توانند با مراجعه به مرکز نوآوری دانشگاه از حمایت‌های مالی و معنوی برخوردار شوند و سپس که محصول اولیه‌ای را تولید کردند، می‌توانند برای توسعه محصول خودشان و ارائه به بازار از امکانات مراکز رشد استفاده کنند. یعنی هنگامی که تیمی یک محصول اولیه مبتنی بر دانش را تولید می‌کند، مرکز رشد بر اساس مقررات و اعتباراتی که دارد، از تیم حمایت می‌کند تا محصول خود را به مرحله تجاری‌سازی برساند و علم و ایده خود را به ثروت تبدیل کند.
مدیر مراکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی با بیان اینکه امکانات و اعتباراتی که این مراکز می‌توانند در اختیار تیم‌ها قرار دهند محدود است، گفت: همچنین در کنار محدودیت امکانات، مسائلی مانند سوءمدیریت نیز وجود دارد که باعث شده امکانات موجود به درستی مورد استفاده قرار نگیرد. البته در رابطه با این مسئله، نمی‌توان تنها پارک علم و فناوری دانشگاه را مقصر دانست؛ چراکه پارک مجموعه‌ای مستقل نیست و بخشی از اکوسیستمی است که باید فرایند طرح ایده تا تجاری‌سازی آن را هدایت کند.
امین با اشاره به ظرفیت‌های دانشگاه فردوسی اظهار کرد: ما در این دانشگاه ۸۲۰ عضو هیات علمی و ۲۵ هزار دانشجو داریم که از نیمی از آنان را دانشجویان تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند. این‌ها ظرفیت‌هایی هستند که به این میزان در پارک‌های علم و فناوری مستقل و غیردانشگاهی وجود ندارند. بانک ایده‌ای که در پارک علم و فناوری دانشگاهی قرار دارد، بسیار کامل‌تر و تخصصی‌تر از پارک‌های غیردانشگاهی است که ایده‌های خود را از جامعه می‌گیرند. دانشگاه فردوسی بیش از ۱۲ هکتار آزمایشگاه و کارگاه دارد و حداقل ۳۴۰ عنوان کارگاه و آزمایشگاه در دانشگاه فعال اند.
شرایط پذیرش هسته‌های فناور در مراکز رشد دانشگاه فردوسی
وی با بیان اینکه یکی از شروط ما برای پذیرش هسته‌های فناور در مراکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی این است که حداقل ۵۰ درصد اعضای آن‌ها دانش‌آموخته این دانشگاه باشند، خاطرنشان کرد: همچنین الزام ما برای پذیرش یک هسته فناور در مراکز رشد پارک دانشگاه، نوآوری است. باید معلوم باشد محصول اولیه‌ای که توسط هسته فناور تولید شده است، چه مزیت‌هایی نسبت به محصولات مشابه موجود در بازار دارد. مصادیق نوآوری از نظر ما مواردی همچون کاهش هزینه تولید، افزایش کیفیت با ثابت نگه داشتن هزینه تولید و بومی‌سازی محصولات خارجی است.
مدیر مراکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی اضافه کرد: شرط دیگر ما برای پذیرش هسته‌های فناور در مراکز رشد این است باید توسط ارزیاب علمی ما تایید شود که آیا اساسا محصول اولیه ارائه شده قابلیت ورود به بازار را دارد یا خیر. اگر بحث نوآوری و قابلیت ورود به بازار کار مورد تایید قرار گیرد، هسته فناور وارد مرحله شورای فناوری مرکز رشد می‌شود. در این مرحله، پتانسیل تبدیل ایده مطرح شده به کسب‌وکار بررسی می‌شود و به عنوان مثال باید بررسی شود که آیا اصلا این تیم توانایی رساندن محصول به مرحله تجاری‌سازی را دارد یا خیر.
امین افزود: اگر هسته فناور در این مراحل مورد تایید قرار گیرد، یک بازه ۶ تا ۹ ماهه تحت عنوان مرحله رشد مقدماتی باید طی شود تا بتواند خود را ثبت حقوقی کند. اگر به تیم‌ها اجازه داده شود بدون طی این مرحله واحد فناور خود را به عنوان شرکت ثبت کنند، در این صورت تیم در همان ابتدا درگیر بروکراسی می‌شود. شاید تیم در طی این ۹ ماه به این نتیجه برسد که ایده یا تیمش هنوز کامل نیست. در حقیقت فلسفه مرحله رشد مقدماتی این است که تیم‌ها بار دیگر خودشان را بسنجند. پس از طی این مدت، تیم می‌تواند واحد فناور خود را به عنوان شرکت ثبت حقوقی کند. پس از این از شرکت انتظار می‌رود نیروی بیمه‌ای تمام‌وقت داشته باشد و در شورای فناوری مرکز رشد بتواند از بیزینس پلن خود دفاع و اجازه ورود به مرحله رشد را کسب کند.
وی ادامه داد: پس از اینکه شرکتی وارد مرحله رشد شد، حمایت‌های مرکز رشد از آن افزایش می‌یابد. به عنوان مثال در این مرحله شرکت‌ها می‌توانند از تسهیلات مالی و نظام وظیفه استفاده کنند. همچنین در این مرحله شرکت‌ها اجازه دارند به سمت دانش‌بنیان شدن حرکت و از تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی وزارت علوم استفاده کنند.
مدیر مراکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی بیان کرد: قرارگیری شرکت‌ها در مرحله رشد نهایتا ۳ سال است، یعنی نهایتا یک شرکت با احتساب مرحله رشد مقدماتی، ۳ سال و ۹ ماه می‌تواند از امکانات و حمایت‌های مرکز رشد استفاده کند که البته تحت شرایطی، ۲۰ درصد شرکت‌های مستقر در مرکز رشد پارک دانشگاه می‌توانند مجوز استقرار به مدت ۵ سال را بگیرند. البته شرکت‌هایی که از مرحله رشد خارج می‌شوند هم توسط مرکز رشد رها نمی‌شوند و در صورت دارا بودن شرایط لازم، می‌توانند وارد امور موسسات پارک علم و فناوری دانشگاه شوند و ما از تجربیات و امکانات پشتیبانی آن‌ها برای شرکت‌های مراکز رشد استفاده می‌کنیم.
به لحاظ رشته تخصصی محدودیتی برای پذیرش واحدهای فناور وجود ندارد
امین در پاسخ به اینکه شرکت‌های مستقر در مرکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی عمدتا در چه حوزه‌هایی فعالیت دارند، گفت: شرکت‌ها در حوزه‌هایی نظیر مهندسی، کشاورزی، دامپزشکی، تربیت بدنی، علوم پایه و علوم انسانی در حال فعالیت اند. همچنین بسیاری از شرکت‌ها فعالیتی میان‌رشته‌ای دارند. اکنون تعداد شرکت‌های فعال در حوزه کشاورزی از سایر شرکت‌ها بیشتر است، اما این آمار پایدار نیست و ممکن است سال آینده تغییر کند.
وی با بیان اینکه ما به لحاظ رشته تخصصی هیچ محدودیتی برای پذیرش واحدهای فناور در مراکز رشد پارک دانشگاه فردوسی نداریم، افزود: ما در حال حاضر ۱۵۷ واحد فناور فعال در مراکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی داریم که حدود ۵۷ واحد در مرکز رشد علوم انسانی ما فعالیت دارند و مابقی در مرکز رشد واحدهای فناور جامع. واحدهای فناور در مرکز رشد علوم انسانی مبتنی بر ارائه یک خدمت نوآورانه علمی در حوزه‌های الهیات، اقتصاد، علوم اداری، روانشناسی و... فعال اند. بسیاری از شرکت‌هایی که از مراکز رشد ما شروع کرده‌اند، اکنون گردش مالی بسیار بالایی دارند.
مدیر مراکز رشد واحدهای فناور پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی اظهار کرد: بنابراین به عنوان جمع‌بندی باید بگویم هدف مراکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه فردوسی این است که به عنوان یک نهاد موثر در افزایش ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه نقش‌آفرینی کنند و این ارتباط را با رویکرد تجاری‌سازی محصولات مبتنی بر دانش تکمیل کند.
انتهای پیام
نظرات