کیومرث یزدان پناه در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیلی از سفر رئیس جمهور چین به عربستان اظهار داشت: در مقطع زمانی فعلی این سفر به نظر یک کسفر معمولی و در راستای تقویت روابط دو جانبه پکن و ریاض تعریف می شود، آن‌چه مسلم است این‌که چینی‌ها به غرب آسیا توجه خاصی پیدا کرده‌اند و این منطقه برای‌شان راهبردی و حیاتی است، چینی‌ها منتظر نمی‌مانند ببینند چه اتفاقی می‌افتد تا براساس آن پیش بروند. 

وی با اشاره به این‌که «چین یکی از مصرف کننده های بزرگ انرژی خلیج فارس است»، تصریح کرد:  با توجه به محدودیت هایی که برای ایران در زمینه صادرات فرآورده های نفتی وجود دارد و عربستان نیز یکی از مهمترین کشورهای تولید کننده نفت است طبیعتا توجه آن ها به سوی مشتری های سنتی که از ایران نفت و گاز خریداری می کردند، معطوف می شود. 

این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان کرد: این سفر می تواند برای ایران با توجه به شرایط منطقه ای حائز اهمیت باشد تا با شیطنت هایی که عربستانی ها دارند اقداماتی در راستای اثرگذاری در روابط ایران و چین انجام شود. 

یزدان پناه به تغییر رویکرد راهبردی عربستان در قبال برخی از قدرت های جهانی اشاره کرد و گفت: چینی یکی از قدرت های جهانی است که مد نظر سعودی ها قرار دارد و طبیعتا انتخاب چین برای تعاملات اقتصادی مورد توجه عربستان  است. 

وی خاطرنشان کرد: باید در نظر داشت چینی ها نیز بدشان نمی آید تا تنوع روابط را نسبت به کشورهای مهم تولید کننده نفت در خلیج فارس افزایش داده و خود را وابسته به یک کشور نکنند، در واقع روابط چین و عربستان از منظر ژئواکونومی و ترانزیت انرژی برای هر دو بسیار با اهمیت است. 

این استادژئوپلیتیک دانشگاه با بیان این که سفر شی جین پینگ رئیس جمهور چین به عربستان به نوبه خود پیام های خاص نسبت به خود را هم دارد،‌گفت:‌ حتما آمریکایی ها با توجه به حساسیت هایی که نسبت به چین دارند از این سفر و پیام های آن غافل نمی شود ضمن این که تحولات و رویکردها در اکثر مناطق مهم دنیا را نیز مورد توجه دارند.

یزدان پناه تاکید کرد: این سفر برای ایران نیز با توجه به حق ذاتی و ژئوپلیتیکی درباره رفتار کشورهای منطقه مهم است شاید اگر کشوری دیگری مانند مالزی،‌ اندونزی و .. بود این سفر حساسیت زیادی نداشت اما چین بازیگر مهمی است. 

وی درباره  نشست سران چینی- عربی که گفته شده در جریان این سفر با حضور حکمرانان سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا برگزار می شود، گفت:‌به نظر می رسد این نشست اگرچه از نظر تبلیغاتی برای عربستان و یا حکمرانان خاورمیانه و شمال آفریقا موثر باشد اما بیشتر شو و نمایش قدرتی است که شاهزاده ماجراجوی سعودی دنبال می کند. 

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: مسلما در این منطقه چنین اتحادی که با عنوان "چینی-عربی" باشد امکان شکل گیری وجود ندارد ضمن این که بسترهای ژئوپلیتیکی آن هم فراهم نیست . چینی ها نیز به دنبال این هستند از حس محاصره ژئوپلیتیکی خارج شوند تا بتوانند با جستجو در منطقه ثروتمند و پر التهاب خاورمیانه و شمال آفریقا موثر باشند. 

یزدان پناه افزود: بنابراین از منظر محسابات استراتژیکی که آیا این نشست می تواند رهاورد راهبردی برای شرکت کنندگان فراهم کند یا خیر؟ مشخص نیست. در نظر داشته باشیم کشمکش میان آمریکا و عربستان ذاتی است و در شرایط فعلی هم به منزله بحران نیست هر دو طرف قواعدی دارند که به آن پایبند هستند که اجازه نمی دهد عربستان اقداماتی را مغایر با استراتژی های ایالات متحده در خاورمیانه انجام دهد. 

وی ابراز عقیده کرد عربستان چالش های خاص درون سیستمی خود را دارد و با بحران مشروعیت مواجه است این راهکارها نمی تواند این کشور را از این فضا خارج کند،‌ بنابراین در منطقه ژئوپلیتیکی و جغرافیایی این منطقه هیچ اتحاد راهبردی کارساز و موثری شکل نمی گیرد مگر این که با حضور تمام کشورهای منطقه باشد. در  واقع نمی توانیم ژئوپلیتیک این منطقه را به عرب و غیر عرب تقسیم کنیم. هر زمان کشورهای منطقه به این فهم مشترک رسیدند براساس واقعیات هم عمل می کنند. 

این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم در هندسه نوین نظم جهانی کشورهای عربستان، ایران،‌عراق و ترکیه در مسیر مخاطرات جدی ژئوپلیتیکی قرار دارند و اگر خصومت های دیرینه خود را کنار بگذارند چه ضرورتی دارد چین در جستجوی فراتر از روابط دو سطحی خود در تامین انرژی پیش برود و یا آمریکا مداخله گری کرده و یا بستر را برای دیگر عناصر جهانی، کشورهای زورگوی اروپایی و ماجراجوی آسیایی فراهم کند. در نتیجه همه این مسائل به نوع نگاه و نگرش کشورها منطقه که برمی گردد. 

یزدان پناه همچنین اظهار کرد: بنابراین نشست سران چینی-عربی هر چند ممکن است برای چین دستاوردی داشته باشد اما برای  منطقه دستاوردی ندارد و صرفا بازسازی چهره مخدوش شده عربستان به ویژه شخص بن سلمان است. در غیر این صورت فراموش نکنیم که حوزه ژئوپلیتیکی غرب و جنوب آسیا همچنان التهاب دارد و این اتفاقات مسلما هزینه هایی که کشورهای منطقه در گیر آن هستند را بیشتر می کند. 

انتهای پیام