روزگاری، اقتصاد استان گلستان بر پایه پنبه‌کاری می‌چرخید و عنوان «طلای سفید» بر تارک این استان خودنمایی می‌کرد اما سیاست‌های نادرست، فقدان حمایت کافی از پنبه‌کاران، نامناسب بودن وضعیت مکانیزاسیون، هزینه‌های بالای کارگری، کم‌آبی و خشک‌سالی، مشکلات حوزه بازرگانی و کشت محصولات رقیب ازجمله شالی تنها بخشی از عللی بود که سطح کشت پنبه در گلستان را هر روز کاهش داد تا جایی که این محصول را از میدان به در کرد.

روزی بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از اراضی گلستان زیر کشت پنبه می‌رفت و ۵۵ هزار نفر را مشغول به کار می‌کرد اما به‌مرور روزگار طلای سفید گلستان به ناخوشی رفت و سطح کشت این محصول به کمتر از ۱۰ هزار هکتار رسید در ادامه با ورود مسئولان و حمایت در حوزه بازار و تجارت، سیستم تعطیل پنبه‌کاری گلستان در مسیر احیاء قرار گرفت تا جایی که امروز درنتیجه اقدامات انجام‌شده سطح زیر کشت پنبه به ۲۰ هزار هکتار رسیده است.

کاهش قیمت شدید پنبه در گلستان

باوجودآنکه مسئولان همیشه از احیای طلای سفید سخن می‌گویند اما حمایت‌های انجام‌شده چنگی به دل نمی‌زند، برای مثال درحالی‌که امسال هر کیلوگرم پنبه در ابتدای برداشت حدود ۲۵ هزار تا ۳۰ هزار تومان به فروش می‌رفت طی هفته‌های اخیر با کاهش شدید قیمت همراه بوده و همین مسئله پنبه‌کاران را ناامید کرده است.

وقتی هرساله چالش‌ها و مشکلات مختلف بر سر پنبه‌کاران آوار می‌شود با این روند چطور می‌توان از آن‌ها انتظار داشت تا سال آینده هم برای کشت پنبه پیشقدم شوند؟  پنبه‌کاران نمی‌دانند از آشفته‌بازار کود و سم گله کند یا از آموزش‌های ضعیف و معیشت در مضیقه باشند و یا از نابه سامانی بخش بازرگانی و ارزانی نرخ پنبه شکوه کنند هر چه که هست به نظر می‌آید این روند احیای سرزمین طلای سفید گلستان را بیش از پیش به قهقرا می‌کشاند.

یکی از کشاورزان گلستانی که در کشت پنبه ید طولایی دارد با اشاره به چالش‌های پیش روی کشت این محصول به ایسنا، گفت: تقریباً ۲۰ سال است که به کشت پنبه مشغول هستم و در هر هکتار حدود دو تن محصول برداشت می‌کنم.

عطا لکزایی ادامه می‌دهد؛ متأسفانه در کشت پنبه هزینه‌ها بالا و قیمت خرید پایین است، هزینه کارگر و انتقال به کارخانه هزینه‌بر است، از سویی کارخانجات هم اُفت قیمت می‌زنند، به نظر می‌رسد با ادامه این روند، همین مقدار کشت پنبه نیز در استان گلستان برچیده می‌شود.

پنبه گلستان دست دلالان است

وی با اشاره به اینکه پنبه دست دلال و واسطه است، بیان کرد: دلالان و واسطه‌ها با کارخانجات با هم دور یک میز می‌نشینند و یک قیمت را تعیین می‌کنند که معمولاً قیمت تعیین‌شده به ضرر کشاورز تمام می‌شود.

این کشاورز گلستانی از کاهش قیمت خرید پنبه در استان گلایه  کرد و یادآور شد: متأسفانه درحالی‌که تا همین چند روز گذشته پنبه را آن هم به‌صورت علی‌الحساب ۲۵ هزار تومان می‌خریدند امروز به ۲۳ هزار تومان کاهش داده‌اند، از طرفی هنگام تحویل محصول هم کارخانجات اُفت می‌زنند و همین مسئله باز میزان هزینه نهایی را کاهش می‌دهد.

یکی دیگر از کشاورزان گلستانی هم از خشکسالی و کمبود آب گله‌مند است و می‌افزاید؛ روزی گلستان به سرزمین طلای سفید شهرت داشت و تمامی روستاهای حاشیه سد وشمگیر پنبه می‌کاشتند اما اتفاقاتی که در حوزه آب‌بندانهای غیرمجاز رخ داد کشت پنبه را با چالش مواجه کرده است.

امانقلی هیوه چی ادامه داد: متأسفانه با گسترش آب‌بندان های غیرمجاز، کشت پنبه نیز به مقدار شدید کاهش پیدا کرده، از سویی دیگر با وجود آنکه در گذشته کیفیت بذرها آنقدر مطلوب نبود باز هم میزان تولید پنبه بیشتر از شرایط فعلی بود و این مسئله نشان می‌دهد خشکسالی هم بر میزان تولید پنبه اثر داشته است.

کشت پنبه به‌صرفه نیست

وی با بیان اینکه نبود حمایت کافی و بی‌مهری مسئولان موجب شده تا دیگر انگیزه‌ای برای کشت پنبه نداشته باشیم، یادآور شد: کشت پنبه اصلاً به‌صرفه نیست، بنده کشت گندم را به پنبه ترجیح می‌دهم چراکه دردسرهای کشت پنبه را ندارد.

علیقلی ایمانی_ دبیر خانه کشاورز گلستان در این باره به ایسنا گفت: در سال‌های گذشته قیمت پنبه معقول، منصفانه و خوب بود و به دلیل کاهش واردات و تلاطم بازار جهانی، مسئولان ما به بازار داخلی روی آوردند لذا قیمت افزایش داشت در همین راستا کشاورزان، سال گذشته را مبنای کار خود قرار دادند و انتظار داشتند با وجود تورم، قیمت پنبه هم افزایشی شود لذا سطح کشت افزایش یافت.

وی ادامه داد: در پنبه، سویا، کلزا، جو و ذرت وابسته به بازار جهانی هستیم و این تلاطم‌ها در بازار جهانی نیز بر محصول ما تأثیر می‌گذارد، همیشه به کشاورزان تأکید می‌کنم که مبنای کار را بر قیمت تضمینی بگذارید و اگر این قیمت به‌صرفه بود برای کشت محصول موردنظر اقدام کنید، قیمت تضمینی پنبه در سال جاری ۱۵ هزار و ۴۰۰ تومان بود که انتظار می‌رفت با وجود تورم و افزایش قیمت‌ها، این میزان افزایش یابد.

در حال حاضر پنبه در گلستان کمتر از 20 هزار تومان به فروش می‌رسد

دبیر خانه کشاورز گلستان بیان کرد: در حال حاضر قیمت پنبه به هر کیلوگرم ۲۲ هزار تومان آن هم با اُفت بالا به فروش می‌رسد در واقع  قیمت محصول با احتساب اُفت محصول به زیر ۲۰ هزار تومان رسیده است، متأسفانه در سطح گلستان با توجه به بی‌مهری‌های انجام‌شده به محصولات کشاورزی در بخش بازرگانی، هر ساله ما محصولات را از دست می‌دهیم همان‌طور که بی‌مهری‌ها، استقبال کشاورزان از کلزا را کاهش داده است.

ایمانی با اشاره به اینکه ما واردکننده محصولات هستیم و به کاشت تمامی محصولات نیاز داریم لذا هر چقدر در استان تولید کنیم نیاز کشور است، گفت: در الگوی کشت سه موضوع اعم از نیاز کشور، اقلیم و اقتصاد خانوار کشاورز باید موردتوجه باشد، متأسفانه اقتصاد خانوار کشاورز مشکل‌ساز شده و معیشت کشاورزان تأمین نمی‌شود.

وی با تأکید بر اینکه ما در کشور نیازمند محصول پنبه هستیم و مسئولان باید تدبیری بیاندیشند، متذکر شد: متأسفانه درحالی‌که طی دو هفته شاهد روند کاهشی قیمت پنبه هستیم اما مسئولان اقدامی نمی‌کنند؟ متولی تولید جهاد کشاورزی است و مسئولان ذی‌ربط باید این موضوع را پیگیری می‌کردند.

سازمان تعاون روستایی برای خرید توافقی پنبه وارد عمل شود/ استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها برای تولید ماشین‌آلات پنبه

دبیر خانه کشاورز گلستان با بیان اینکه بنده دو بار با مجری طرح پنبه کشور ارتباط برقرار کردم که ایشان عنوان کردند باید سازمان جهاد کشاورزی گلستان شرایط فعلی را برای وزارتخانه تبیین کند تا موضوع با وزیر جهاد کشاورزی مطرح شود و سازمان تعاون روستایی برای خرید توافقی پنبه از کشاورز وارد عمل شود، متأسفانه این مهم تا دو روز گذشته هنوز عملیاتی نشده است.

ایمانی با تأکید بر اینکه اگر خواستار پایداری در تولید هستیم باید حامی کشاورز باشیم والا سال آینده به عقب برمی‌گردیم، افزود: امروز دیگر کارگری برای کشاورز اقتصادی نیست و به نظر می‌رسد در برداشت محصول باید از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده شود و با توجه به قطعات اراضی ما ماشین‌هایی در ابعاد کوچک طراحی و تولید شود تا برای کشاورز به‌صرفه باشد، همیشه که نمی‌توان از ماشین‌های غول‌پیکر با قیمت ۱۰ میلیاردی استفاده کرد.

وی که معتقد است با ادامه این روند در کشت پنبه راه به جایی نخواهیم برد، تصریح کرد: چرا باید با واردات پنبه، دلارها را به جیب کشاورزان خارجی بریزیم ولی از کشاورز ایرانی حمایت نکنیم؟ اگر از کشاورزان حمایت صورت بگیرد علاوه بر پنبه در سایر محصولات کشاورزی هم می‌توانیم نیاز خود به خارج از کشور را برطرف کنیم.

علی موسی خانی_ رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان نیز در این باره اظهار کرد: تاکنون ۲۵ هزار تن وش پنبه وارد ۹ پنبه‌پاک‌کنی استان گلستان شده و حدود ۲۵ هزار تا ۳۰ هزار تومان به فروش رفته اما در هفته‌های اخیر قیمت پنبه نزولی شده و استاندار گلستان و دیگر مسئولان پیگیر این موضوع هستند که با توجه به کاهش شدید قیمت، تعاون روستایی برای خرید پنبه با قیمت مناسب وارد عمل شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر شرایط برای کشت پنبه فراهم است، بیان کرد: با توجه به رقم‌هایی که مرکز تحقیقات کشاورزی در محصول پنبه وارد کرده امکان دارد در زراعت پاییزه کشاورز را به کشت پنبه ترغیب کند لذا پنبه رقیب گندم نیست.

رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان به هزینه‌های بالای کارگری در محصول پنبه اشاره کرد و یادآور شد: کشت پنبه در مناطق دارای خاک حاصلخیز در گلستان به دلیل کمبود نیروی کارگری کاهش پیدا کرده و بیشتر در مناطق شمالی استان با خاک ضعیف و یا لب‌شور توسعه پیدا کرده حال‌آنکه این مناطق با کمبود شدید آبی مواجه هستند، برخی از کشاورزان ما با استفاده از ارقام داخلی پنبه ۶ تا ۸ تن محصول برداشت کرده اما کشاورزان دیگر به دلیل کشت در مناطق خشک و بی‌آب با کاهش محصول مواجه هستند.

موسی خانی با بیان اینکه با اقتصادی شدن پنبه و رفع مشکلات برداشت، کشاورزان مناطق جنوبی استان نیز برای کشت پنبه ترغیب می‌شوند، یادآور شد: قیمت پنبه جهانی است و از اردیبهشت‌ماه که کشاورزان، کشت را شروع کردند قیمت پنبه نزولی شده و به ۲.۲ دلار رسیده و این مهم موجب شده قیمت‌گذاری پنبه در داخل تحت تأثیر قیمت جهانی و واردات پنبه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه در حوزه فنی از پنبه‌کاران گلستانی حمایت شد اما بیشترین مشکل پنبه‌کاران در حوزه بازرگانی و خرید است، توضیح داد: اگر کمباین پنبه وارد استان گلستان شود بسیاری از پنبه‌کاران قدیمی به کشت این محصول روی می‌آورند، پنبه نسبت به سایر محصولات هزینه‌های بالایی دارد و درصورتی‌که برداشت ماشینی پنبه ترویج شود هزینه‌های پنبه کاهش می‌یابد.

کوچک بودن اراضی گلستان مانع استفاده از کمباین برداشت پنبه

رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی گلستان اضافه کرد: در کشور کمباین برداشت پنبه وجود دارد اما در استان گلستان به دلیل کوچک بودن قطعات اراضی کشاورزی، ورود کمباین و برداشت ماشینی ممکن نیست از طرفی به دلیل قیمت بالای کمباین پنبه تأمین هزینه آن برای کشاورز به‌صرفه نیست.

موسی خانی از کشاورزان خواست در صورت امکان محصول خود را مستقیماً به کارخانه تحویل دهند تا از این طریق دست واسطه‌ها کوتاه شود و گفت: باید زنجیره‌های جدید تعریف و اجرایی شود تا کشاورزان محصول را مستقیم و بدون واسطه به کارخانه تحویل دهند تا سود به کارخانه برگردد؛ ایجاد تعاونی‌ها در محصول پنبه ازجمله این راهکارها است.

وی اعتقاد دارد؛ سازمان جهاد کشاورزی مشکلات فنی بر سر راه کشت پنیه را حل کرده اما مسائلی اعم از واردات بی‌رویه، کشت محصول رقیب مثل برنج، هزینه بالای برداشت پنبه و غیره ازجمله عللی است که انگیزه کشاورزان برای کشت این محصول را کاهش داده است.

کشت 20 هزار هکتار پنبه در گلستان

به گزارش خبرنگار ایسنا، درحالی‌که مسئولان مربوطه در حمایت از کشت پنبه و افزایش قیمت این محصول حرف‌های زیادی برای گفتن دارند اما به نظر می‌رسد از شعار تا عمل فاصله زیادی وجود دارد، قطعاً تا زمانی که تمام بار سنگین کشت پنبه بر دوش کشاورز باشد پنبه‌کاران این محصول را از الگوی کشت خود حذف کرده و طلای سفید روی خوش احیاء را به خود نمی‌بیند.

سطح کشت پنبه در استان گلستان تا اواخر دهه ٥٠ در اوج قرار داشت طوری که ١٨٠ هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت پنبه می‌رفت و علاوه بر تأمین نیاز داخل، به ٢١ کشور دنیا صادر می‌شد اما بی‌مهری‌ها کشت این محصول استراتژیک را به افول برد و در حال حاضر با وجود اقدامات انجام‌شده، میزان کشت پنبه طی سال جاری به ۲۰ هزار هکتار رسیده که هنوز تا رسیدن به دوران اوج خود فاصله زیادی در پیش دارد.

انتهای پیام