اصغر زارعی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص نتایج پنج دور مذاکرات ایران و عربستان اظهار کرد: ابتدا باید به این پرسش کلیدی پاسخ داد که رویکرد و سیاست‌های عربستان سعودی در پیگیری اهداف و منافع منطقه‌ای خود چه تغییراتی داشته است. تا پیش از این رویکردهای منطقه‌ای عربستان کاملا رویه‌ای نیابتی از سوی آمریکا بوده اما نوساناتی که بعدا در سیاست خارجی عربستان و رویکردهای منطقه‌ای آن اتفاق افتاد، به نگاه دولتمردان آمریکا از منافعی که در سطح منطقه به عربستان دارند، بازمی‌گردد.
وی با بیان اینکه عربستان در منطقه موضعی انفعالی دارد، اضافه کرد: با توجه به اینکه عربستان نتوانست در عراق، سوریه، لبنان و یمن توفیقاتی کسب کند و سیاست‌های منطقه‌ای آن با شکست مواجه شد و از طرف دیگر جنگ هشت ساله‌ای که در یمن به راه انداخت، بی‌نتیجه ماند و خسارات سیاسی عمده‌ای برای عربستان ایجاد شد و افکار عمومی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز علیه این کشور شکل گرفت، لذا اکنون عربستان کاملا در موضع انفعالی است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه عنوان کرد: نوع عملکرد آمریکا نسبت به اوکراین در جنگ با روسیه، مسائل منطقه‌ای و موفقیت ایران در موشک‌باران پایگاه آمریکایی اسد و ساقط کردن هواپیماهای فوق استراتژیک آمریکایی‌ها در خلیج فارس، نگرانی‌هایی برای منافع بلندمدت عربستان ایجاد کرد. همواره این کشور در تلاش بوده با بازی با کارت برخی از دولت‌های منطقه‌ای خصوصا دولت جمهوری اسلامی ایران که امروز به عنوان قدرت اول منطقه خودنمایی می‌کند، بهره لازم را ببرد.
زارعی خاطرنشان کرد: لذا ورود عربستان به مذاکرات با ایران یک بازی دیپلماتیک است که به منظور بهره‌جویی از پشتیبانی و حمایت‌های بیشتر آمریکا صورت گرفته و کاملا مشخص است که هیچ تغییری در مناسبات عربستان با جمهوری اسلامی ایران حاصل نشده است. اتفاقاتی که اخیرا در ایران رخ داد و ورود عربستان به صورت کاملا عریان با تمام توان رسانه‌ای و اطلاعاتی به مسائل داخلی کشورمان، نشان‌دهنده این است که عربستانی‌ها هیچگونه صداقتی در مذاکرات دیپلماتیک با ایران نداشته و در رفتارشان شاهد هیچگونه تغییر رویکردی در قبال جمهوری اسلامی ایران نیستیم. لذا هرگونه امید به تغییر رویکرد عربستان در مذاکرات با ایران صرفا یک خوشبینی محض و محال است.
وی افزود: امروز عربستان به گسترش ظهور و نفوذ جمهوری اسلامی ایران از مدیترانه تا دریای سرخ واقف است و نمی‌تواند نسبت به گسترش نفوذ ایران از خلیج فارس و دریای عمان تا دریای سرخ بی‌تفاوت باشد. عربستان می‌داند اگر بخواهد از زیر یوغ آمریکا و متحدانش در بیاید، بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود؛ لذا سعی می‌کند با فریب‌های دیپلماتیک برای خود فرصت ایجاد کند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در خصوص احتمال بازگشایی کنسولگری عربستان در مشهد در نتیجه مذاکرات بین ایران و عربستان اظهار کرد: در برخی موضوعات ناچار به تعامل با عربستان هستیم. مباحث فریضه حج عمره و تمتع و ضرورت حضور زائران ایرانی در عربستان باعث می‌شود که در برخی موارد تسامحی داشته باشیم. از طرفی رژیم آل سعود هم متقابلا به دنبال این است که با ایجاد جای پایی، بر اتباع و شهروندانش که در ایران تردد می‌کنند، رصد داشته باشد. لذا هر ۲ طرف در موضوع کنسولی ضرورت‌هایی برای خودشان احساس می‌کنند و همین باعث شده این موضوع مورد توافق طرفین واقع و روابط کنسولی تبدیل به ضرورت اجتناب‌ناپذیر شود.
زارعی خاطرنشان کرد: بازگشایی کنسولگری عربستان در مشهد ضرورتی است که عربستان بر آن تاکید دارد اما این امر مستلزم آن است که عربستان در رفتار خود در رابطه با موضوعات اخیر داخل ایران تجدید نظر کند. از طرفی برای ما هم حضور کنسولگری عربستان در مشهد می‌تواند یک امتیاز و فرصت باشد تا از مزایای دیپلماتیک آن حتی بدون روابط سیاسی گسترده بهره‌مند شویم.
عضو هیات علمی دانشگاه امام باقر(ع) گفت: چون عربستان هم به ما این امکان را داده که در ایام حج برای حمایت از حجاج ایرانی نماینده کنسولی در جده داشته باشیم، بنابراین خودش هم متقابلا خواستار این است که از چنین امتیازی بهره ببرد. لذا احتمال بازگشایی کنسولگری‌های ایران و عربستان در خاک یکدیگر بالاست.
وی با اشاره به انتخاب السودانی در عراق به عنوان نخست‌وزیر و اهمیت تغییر نقش میانجی‌گری عراق میان ایران و عربستان بیان کرد: الکاظمی فرد قابل اعتمادی به عنوان میانجی‌گر ایران و عربستان نبود چراکه تمایلاتی نسبت به آمریکا داشت و دولت او بیشتر به دنبال این بود که بتواند از طریق این مذاکرات برای خود منافعی به دست آورد. از سویی بر کسی پوشیده نیست که الکاظمی در قبال ایران صادق نبوده و به عنوان مثال به دلیل کم‌کاری در ماجرای شهادت سردار سلیمانی به ما آسیب زد.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: اما امروز با روی کار آمدن السودانی و کابینه منتخب آن، اضلاع قدرت در حاکمیت عراق کاملا همسو با محور مقاومت است و شرایط ما در عراق بیش از پیش تثبیت شده و ارتقا یافته است. بنابراین همانطور که امروز در سوریه و لبنان دست برتر را داریم، قطعا اگر قرار باشد مذاکراتی بین ایران و عربستان در عراق صورت بگیرد، ما دست برتر را خواهیم داشت چراکه بر خلاف خواسته عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی، امروز در عراق شرایط به نفع ما رقم خورده است.
زارعی در خصوص پیش‌بینی‌اش از سرانجام مذاکرات ایران و عربستان عنوان کرد: فرض اصلی بر این است که عربستان چه پیش از انقلاب اسلامی ایران و چه پس از آن فاقد یک رویکرد مستقل نسبت به مسائل منطقه بوده و در قبال ایران همسو با سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا عمل کرده است. مادامی که چالش و اختلاف ایران و غرب پابرجاست، قطعا عربستان نمی‌تواند وارد روابطی مثبت و سازنده با جمهوری اسلامی ایران شود. بنابراین اگر چندین دور مذاکره دیگر هم اتفاق بیافتد، باز هم من نسبت به روابط خوب با عربستان و موفقیت در مذاکرات چندان خوش‌بین نیستم زیرا سیاست منطقه‌ای عربستان فاقد اصل استقلال ملی و تابعی از سیاست‌های آمریکاست.
انتهای پیام
نظرات