نوذر شفیعی در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل از تحولات اخیر در منطقه قفقاز جنوبی و تاکید مقامات کشورمان بر عدم تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی اظهار داشت: به طور کلی کشورها دارای سه دسته منافع هستند؛ منافع حیاتی ، حساس و منافع عادی، اصولا منافع حیاتی با بقای کشورها ارتباط پیدا می‌کند که حتی کشوری حاضر می‌شود برای حفظ آن وارد جنگ هم شود، منافع حساس هم شاید ارزش آن چندان نباشد اما می‌تواند زیان‌هایی را متوجه کشورها کند و نهایتا در دسته منافع عادی به منافع کشورها آسیب چندانی وارد نمی‌شود.
وی تاکید کرد: امروز مساله مرز و تحولات مرزی جزو منافع حیاتی کشورها به شمار می‌روند، البته اگر مرزی متعلق به یک کشور باشد و کشور دیگری بخواهد آن را تغییر دهد قطعا با منافع حیاتی کشور مقابل در تعارض قرار می‌گیرد، به عنوان مثال در زمان جنگ ایران و عراق یکی از موارد مورد بحث مساله مرزها بود. اکنون در موضوعات مربوط به منطقه قفقاز و تغییر مرزها میان آذربایجان و ارمنستان؛ منافع حساس ایران را در سطح بسیار بالا و نزدیک به منافع حیاتی تهدید می‌کند.
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: در واقع این تحولات ارتباط ایران با منطقه قفقاز را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد به ویژه در زمینه ارتباط مواصلاتی و ترانزیتی، ضمن این‌که میزان همسایگی ایران با یکی از کشورهای قفقاز یعنی ارمنستان را هم به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد البته در پی این اقدامات مجموعه واحدی از کشورها ( آذربایجان و ترکیه) به عنوان متحد در مرزهای ایران مستقر می‌شوند و عملا ترکیه و آذربایجان به یکدیگر متصل می‌شوند؛ بنابراین فعل و انفعلاتی که در قفقاز اتفاق می‌افتد ممکن است ایران را در حصر استراتژیک از ناحیه قفقاز شمالی قرار دهد(به لحاظ مواصلاتی) دوما امکان شکل گیری اتحادها و ائتلاف‌هایی را علیه ایران در این ناحیه امکان‌پذیرتر می‌سازد.
وی اظهار داشت: در حال حاضر ما مرزهای جداگانه ای با جمهوری آذربایجان، ارمنستان وترکیه مرز داریم در صورتی که تغییری ایجاد شود عملا کریدورهای شرق به غرب و همچنین اروپا به آسیای مرکزی دیگر از ایران عبور نمی‌کنند و چون حساسیت این موضوع زیاد است طبیعتا ایران هم عکسالعمل دارد؛ زیرا منافع ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. امروزه کریدورها نقش مهمی را در تعیین جایگاه کشورها در معادلات منطقه ای ایفا می‌کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره این‌که آیا رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای سیاسی می‌تواند به حل بحران در این منطقه کمک کند نیز گفت: همیشه برای حل یک مساله راه‌های گوناگونی وجود دارد و تاکید بر حفظ وضع موجود فقط یکی از این گزینه‌هاست، اگر گزینه دیگری پیشنهاد داده شود آن گزینه باید برابر با گزینه وضع موجود باشد. ممکن است از دید ایران این برداشت وجود داشته باشد که تلاش آذربایجان برای تغییرات ژئوپلیتیک در حوزه قفقاز بخشی از یک پروژه‌ای است که در آینده می‌تواند شرایط ژئوپلیتیک منطقه را به زیان ایران بر هم زند.
شفیعی همچنین درباره این‌که چرا روسیه تاکنون به طور جدی وارد نشده تا از طریق گفت وگوها تلاشی در جهت حل مساله قفقاز داشته باشد؟ گفت: متاسفانه در ارتباط با سیاست خارجی روسیه می‌توان دو نوع استنباط داشت نخست این که روسیه در راستای کسب جایگاه اتحاد جماهیر شوروی سابق یک استراتژی بزرگ را در سطح جهانی تعقیب می‌کند تا بر کشورهایی که سابقا جزو اتحاد جماهیر شوروری بودند تاثیرگذاری و نفوذ داشته باشد، اما در عمل می بینیم روز به روز میان این کشورها ومسکو جدایی بیشتری می‌افتد و علتش تلاش غرب و قدرت‌های منطقه‌ای برای جذب این کشورهاست.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در ارتباط با قفقاز چنین برداشت می‌شود که قطعا روسیه با تغییرات ژئوپلیتیک در قفقاز مخالفت دارد شاید روسیه تصور می کند تحولات موجود تاثیری بر منافعش ندارد، اما قفقاز یک منطقه بسیار حساس برای روسیه بوده و دقیقا نقطه ای است که مانند اوکراین توجه غرب به آن معطوف است و آنچه در این روزها اتفاق می افتد در اصل نفوذ طبیعی غرب در این منطقه است.
انتهای پیام
نظرات