زهرا علی‌اکبری در گفت‌وگو با ایسنا، در این باره اظهار کرد: برای یک فرد در سنین کودکی و نوجوانی اگر شرایط اجتماعی و اقتصادی در خانواده مهیا باشد، آموزش مدرسه‌ای در سه فصل از سال و اوقات فراغت در فصل تابستان برنامه‌ای است که به طور معمول شکل می‌گیرد و حداقل تا حدود سن ۱۸ سالگی ادامه دارد.

وی افزود: جدا از اینکه در ۹ ماه از سال چه آموزش‌ها و مهارت‌هایی در مدرسه به دانش‌آموزان ارائه می‌شود، تعطیلات تابستان از جمله ایامی است که اگر به خوبی برنامه‌ریزی و هدایت شود باعث خودتوسعه‌ای فرد و در نهایت نتایج محسوسی در زمینه‌های مختلف جامعه از جمله مهارت‌آموزی و افزایش سواد علمی را به دنبال خواهد داشت.

این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه اوقات فراغت به دانش‌آموزان فرصت می دهد تا استراحت کنند و دیگر نگران مدرسه یا دیگر جنبه‌های استرس‌زای زندگی خود نباشند گفت: پژوهشگران دانشگاه روچستر در مطالعه‌ای با موضوع اوقات فراغت دانش‌آموزان اذعان کردند که زمان آزاد برای دانش‌آموزان دبیرستانی نه تنها برای حفظ عملکرد دانشی و مهارتی در مدرسه، بلکه برای حفظ سلامت روان‌شان نیز ضروری است.

علی‌اکبری ادامه داد: این مطالعه همچنین بیان می‌کند که برای کمک به کاهش این استرس به اوقات فراغت نیاز است و کمبود اوقات فراغت می‌تواند منجر به افسردگی، افزایش میزان استرس و حملات اضطرابی شود. فعالیت‌های ساختاریافته (فعالیت‌های آموزشی، ورزشی، مذهبی، بشردوستانه) یا هر فعالیت دیگری که تحت نظارت بزرگسالان و مربیان انجام می‌شود می‌تواند به عنوان یک عامل محافظتی در رفتار اجتماعی پرخطر کودکان و نوجوانان عمل کند.

وی یک تقسیم‌بندی از فعالیت‌هایی که دانش‌آموزان در اوقات فراغت خود انجام می‌دهند ارائه و اظهار کرد: گروه اول، فعالیت‌هایی با هدف استراحت، بدون درگیری جسمی یا روانی خاص یا شدید در فضای خانه است که در طبیعت انجام می‌شود. این فعالیت‌ها عمدتاً جنبه فردی دارند. گروه دوم فعالیت‌ها از اشکال مختلف تفریح به معنای وسیع این واژه تشکیل شده است که وظیفه آن استراحت فعال یا تفریح سالم (گردش، ورزش، بازی، پیاده روی و...) است. گروه سوم  شامل تمام فعالیت‌هایی است که با هدف رشد شخصیت از طریق زمینه‌های مختلف فعالیت‌های انسانی (آموزشی، فرهنگی، اجتماعی...) انجام می‌شود.

این کارشناس آموزش و پرورش افزود: بنابراین دانش‌آموزان در یکی از این سه گروه  یا ترکیبی از آنها تابستان خود را می‌گذرانند. بر اساس نتایج یک پژوهش بین‌المللی، بین پیشرفت تحصیلی و متغیرهای ترکیبی اوقات فراغت اعم از فعالیت‌های فرهنگی، معاشرت، تفریح رفتن و فعالیت‌های آرامش‌بخش، همبستگی معنی‌دار آماری وجود دارد. دانش‌آموزانی که پیشرفت تحصیلی بالاتری دارند، عمده اوقات فراغت خود را صرف انجام فعالیت‌های فرهنگی و آرامش‌بخش می‌کنند، در حالی که دانش‌آموزانی که نتایج تحصیلی ضعیف‌تری دارند، بیشتر اوقات فراغت خود را صرف معاشرت و بیرون رفتن با همسالان می‌کنند.

علی‌اکبری با بیان اینکه با توجه به نتایج علمی که از تاثیر اوقات فراغت بر رشد کودکان و نوجوانان بر می‌آید، جوامع برای ایام تعطیلی مدارس برنامه‌ریزی‌های هدفمندی انجام می‌دهند گفت: چه بسا نظام‌های آموزشی هستند که این دوران را بهترین فرصت برای شکل‌دهی هویت علمی و فرهنگی نسل آینده‌ساز خود می‌دانند. در دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا و محدودیت‌هایی که وجود داشت آموزش و پرورش نتوانست از این فرصت برای گروه هدف خود استفاده اثربخشی کند، اما تابستان سال جاری که حدود دو ماه از آن باقی مانده می‌تواند تا حدودی این شکاف را جبران کند.

وی افزود: طرح جبران و تثبیت یادگیری از جمله برنامه‌هایی است که با توجه به افت تحصیلی که آموزش مجازی برای دانش‌آموزان به همراه داشت می‌تواند نقطه قوتی در نظام آموزشی باشد. برگزاری اردوهای دانش‌آموزی عشایری، مسابقات فرهنگی و ورزشی و... نیز از دیگر اقدامات آموزش و پرورش است، اما توجه به این نکته مهم است که نهایتا هر کدام از این فعالیت‌ها روزهای محدودی از سه ماه تابستانی دانش‌آموزان را درگیر پویایی می‌کند، برای هفته‌ها و روزهای دیگر چه اقدامی در نظر گرفته شده است؟.

این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه رویدادهای کتابخوانی، یادگیری‌های مشارکتی، آموزش مهارت‌های زندگی و حقوق شهروندی، جانمایی هویت ملی به همراه عزت نفس در نوجوانان و سایر فعالیت‌هایی که در سال تحصیلی فرصت کافی در مدارس برای آموزش و انجام آنها نیست، می‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌های تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان ما باشد گفت: به عنوان مثال سرانه مطالعه دانش‌آموزان در تابستان از کاستی بسیاری برخوردار است که فرهنگ‌سازی کتابخوانی با همکاری کانون‌های محلی و نهادهای متولی می‌تواند رخدادهای خوبی را در سطح کشور رقم بزند.

علی‌اکبری ادامه داد: البته باید توجه کرد که کودکان و نوجوانان در سطوح مختلف خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و ... قرار دارند و با این وجود بسیاری از آنان گذراندن اوقات فراغت خود را با انجام کارهایی مانند خرید، رفتن به مهمانی، بودن با دوستان، بازی‌های رایانه‌ای، استفاده از رسانه‌های اجتماعی، تماشای فیلم، مطالعه، فعالیت‌های دینی و رفتن به سفر طی کرده و از آن لذت می‌برند.

وی افزود: باید تلاش کرد ضمن توجه به علایق و تفریحات فوق، در اوقات فراغت برای آنان مسیر مناسب و مطلوبی  نیز ترسیم شود؛ مسیری که علاوه بر توجه به ویژگی‌های سنی و شخصیتی، از هر گونه اجبار و فعالیت‌های کسل‌کننده به دور باشد.

انتهای پیام