دشت لوت یا بیابان لوت که در نزد مردم به دلیل برخی شباهت‌ها با «دشت کویر» اغلب «کویر لوت» نامیده می‌شود نخستین دشت بیابانی وسیع در جنوب شرقی ایران و از جمله بیابان‌های فراگرم و خشک جهان است که در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده است.
به گزارش ایسنا، این دشت حدود ۱۰ درصد از وسعت خاک ایران را دربر گرفته است. بیابان لوت با قرارگیری در قطب حرارتی زمین در سال های ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به عنوان گرم ترین نقطه زمین اندازه گیری شد و در سال ۲۰۰۵ با دمای بالای ۷۰ درجه سانتی گراد، رکورد گرم ترین دما در کره زمین را ثبت کرد.
این پهنه سوزان و اسرارآمیز آنقدر جذابیت دارد که به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شد و حال کارشناسان به این بیابان آمده‌اند تا دمای گرم‌ترین نقطه زمین را ثبت کنند.
یک بیابان پولساز
احمد کاشانی، رئیس انجمن گردشگری پایدار به ایسنا گفت: خراسان جنوبی با دارا بودن چهار اثر جهانی و بیش از ۹۵۰ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی جایگاه ویژه‌ای در گردشگری شرق کشور به خود اختصاص داده است.
وی، مدرسه شوکتیه و بنای تاریخی مسجد جامع قاین با بیش از ۷۰۰ سال قدمت را از جمله آثار مهم ملی استان خواند و افزود: باغ و عمارت اکبریه بیرجند نیز در یونسکو به ثبت رسیده که این باغ جزء ۹ باغ ایرانی ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو است؛ همچنین قنات بلده در فردوس جزو ۱۴ قنات ایرانی ثبت شده در یونسکو به شمار می‌رود.
کاشانی ادامه داد: سومین اثر ثبت شده خراسان جنوبی در فهرست میراث جهانی یونسکو بیابان لوت است که به عنوان اولین میراث طبیعی کشور لقب گرفته و در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه بیابان لوت گستره عظیمی است که بین استان‌های کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به لحاظ مرزهای جغرافیایی تقسیم شده و از لحاظ زیبایی و گردشگری منحصر به فرد است، افزود: به علت انتشار ویروس کرونا وقفه‌ای دوساله به گردشگری استان وارد شد، اما امسال شاهد درخواست‌ها و تقاضاها برای بازدید از بیابان لوت هستیم.
رئیس انجمن گردشگری پایدار با بیان اینکه اولین و مهم‌ترین شرط لازم برای ورود به بیابان لوت وجود راهنمای حرفه‌ای است تا بتواند با تشخیص راه‌ها امکان بازدید را فراهم کند، تصریح کرد: دارا بودن ماشین‌های مجهز و داشتن مجوزهای لازم برای تردد در بیابان نیز لازم است.
وی با بیان اینکه در خصوص بیابان لوت وزارت گردشگری سه پایگاه جهانی تاسیس کرد، اظهار کرد: این پایگاه‌ها در دهسلم نهبندان، شهداد کرمان و نصرت آباد سیستان و بلوچستان هستند و پایگاه جهانی بیابان لوت در دهسلم به عنوان پایگاه برتر انتخاب شد.
کاشانی ادامه داد: یونسکو چهار دلیل را برای ثبت بیابان لوت در میراث جهانی انتخاب کرده است که شامل وجود مرتفع ترین هرم ماسه‌ای کره زمین با ارتفاع بیش از ۴۷۰ متر، گرم‌ترین نقطه کره زمین و بلندترین نبکاها در موقعیت خراسان جنوبی و طولانی ترین کلوت‌های جهان در موقعیت استان کرمان است.
کاشانی با بیان اینکه خراسان جنوبی در یک نقطه طلایی قرار گرفته، اما ما هیچ وقت مسیر گردشگری تعریف نکرده‌ایم، افزود: با تعریف دقیق گردشگری بخش عمده‌ای از چالش‌ها مرتفع می‌شود؛ باید مسیری را تعریف کنیم که به طور مثال از کرمان آغاز و به خراسان جنوبی برسد.
وی بیان کرد: بیابان لوت یکی یکی از منابع مهم درآمدزایی در استان است که با ورود گردشگران می‌توان گنج‌های نهفته در آن را استخراج کرد؛ نباید فراموش کنیم که به راحتی می‌توان با تعریف مسیرهای گردشگری، از بیابان لوت می‌توان درآمدزایی‌های بسیار داشت.
چرا بیابان لوت جهانی شد؟
عادل الماسی، راهنمای طبیعت گردی نیز به ایسنا گفت: یکی از خطرات بیابان طوفان بوده که ممکن است در هنگام بیابان گردی شاهد بروز طوفان‌های کوچک و بزرگ باشیم که گاهی سبب اختلال در دید می‌شود؛ بنابراین وجود راهنمای تور در این سفر الزامی است.
وی با بیان اینکه هنگامی که اثری ثبت جهانی می‌شود عرصه و حریمی برای آن تعریف می‌شود، تصریح کرد: در قسمتی از بیابان لوت ریگ یلان و در قسمت بعدی که قرینه آن منطقه است کلوت‌ها وجود دارند که این دو عارضه‌های معروف و مشخص بیابان لوت هستند.
الماسی ادامه داد: مساحت ثبت شده بیابان لوت حدود ۴۰ هزار کیلومتر مربع است که هرگونه ورود و تعرض و عملیات معدنکاری، راه سازی، ساخت و ساز و حتی تردد برخی ماشین آلات سنگین در این حریم ممنوع است.
وی با بیان اینکه میراث جهانی بیابان لوت دارای نمونه‌ای از درجات عالی پدیده‌های طبیعی است که دارای اهمیت زیبایی شناختی و طبیعی استثنایی هستند، اظهار کرد: بلندترین تپه‌های ماسه‌ای دنیا با بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع در ریگ یلان، بلندترین کلوت‌ها و گلدان‌های طبیعی در حاشیه غربی لوت در امتداد کلوت‌ها مشاهده می‌شود که با ارتفاع حدود ۱۲متر جزء بلندترین‌ها در جهان محسوب می‌شود.
این راهنمای گردشگری با بیان اینکه این موارد نمونه‌هایی از ارزش‌های جهانی بیابان لوت است، تصریح کرد: یکی دیگر از ارزش‌ها این است که قطب حرارتی زمین با بیش از ۷۰ درجه سانتیگراد در جنوب غربی ریگ یلان واقع شده و بیابان لوت مثالی برجسته از مراحل اصلی زمین در گذر زمان، توسعه ناهمواری‌های سطح زمین و ویژگی‌های مهم زمین شناختی و جغرافیای طبیعی است.
الماسی اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد بیابان لوت که موجب شد این بیابان در فهرست آثار ثبت شده یونسکو قرار گیرد وجود مرتفع‌ترین تپه‌های ماسه بادی جهان بود؛ به گونه‌ای که بلندترین تپه ماسه بادی دنیا با ارتفاع ۴۷۵ متر در بیابان لوت بوده که راه دسترسی سریع و بهترین راه به آن خراسان جنوبی است.
وی با بیان اینکه بیابان لوت چنان عظمتی دارد که از آن به عنوان سیاره لوت یاد می‌شود، افزود: دهسلم روستایی در حاشیه بیابان لوت است که به واسطه وجود نخلستان‌ها زمرد بیابان لوت می‌گویند چراکه بیش از ۶۰ هزار نخل داشته و در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده است.
الماسی با اشاره به اینکه مساحت آن ۱۰۹ هکتار و بیش از ۴۰۸ تن خرما به صورت سالانه در آن تولید می‌شود، تصریح کرد: قناتی در این منطقه وجود دارد که آب آن در زمستان گرم و در تابستان سرد بوده و بسیار شفاف و زلال و دارای املاح معدنی است.
وی با بیا اینکه علاوه بر این‌ها چهار قلعه تاریخی در دهسلم وجود دارد که در قدیم مرکز تبادلات تجاری بوده و نقطه مهم در حوزه تجاری محسوب می‌شد، افزود: از این دست روستاهای شگفت انگیز تعدادی دیگر نیز وجود دارد که هر کدام از آنها می‌تواند جداگانه مقصد مسافران و گردشگران باشد؛ بنابراین در تلاشیم تا این مکان‌ها را به دنیا معرفی کنیم.
گرم ترین نقطه دنیا با دمای ۷۳ درجه
هادی شاهوردی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی نیز در روزهای اخیر در جلسه بررسی نتایح رویداد اولین ثبت زمینی داده‌های هواشناسی در بیابان لوت از ثبت زمینی دمای ۷۳ درجه‌ای در بیابان لوت خبر داد و گفت: نتایج نهایی رویداد ثبت زمینی داده‌های هواشناسی به زودی اعلام می‌شود.
وی با اشاره به نتایج اولیه رویداد ثبت زمینی داده‌های هواشناسی در بیابان لوت، اظهار کرد: گرم‌ترین نقطه جهان در بیابان لوت با ۷۳ درجه حرارت در ریگ یلان در ۶۰ کیلومتری روستای دهسلم شهرستان نهبندان ثبت شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی افزود: این رویداد به همت گروهی از محققان دانشگاه‌ها و موسسات علمی کشور با همکاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و پایگاه میراث جهانی بیابان لوت و اداره‌کل میراث‌فرهنگی خراسان جنوبی انجام شد.
شاهوردی با بیان اینکه در این رویداد دمای سطح زمین در بیابان لوت به عنوان داغ‌ترین نقطه زمین به صورت ۲۴ ساعته اندازه‌گیری شد، اظهار کرد: تاکنون نتایج خوبی در برداشت‌های اولیه بدست آمده که تلاش خواهد شد گزارش اولیه در اسرع وقت به استان ارائه شود تا به صورت رسمی داده‌ها را اعلام کنیم.
وی با اشاره به اینکه تاکنون در کشور تمام ادعاهایی که در خصوص گرم‌ترین نقطه زمین داشته‌ایم منوط به داده‌های ماهواره‌ای بوده است، تصریح کرد: امروز می‌توان این ادعا را داشت که پس از این رویداد مهم، گرم‌ترین نقطه در بیابان لوت با ۷۳ درجه حرارت در ریگ یلان روستای دهسلم شهرستان مرزی نهبندان واقع شده است و امیدواریم که پس از خروج داده‌ها و گزارش نهایی اتفاقات خوبی رقم بزنیم و از این ظرفیت و پتانسیل جهانی بیشترین استفاده را داشته باشیم.
حمیدرضا ناصری، رئیس این گروه اعزامی به بیابان لوت نیز در این نشست اظهار کرد: ثبت زمینی دما در بیابات لوت جزء اولین کارها است که علاوه بر بهره‌برداری پژوهشی، انرژی‌های نو و مباحث مربوط به منابع‌طبیعی و محیط‌زیست می‌تواند به‌عنوان یکی از نقاط مهم کشور در راه توسعه قرار گیرد و مباحث گردشگری در آن پررنگ‌تر دیده شود.
ناصری بیان کرد: تاکنون به این پتانسیل به‌صورت جدی پرداخته نشده و مغفول مانده است که امیدواریم این حرکت در بیابان لوت سرمنشاء تولید دانش در این منطقه شود و آورده اقتصادی برای بومیانی که در حواشی این مناطق زندگی می‌کنند، داشته باشد.
وی، گفت: با توجه به این داده‌ها می‌توان جنوب خراسان را به‌عنوان منطقه گردشگری خاص در نظر گرفت، چراکه علاوه بر گرم‌ترین نقطه دنیا، بلندترین تپه‌های ماسه‌ای در این نقطه قرار دارد و در حاشیه این دمای بالا، تمدن و زندگی، در روستای دهسلم وجود دارد.
ناصری به مهار باد در حاشیه بیابان لوت با ایجاد آسبادها اشاره کرد و یادآور شد: بیابان لوت در خراسان جنوبی چندین مزیت را در کنار هم دارد.
بی تردید بهره گیری از وجود جاذبه‌های طبیعی و توجه درآمدزایی از آن رکن مهمی است که شاید کمتر بدان پرداخته‌ایم. ایجاد اقامتگاه‌های بومگردی در مسیر رسیدن به کویر لوت، ایجاد منابع درآمدی برای روستاییان برای عرضه صنایع دستی و تعریف راه‌های گردشگری استراتژیک از مهم‌ترین مواردی است که باید برای رونق گردشگری کویر به آنها پرداخت.
انتهای پیام
نظرات