به گزارش ایسنا، دماوند مدت‌هاست گرفتار تخریب‌های انسانی شده است. امروزه آسیب‌ها و بحران‌های متعددی دماوند را تهدید می‌کند و نیازمند توجه جدی‌تری است.

اولین و مهم‌ترین آسیب به آبخیزهای کشور است. چرای بی‌رویه دام  و معدن کاوی نیز معضل بسیارجدی و پیچیده‌ای را برای کوه‌ها و منابع آبی کشور ایجاد کرده است. خاصیت نگهداری آب در کوهستان‌ها با توجه به این موارد دچار اختلال شده یا از بین رفته‌ است.

یکی از مشکلاتی که دماوند در این چند سال با آن دست و پنجه نرم می کرد، وقف بخشی از کوه دماوند بود اما به جهت پیگیری‌های مردمی و بازخورد مطالب نوشته شده در فضای عمومی با دستور قضایی و پیگیری نهادهای مرتبط این تهدید برطرف شد و به نظر می‌رسد سند وقفی ابطال شد و بنابر اعلام رسمی سند آن به نام سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری شده‌ است. دماوند و بسیاری از کوه‌های ایران قابلیت چنین استفاده‌ای برای وقف بخشی از زمین‌شان را ندارند چراکه بر دامنه‌های پر شیب به هیچ عنوان نباید به نظام طبیعی کوهستان آسیب زد. این تغییر کاربری در محیط کوهستانی باعث از بین‌بردن پوشش گیاهی می‌شود که  طی هزاران سال جهت حفظ خاک و ارتباط موجود بین فضای خاص کوهستانی با گیاهان به وجود آمده‌ است. در این حالت اولین آسیب، عدم جذب آب است.

از دیگر آسیب های موجود می توان به معدن‌کاوی در دماوند اشاره کرد. دماوند دارای پنج معدن بزرگ بود که تعطیل شدند اما با اینکه اثرات مخرب معدن‌کاوی کاهش پیدا کرده همچنان این معادن به عنوان یک تهدید وجود دارند. بهره‌برداری سطحی نیز مانند معدن‌کاوی «موریانه‌وار» است و به‌صورت آهسته باعث آسیب به کوهستان می‌شود در واقع آسیب معدن به‌صورت آشکار است و بهره‌برداری سطحی به‌صورت نامحسوس باعث خرابی ناگهانی خواهد شد.

مجموعه آسیب‌رسانی‌های نامحسوس در حوزه دماوند وجود دارد. ازجمله چرای بی‌رویه دام به تعداد بیش از ظرفیت مراتع از این موارد است. چرای زودهنگام در اوایل فروردین که برف روی زمین دیده می‌شود در کوهپایه‌ها بسیار زیاد انجام می‌شود و چرای دیرهنگام در پاییز که دام دیر از مرتع خارج می‌شوند؛ به عبارتی زمین فرصت زایش ندارد و بدین جهت بیشتر گیاهان مرغوب علوفه‌ای در آستانه انقراض هستند یا از بین رفته‌اند.

از جمله آسیب‌هایی که بر اثر مداخلات انسانی وارد می‌شود، برداشت دامداران از انواع گیاهان گون و گیاهانی که شاخه و قسمت‌های چوبی دارند برای تامین سوخت به منظور پختن غذا و آماده‌سازی چای است. این موضوع بسیار قابل تامل است چراکه در کشوری که سرشار از منابع نفت و گاز است، هنوز سیستمی تعبیه نشده‌ است که دامداران برای سوخت و مصرف شخصی از گیاهان ارزشمند مراتع بهره‌برداری نکنند.

کوهنوردی نیز برعکس چیزی که مردم گمان می کنند باعث آسیب‌های جدی بی‌شماری به کوه‌ها و کوهستان‌ها می‌شود. بدین جهت نیازمند ضوابط و قوانینی است. کوهنوردی در دماوند به‌صورت متراکمی انجام می شود. در حال‌ حاضر کوهنوردی در گروه‌های بسیار بزرگ انجام می‌شود. در تابستان‌ها بعضا تا چند هزار نفر در یک روز در دامنه‌های دماوند مستقر می‌شوند. صعود در فصل مناسب، تعیین تعداد کوهنوردان برای صعود در هر مسیر، خودداری از افزایش مسیرهای کوهنوردی و ضرورت صعود از راه‌های پاکوب، خودداری از ایجاد راه فرعی، موظف و مکلف بودن افراد به برگرداندن زباله‌های تولیدشده و چگونگی مدیریت فضولات از مواردی است که نیازمند تدوین و اعمال ضوابطی است. دستورالعمل خاص و مشخصی درباره هیچ یک از این موارد نداریم و اعمال مقرراتی نیز صورت نمی‌گیرد. برخی کوهنوردان نیز نسبت به این مسائل کم‌توجه یا بی‌توجه هستند.

با توجه به اهمیت کوه دماوند لازم است مردم و مسئولان بیش از پیش در حفظ ارزش‌های زیست‌محیطی این منطقه زیبا و منحصربه‌فرد بکوشند.

انتهای پیام