فرهاد رهبر امروز در پنجاه و هشتمین نشست معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: رسیدن به الگوی دانشگاه تراز انقلاب اسلامی در ۲ وظیفه خلاصه می‌شود. اول اینکه این دانشگاه بتواند در تمام عرصه‌ها صحنه اجرایی کشور را توانمند نماید و دوم اینکه بتواند به مرجعیت علمی، فکری و فناوری دست پیدا کند.
وی افزود: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی منشوری کامل ارائه کردند مبنی بر اینکه دانشگاه باید برای دومین مرحله خودسازی و جامعه‌پردازی خویش را آماده کند تا به سمت فصل جدیدی از زندگی در جمهوری اسلامی حرکت کنیم. ضمن اینکه در این فصل جدید علم و پژوهش سرفصل تمام مسائلی است که مقام معظم رهبری به آن اشاره کرده‌اند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت موضوع علم در بیانیه گام دوم انقلاب عنوان کرد: اولین سرفصل مهم اشاره شده در این بیانیه موضوع علم است. این بیانیه ساختاری کارشناسی شده دارد؛ به این صورت که باید از جوانانی استفاده کرد که داخل کشور تربیت شده و تحصیل کرده باشند. مسلما وظیفه اجرای این امر مهم و آموزش دانشجویان بر عهده دانشگاه‌ها خواهد بود.
رهبر درباره چالش‌های آموزش عالی کشور گفت: آموزش عالی در ایران فاصله زیادی تا وضع مطلوب یعنی وجود دانشگاه اخلاق‌محور، خردگرا، آزاداندیش، منضبط و سرشار از نشاط علمی، معنوی و سیاسی دارد. همچنین آموزش‌های آن متناسب با نیاز بازار کار و تامین‌کننده نیازهای جامعه نیست.
وی ادامه داد: چالش دیگری که در آموزش عالی با آن روبه‌رو هستیم، فرار مغزها و نیروهای تربیت شده به سایر کشورهاست. امروز نیروهای جوان آمریکایی و اروپایی علاقه‌ای به آموزش عالی ندارند و سرمایه انسانی ما را جذب می‌کنند. سرمایه انسانی از تمام سرمایه‌های ما ارزشمندتر است اما همه جا صحبت از فرار ارز، سرمایه مالی، خرید خانه‌های لوکس در ترکیه و... است و ما غافل از فرار این دسته از سرمایه‌ها از کشور هستیم.
دستیار اقتصادی رئیس‌جمهور با اشاره به زمین‌گیر شدن دانشگاه‌های ایران در نسل دوم خاطرنشان کرد: موضوع دیگری که در آموزش کشور عالی به یک چالش تبدیل شده، کاربردی نبودن بسیاری از آموزش‌ها و افزایش میزان فارغ‌التحصیلانی است که جذب بازار کار نمی‌شوند. همچنین آموزش‌های ما با تراز جهانی فاصله زیادی دارد و ما به لحاظ آموزشی حداقل ۱۵ سال از دنیا عقبیم.
ما فقط شعار ارتباط صنعت و دانشگاه را می‌دهیم
رهبر تاکید کرد: کم‌توجهی به ارتباط ضعیف آموزش و پرورش با صنعت و دانشگاه چالش دیگر آموزش عالی در ایران است زیرا ما فقط شعار ارتباط صنعت و دانشگاه را می‌دهیم. وجود تنها ۲ درصد از نیروهای آموزش‌دیده رشته کشاورزی در جایگاه خودشان یکی از نمونه‌های ضعف ارتباطی دانشگاه و صنعت است.
وی با اشاره به کاهش یافتن تعلق سازمانی اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها افزود: در حال حاضر تعلق سازمانی اعضای هیات علمی به دانشگاه کاهش پیدا کرده است. تعلق سازمانی یعنی تمام فکر و ذهن و شبانه‌روز اساتید دانشگاه باشد. در حالی که می‌دانیم امروز بسیاری از اعضای هیات علمی دفتر دانشگاه را به دفتر کار خود تبدیل کرده و دغدغه آموزش عالی در ذهن اساتید آنان شکل نگرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به موارد دیگری از چالش‌های آموزش عالی در ایران تصریح کرد: پایین بودن اعتماد جامعه به دانشگاه و دانشگاهیان، رفع نظارت بر کارایی دانشگاه‌ها، ضعیف عمل کردن در تجاری‌سازی دانش و وابستگی زیاد دانشگاه‌های دولتی به منابع مالی دولت نمونه‌های دیگری از چالش‌های آموزش عالی در ایران است. امروز و به طور سالانه بابت هر دانشجو در دانشگاه‌های دولتی ۵۶ میلیون تومان هزینه می‌شود. ضمن اینکه بودجه عمومی دولت اعتبار کافی ندارد و نمی‌توانیم اعضای هیات علمی را متناسب با شان آن‌ها تامین اعتبار کنیم.
رهبر ادامه داد: بنابراین باید تدبیری بیندیشیم که بند ناف بودجه دانشگاه‌ها از بودجه عمومی کشور به تدریج قطع شده و دانشگاه‌ها به طور مستقل منابع مالی متناسبی را کسب کنند.
وی خاطرنشان کرد: وابستگی به پول صادرات نفت و واردات یکی از دلایلی است که نمی‌توانیم به صنعت متصل شویم و باید تدبیری برای این موضوع اندیشیده شود. طبق گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حال حاضر شرکت‌های داخلی تنها پنج درصد از نیاز خودشان را از طریق تحقیق و توسعه کسب کرده و ۷۱ درصد از نیاز دانش فنی خود را وارد می‌کنند.
دستیار اقتصادی رئیس‌جمهور با ارائه مولفه‌های تحول در نظام آموزش عالی عنوان کرد: کاهش وابستگی دانشگاه به بودجه دولت، تغییر رویکرد بودجه به ماموریت‌محور بودن، تغییر خدمات از آموزشی به دانش‌بنیان، بازنگری در نظام‌های دانشگاهی از جمله ارتقای اعضای هیات علمی و... از جمله مولفه‌های تحول نظام آموزش عالی کشور است.
وی تاکید کرد: حرکت دانشگاه‌ها برای ایجاد خدمات علمی فناورانه، ایجاد چاره‌اندیشی برای نظام مالکیت فکری و... از جمله اقدامات عملیاتی در نظام آموزش عالی است.
دستیار اقتصادی رئیس‌جمهور با اشاره به هزینه‌های صورت گرفته در دانشگاه‌های کشور طی سال جاری گفت: جمع کل هزینه‌های دانشگاهی ما در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان و بودجه اختصاص یافته به آن حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان است. همچنین بودجه کل اعضای هیات علمی به طور سالانه ۱.۳ میلیارد تومان است.
انتهای پیام
نظرات