به گزرش ایسنا، در حال حاضر معدن‌کاوی و جاده‌کشی دو مورد از بزرگ‌ترین تهدیدات برای زیستگاه‌های جانوری هستند. بدین‌جهت به ۲۶ نکته درباره این دو تهدید بر اساس گفته‌های حسن اکبری -معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست- اشاره می‌کنیم:
* "توسعه معدنی" یکی از اشکال مهم تخریب طبیعت ایران است.
*توسعه معدن‌کاری معمولا در قلب طبیعت و در بسیاری از زیستگاه‌های بکر نظیر زیستگاه‌های کوهستانی اتفاق می‌افتند و به علت نیاز به ایجاد دسترسی جاده‌ای و باز کردن «سینه کارهای معدنی» به تخریب زیستگاه می‌انجامد.
*بسیاری از گونه‌های جانوری به‌ویژه گربه‌سانان به حضور انسان حساس هستند و با دستکاری زیستگاه‌ها از طرق مختلف به‌ویژه از طریق معدن‌کاری، این گونه‌های جانوری از زیستگاه خارج و با خطرهایی مواجه می‌شوند که تجربه مقابله با آن را ندارند.
*خود به خود اثرات مخرب معدن‌کاوی بر زیستگاه‌ها بالا است و به‌طور مستقیم به تخریب پوشش گیاهی و خاک منجر می‌شوند.
*بازسازی مناسبی پس از اتمام کار معدن انجام نمی‌شود علاوه بر آن بعضا جاده‌های متعددی برای دسترسی به معادن ایجاد می‌شود که خود آسیب‌زا است همچنین در حال حاضر به‌طور همزمان در بسیاری از نقاط کشور توسعه معدنی در حال رخ دادن است.
* در فلات مرکزی ایران تقریبا زیستگاهی وجود ندارد که یکی از اشکال توسعه معدنی اعم از برداشت شن و ماسه، خاک، ذخایر فلزی و سنگ های تزئینی و .. در آن‌ها اتفاق نیفتاده باشد. از این رو وقتی تعداد زیادی معدن به‌طور همزمان برداشت می‌شوند، حیات وحش نیز خانه‌ای برای زندگی ندارد و آواره می‌شوند.
* نباید تمام طبیعت را به‌طور همزمان به منظور توسعه معدنی، معدن‌کاوری کرد بلکه باید بر اساس نیاز و ضرورت‌های موجود برای بهره‌برداری معادن مجوز صادر شود چراکه آغاز بهره‌برداری چند معدن به طور همزمان پناهگاه حیات وحش را با مخاطره مواجه می‌کند.
*بازسازی محیط زیست پس از اتمام کار معادن ضروری است، باید جاده‌های دسترسی ایجاد شده کور شوند.
* اغلب معدن‌کاران معتقدند که زمان گرفتن مجوز و قبل از شروع معدن کاری، هزینه‌ای را تحت عنوان "هزینه جبران پوشش گیاهی" به خزانه دولت پرداخت می‌کنند و ظاهرا بخشی از آن را سازمان منابع طبیعی می‌تواند به منظور بازسازی جذب کند.
*مسئولان منابع طبیعی معتقدند هزینه جبران پوشش گیاهی معمولا به آن‌ها باز نمی‌گردد و دستشان برای بازسازی معادن باز نیست.
*سازمان محیط زیست از گردونه استعلامات معدنی در مناطق آزاد یعنی در ۸۹ درصد از خاک کشور خارج شده است و هیچ استعلام و نظارتی در جهت عدم آسیب معدن‌کاری به زیستگاه‌ها در مناطق آزاد از این سازمان نمی‌شود.
*عملا امکان نظارت بر معدن‌کاوی در مناطق آزاد برای سازمان حفاظت محیط زیست وجود ندارد. این سازمان تنها در مناطق چهارگانه می‌تواند عمدتا محدودیت‌هایی را برای عدم آسیب به زیستگاه ایجاد کند.
* نزدیک به ۲ میلیون هکتار از ۱۹ میلیون هکتار مناطق چهار گانه در اختیار سازمان محیط زیست، محدوده معدنی است که قبل از ایجاد سطح حفاظتی منطقه برای معدن‌کاری واگذار شده است.
*آموزش‌های زیست‌محیطی به مسئولان، پیمانکاران، متولیان معدن، مهندسان و کارگرانی که در دل طبیعت مشغول کار هستند، دارای اهمیت است.
*در پدیده‌هایی نظیر شکار غیر مجاز بسیار ملموس‌تر شاهد از بین رفتن گونه‌های جانوری هستیم.
*تغییر کاربری زیستگاه گونه‌های جانوری دشتی که در دشت‌ها و مناطق مسطح زندگی می کنند از طریق کشاورزی آبی و دیم کاری بسیار گسترده است و به دلیل از بین بردن خانه و محل زندگی حیوانات موجب نابودی برگشت‌ناپذیر زیستگاه جانوران می‌شود.
*آهوی ایرانی تقریبا تمام زیستگاه‌های خود را به دلیل کشاورزی، پادگان سازی، شهر سازی و جاده‌سازی در کشور از دست داده و گستره زندگی این گونه برای جابه‌جایی فصلی و زندگی از بین رفته است و همین امر باعث شده در احیای جمعیت آهوی ایرانی با مشکل جدی مواجه باشیم.
*ساخت جاده در تمام زیستگاه‌ها اعم از جنگلی، کوهستانی و دشتی عارضه‌ای مخرب برای طبیعت محسوب می‌شود و مهم‌ترین مشکل در ساخت جاده‌ها تکه تکه کردن زیستگاه جانوران است.
* بسیاری از گونه‌های حیات وحش به یکپارچگی زیستگاه نیاز دارند تا هنگام جابه‌جایی فصلی و تبادل ژن در زیر جمعیت‌های مختلف با یکدیگر تنوع را در بلندمدت حفظ کنند که با جاده‌کشی این ارتباط کم می‌شود.
*وقتی رفت و آمد زیاد و جاده‌ها پرترافیک باشند عملا ارتباط دو زیستگاه قطع می‌شود که این امر بسیار آسیب‌زننده است، در این حالت ممکن است برخی گونه‌ها نتوانند جابجا شوند و جفت‌یابی و جفت‌گیری کنند. اینگونه زندگی این گونه‌ها حالت جزیره‌ای و شانس بقای آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
* همواره شاهد تلفات گسترده گونه‌های جانوری در جاده‌ها هستیم و شاید بتوان گفت جاده‌سازی‌ها پدیده‌ای است که تمام گونه‌های جانوری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
*در دهه ۸۰ حدود ۱۰ یوز آسیایی را بر اثر تلفات جاده ای از دست دادیم.
*در جاده مهریز انار در استان یزد طی دهه ۸۰ تعداد پنج قلاده یوز را از دست دادیم حتی برخی گونه‌های کمتر دیده شده نظیر خارپشت‌ها، مارها و خزندگان تلفات بالایی را در جاده‌ها داشته‌اند.
*در برخی گونه‌های جانوری مجاور شهرها نظیر کفتارها به دلیل گرایش به حضور در اطراف مناطق مسکونی تلفات زیادی گزارش شده است.
*سال‌هاست دنیا به این مساله پی برده است که باید طراحی جاده‌ها از همان ابتدا بر اساس توجه کافی به زیستگاه جانوران شکل گیرد و اقدامات لازم به نحوی انجام شود که امکان تردد حیات وحش وجود داشته باشد.
* در کشور ما اغلب جاده‌ها بدون توجه به طبیعت و منابع زیستی آن ساخته و طراحی می‌شوند و در زمان احداث هیچ توجهی به خانه حیات وحش و راحتی عبور و مرور گونه‌های جانوری نمی‌شود.
انتهای پیام
نظرات