برای بافت چادرشب از نخ‌های پشمی و پنبه‌ای استفاده می‌شود، دارای نقوش هندسی و بیشتر به‌صورت چهارخانه و اکثراً به رنگ زمینه قرمز بافته می‌شود. شاید در قدیم از آن به عنوان روانداز در شب‌ها به‌کار برده می‌شد و به‌همین دلیل به آن چادرشب گفته‌اند.

چادر شب بافی یکی از صنایع‌دستی خراسان شمالی است. چادرشب بافی به‌نوعی بافت پارچه محلی گفته می‌شود و پارچه‌ای زیبا و رنگارنگ است که به‌عنوان نوعی کمرپیچ برای زنان محلی استفاده می‌شود. بافت آن هم‌اکنون در روستای رویین اسفراین در خراسان شمالی بیشتر از سایر مناطق کشور رواج دارد.

الیاف به‌کار رفته معمولا ابریشمی و با رنگ‌های زنده و شاد است. ابعاد چادرشب معمولاً ۲×۲ بوده و دارای نقش‌های هندسی چهارخانه و اکثر با رنگ زمینه قرمز بافته می‌شود. چادرشب معمولا از شش تخته با طرح‌های ذهنی و بدون استفاده از نقشه یا طرح در رنگ‌های متنوع توسط زنان بافته می‌شود.

چادرشب‌بافی در خراسان شمالی بخشی از فرهنگ، هنر و تجلی ذوق مردمان این استان است، در قدیم از ابریشم نوعی پارچه بافته می‌شد که به چادرشب معروف بوده ولی بعدها از پنبه نیز بافته می‌شده است.

دستگاه و ابزارالات تولید این پارچه همه از چوب بوده و در داخل این استان تولید می‌شود و زنان روئینی چادرشب را درکارگاه‌های خانگی تولید می‌کنند و معمولا این هنر در یک خانواده از مادر به دختر ارث می‌رسد و دختران در کنار مادران پارچه‌بافی می‌کنند. در حال حاضر به‌طور تقریبی ۱۰۰ تا۱۲۰ نفر به روش سنتی کار می‌کنند و بقیه با دستگاه استقلال (نیمه اتوماتیک) و بیشتر مردان با دستگاه ماشینی کار می‌کنند.

از چادرشب در این استان برای پیچیدن رختخواب‌های عروس استفاده می‌کردند، موارد استفاده چادرشب روتختی، روبالشی، رومیزی، پوشش کمر، رختخواب پیچ، پرده است.

رنگ‌های به‌کار برده شده بیشتر نارنجی، قرمز، زرد و به‌طور کلی رنگ‌های شاد و زنده هستند. نقوش آن ذهنی و بر اساس اشیا و حیوانات بوده که تعدادی از آن شامل ماه، اسب و سوار، قالی گل، گل ماکو، چلچراغ، بز کوهی، مرغ، جوجه و بره است.

انواع چادر شب

چادر شب چهارخانه و چادر شب یک رنگ که این نوع از ارزش بیشتری برخوردار است ازجمله انواع چادرشب است.

چادر شب، بافتی از گلیم و پارچه را به همراه دارد. طریقه نقش‌اندازی روی آن دقیقا مانند گلیم‌بافی است و از الیاف پنبه‌ای یا ابریشمی بافته می‌شود که این‌کار توسط زنان انجام می‌گیرد. این چادرشب چهارگوش، از به‌هم دوختن قطعاتی به پهنای ۳۱ سانتی‌متر و در ابعاد کلی ۸۰/۱ * ۲ یا ۵۰/۱ * ۲۰/۱ تولید می‌شود.

قدمت ۱۵۰ ساله هنر چادرشب بافی در روستای روئین

روستای روئین( روستایی که در آن تا چشم کار می کند باغات درخت سیب وجود دارد) با دارا بودن بیشترین بافنده و بالاترین میزان تولیدات منسوجات سنتی به‌عنوان دهکده نساجی سنتی کشور مشهور است که سالانه ۱۵۰ هزار مترمربع حوله، دستمال و... تولید می‌کند.

روستای رویین اسفراین که به‌دلیل وجود صنعتگرانی که از روزگاران گذشته در کار تولید پارچه‌های سنتی ازجمله چادرشب فعالیت می‌کردند، سال ۹۰ به عنوان نخستین دهکده نساجی سنتی کشور نام گرفت. ظرفیت بالایی که این دهکده دارد، به‌گونه‌ای است که در این مکان، سالانه ۱۵۰ هزار متر مربع پارچه سنتی در قالب حوله حمام، حوله دست، چادر شب و سفره نان تولید می‌شود.

بیشتر صنعتگران این حرفه، زنانی هستند که هنر چادرشب‌بافی را از مادران خود آموخته‌اند، هنری که بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد و همچنان جای خود را در بین انواع پارچه‌های سنتی و صنعتی حفظ کرده است و حتی می‌تواند با بسیاری از آن‌ها رقابت کند.

چادرشب‌بافی، هنری خانوادگی

محمدرضا قهرمانیان، سرپرست معاونت صنایع‌دستی خراسان شمالی انجام هنر پارچه‌بافی توسط اعضای خانواده و قابلیت ایجاد و توسعه در تمام مناطق شهری، روستایی و عشایری را از جمله مظاهر اجتماعی این صنعت دست برشمرد.

وی با بیان این‌که در تمام مراحل ساخت این بافتنی از مواد طبیعی استفاده می‌شود و به‌طور کامل طبیعی است، گفت: از مزایای مهم تهیه این بافتنی در دسترس بودن مواد اولیه آن است.

قهرمانیان تصریح کرد: این هنر دارای مصارف کاملا کاربردی است، در گذشته به‌عنوان پوشش پا استفاده می‌شده و در بین اهالی استان قداست ویژه‌ای داشته است و در حال حاضر به عنوان تزئین نیز استفاده می‌شود.

سرپرست معاونت صنایع‌دستی خراسان شمالی تصریح کرد: چادرشب‌بافی در زمان‌های بیکاری به‌ویژه فصول سرد که کشاورزان از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند بیشتر رونق دارد.

قهرمانیان، تبلیغات کافی در جهت شناساندن هر چه بیشتر اهمیت صنایع‌دستی و محصولات چادرشب را از جمله عوامل تشویق پیشه‌وران در بالابردن کیفیت و کمیت محصول و به‌روزنمایی آن دانست.

وی عنوان کرد: کاربردی کردن این تولیدات نقش مهمی در وارد کردن آن‌ها به سبد مصرفی خانواده و همچنین رونق اقتصادی آن خواهد داشت.

این مقام مسئول با تأکید بر آموزش صنایع‌دستی و تلاش به‌منظور ایجاد فرصت‌های شغلی در استان، اظهار کرد: در راستای اهداف برنامه‌های آموزشی، پس از ارزیابی قابلیت‌های توسعه آموزش رشته‌های مختلف بومی استان در برنامه قرار دارد.

انتهای پیام