پس از انتشار آگهی مزایده سالن تئاتر شهر مشهد توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در روزهای گذشته هنرمندان تئاتر مشهد در فضای مجازی به این مساله واکنش‌های بسیاری نشان دادند. برخی آن را اتفاقی مثبت در راستای بازگشایی سالن تئاتر شهر پس از چندسال تعطیلی ارزیابی کردند، برخی آن را انتخابی بین بد و بدتر دانستند و گفتند که مزایده و واگذاری این سالن به بخش خصوصی بهتر از تعطیلی آن است و برخی این اتفاق را به شدت محکوم کرده و گفتند که مزایده این سالن از اساس کار غلطی است؛ چراکه نباید هنرمندان مشهد بابت اجرا در سالنی که متعلق به خود آن‌هاست هزینه‌ای متحمل شوند و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نباید به فکر کسب درآمد از این راه باشد.
در پی این اتفاق با چند تن از اهالی تئاتر مشهد به گفت‌وگو نشستیم و نظرات آن‌ها را نسبت به این اتفاق و نتایج مثبت و منفی آن جویا شدیم.
باید قوانین و ضوابطی به طرف قرارداد دیکته شود که به نفع اهالی تئاتر باشد
کیوان صباغ، کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه چاره‌ای جز مزایده سالن تئاتر شهر وجود ندارد اما باید بندهایی در قرارداد اجاره با برنده مزایده وجود داشته باشد تا شرایط به نفع اهالی تئاتر رقم بخورد، می‌گوید: مزایده سالن تئاتر شهر مشهد فی نفسه حرکت غلطی است، اما چاره دیگری نیز وجود ندارد. اگر قرار باشد که این سالن باز باشد و در آن فعالیتی انجام شود باید به بخش خصوصی واگذار شود. اگر چنین اتفاقی رخ ندهد مانند تعطیلی‌اش در سه سال گذشته ممکن است در سال‌های آینده نیز تعطیل باشد. در نتیجه بین بد و بدتر، بد را انتخاب می‌کنیم و چاره‌ای نداریم. نباید این اتفاق رخ می‌داد اما قانونی در حال اجرا است که طبق آن این سالن نمی‌تواند بلیت‌فروشی داشته باشد و تنها راه فعالیتش همین کاری است که درحال انجام است، یعنی مزایده سالن.
وی اضافه می‌کند: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی باید آئین‌نامه‌ای تصویب کند و در قرارداد با برنده مزایده، سقف اجاره‌ای را برای فعالیت و اجرای گروه‌های تئاتر تعیین کند و این‌طور نباشد که طرف قرارداد هر مبلغی که بخواهد از هنرمندان دریافت کند. اگر این اتفاق رخ ندهد هیچ نمایشی برای اجرا به آن سالن نخواهد رفت و باز هم آن سالن تعطیل خواهد بود؛ چراکه برای تهیه‌کننده و گروه تئاتر صرف نمی‌کند. باید اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی قوانین و ضوابطی را به طرف قرارداد دیکته کند که به نفع اهالی تئاتر باشد. در غیر این صورت سالن تئاتر شهر به محلی برای نمایش‌های شبانه و آزاد تبدیل می‌شود که تا کنون در مشهد انجام نشده است.
کسب درآمد از سالن تئاتر شهر که با بودجه بیت‌المال ساخته شده غلط است
محمد برومند، کارگردان تئاتر نیز با اشاره به اینکه کسب درآمد از سالن تئاتر شهر که با بودجه بیت‌المال ساخته شده غلط است، نسبت به این اتفاق بیان می‌کند: این سالن را شهرداری مشهد ساخته و در اختیار اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی قرار داده است. با توجه به اینکه سالن با بودجه متعلق به مردم ساخته شده واگذاری‌اش به شکلی که اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی از آن درآمد و سود کسب کند از اساس کار غلطی است. اگر واگذاری این سالن به بخش خصوصی کار درستی بود، خود شهرداری آن را انجام می‌داد و اجاره دریافت می‌کرد اما قانونا نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد.
وی با بیان اینکه اهالی تئاتر مشهد حق دارند که حداقل یک سالن رایگان برای فعالیت داشته باشند، ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم دولت را درک کنیم باید گفت که باید از گروه‌های تئاتر تنها هزینه‌های جاری سالن مانند هزینه‌هایی مانند آب و برق را دریافت کرد، اما تاکنون سالن تئاتر شهر به صورت رایگان در اختیار گروه‌ها قرار نگرفته بود بلکه هزینه‌های بیشتری نیز بابت اجاره آن دریافت می‌شد.
این کارگردان تئاتر درحالیکه مزایده سالن تئاتر شهر به بخش خصوصی را صحیح نمی‌داند، به لزوم واگذاری سالن‌های دیگری که در اختیار ادارات دولتی هستند و ظرفیت استفاده برای تئاتر را دارند اشاره می‌کند و می‌گوید: این نگاه درستی است که سالن‌های در اختیار ادارات و سازمان‌ها که دچار بلاتکلیفی است و مورد استفاده قرار نمی‌گیرد در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد؛ چراکه متاسفانه سیستم دولتی نمی‌تواند از منابعی که دارد استفاده کند و سالن‌هایی که بودجه آن از پول بیت‌المال خرج شده خاک می‌خورد و فرسوده می‌شود.
برومند با اشاره به اینکه در هر صورت پس از مزایده و بازگشایی سالن تئاتر شهر فعالیت در آن نیز آغاز خواهد شد، می‌افزاید: گروه‌های تئاتر بسیاری وجود دارد که پس از کرونا اجرا نرفته و به دنبال سالن، خصوصا سالن‌های بزرگ هستند، لذا در صورت بازگشایی سالن تئاتر شهر حتما برای اجرا به آنجا خواهند رفت اما ای کاش که اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با مشورتی که با اهالی تئاتر انجام می‌داد راهکارهای بهتری پیدا می‌کرد.
پس از انجام مزایده گروه‌های تئاتر قطعا نمی‌توانند از پس هزینه‌های اجاره آن سالن بربیایند
سجاد جعفریان، کارگردان تئاتر نیز ضمن مخالفت با این اتفاق، با اشاره به اینکه گروه‌های تئاتر از پس دادن هزینه اجاره سالن به کسی که سالن را در مزایده برنده می‌شود و به فکر کسب درآمد است برنمی‌آید، می‌گوید: مزایده سالن تئاتر شهر قطعا اتفاق بدی است؛ چراکه تمام اهالی تئاتر مشهد تمام آرزو و نگاهشان به سالن تئاتر شهر است. بخشی از بحث در رابطه با موضوعات مالی و اعتباری است اما اینکه سالن به بخش خصوصی واگذار شود و به اصطلاح به مزایده گذاشته شود قطعا اتفاق بدی است و هیچکس با آن کنار نخواهد آمد؛ چراکه پس از انجام مزایده گروه‌های تئاتر قطعا نمی‌توانند از پس هزینه‌های اجاره آن سالن بربیایند.
وی ادامه می‌دهد: سالن اصلی تئاتر شهر با ظرفیت ۳۲۰ نفر را چه قیمتی می‌خواهند بگذارند که گروه تئاتر از پس آن بربیاید؟ کدام گروهی می‌تواند هزینه‌ای که اعلام می‌شود را برای هرشب پرداخت کند درصورتیکه حتی تضمینی وجود ندارد که سالن پر شود. در این صورت شاید حتی دستمزد بازیگران و عوامل درنیاید. از طرفی قطعا فردی که در مزایده سالن را اجاره می‌کند به فکر کسب درآمد است، توجهی به اهالی تئاتر نمی‌کند و سمینار و همایش در آن سالن برگزار می‌کند.
این کارگردان تئاتر درخصوص شرکت خود هنرمندان تئاتر در این مزایده خاطرنشان می‌کند: نظرم در رابطه با اینکه اهالی تئاتر با جمع‌کردن هزینه مورد نیاز، با همکاری یکدیگر در مزایده شرکت کنند مثبت است، به شرطی که ابتدا اهالی تئاتر کینه‌هایی که از یکدیگر را دارند کنار بگذارند و پس از برنده شدن در مزایده به شکل جزیره‌ای عمل نکنند. چون در این صورت هیچ تفاوتی نمی‌کند که چه کسی در مزایده سالن را برنده شده است.
مزایده سالن تئاتر شهر انتخاب بین بد و بدتر است
سعید صادقی، بازیگر تئاتر نیز در واکنش به مزایده سالن تئاتر شهر می‌گوید: چرا باید کار به اینجا بکشد که در رابطه با این مسئله گفت‌وگو کنیم که مزایده سالن تئاتر شهر خوب یا بد است؟ فکر کردند که اگر سالن‌های دولتی را از ما بگیرند، دیگر تئاتر به اجرا نمی‌رود؟ تئاتر در این شهر تعطیل می‌شود؟ باید گفت خیر. اما با این کار در راه فعالیت اهالی تئاتر سنگ‌اندازی می‌کنند. کجای دنیا سالنی که با هزینه مردم ساخته شده و قرار است در آن برای مردم نمایش اجرا شود با چنین اتفاقی روبه‌رو می‌شود؟ چرا باید با چنین پیشنهادهایی روبه‌رو شویم؟ چرا باید سالنی که متعلق به مردم و هنرمندان است را باید خودشان اجاره کنند؟ ای کاش سالن تئاتر شهر به دست خود اهالی تئاتر مشهد سپرده می‌شد تا مورد استفاده صحیح قرار بگیرد و نمایش‌ها مجبور نشوند در سالن‌های غیرتخصصی تئاتر با هزینه‌های هنگفت به اجرا بروند.
وی اضافه می‌کند: البته حداقل نکته مثبت واگذاری سالن تئاتر شهر این است که بالاخره فعالیت در آن شکل می‌گیرد و تبدیل به مخروبه نمی‌شود. اگر این سالن که هزینه و سرمایه صرفش شده گوشه‌ای بیفتد و مورد استفاده قرار نگیرد دل هنرمند بیشتر می‌سوزد، تا اینکه مورد استفاده چندمنظوره قرار می‌گیرد. البته که من با مزایده سالن تئاتر شهر مخالفم و به نظرم چون این سالن به نیت اجرای تئاتر ساخته شده، هر کار فرهنگی دیگری غیر از تئاتر در آن انجام شود، تفاوتی با اینکه در آنجا بسته باشد نمی‌کند. اما در واقع انتخاب بین بد و بدتر است که باید بد انتخاب شود.
این بازیگر تئاتر در رابطه با پیشنهاد اینکه خود اهالی تئاتر و هنرمندان سالن را با شرکت در مزایده اجاره کنند، تصریح می‌کند: شرکت اهالی تئاتر در مزایده سالن تئاتر شهر آب ریختن در آسیاب عدم مدیریت برخی مدیران است و موجب بدعادت کردن آن‌ها می‌شود. اگر چنین کاری انجام دهیم با خود فکر می‌کنند که هرکاری که بگویند را برای نجات تئاتر انجام می‌دهیم. بهتر این است که گروه‌های تئاتر در این شرایط در سالن‌های خوب بلک‌باکسی و خصوصی اجرا کنند و از این به بعد نمایش‌های بلک‌باکسی را بیشتر تولید کنند.
صادقی با اشاره به اینکه مدیران فرهنگی مشهد هیچ‌وقت به فکر تئاتر نبوده‌اند، می‌افزاید: در سالن‌های قبل پول بلیت‌فروشی را از گروه‌های تئاتر دریافت می‌کردند اما همان را خرج سالن نمی‌کردند. درحالیکه شرایط به شکلی بود که حتی سرویس‌های بهداشتی سالن خراب بود و بازیگرانی که از تهران برای اجرای نمایش به آن سالن می‌آمدند به ما می‌خندیدند و می‌گفتند مگر می‌شود که سالن تئاتر شهر یک سرویس بهداشتی ساده نداشته باشد و هیچکس به آن رسیدگی نکند؟
وی خاطرنشان می‌کند: نظر هنرمند هیچ‌وقت برای مدیران مهم نبوده، هنرمند هیچ جایگاهی در ذهن آن‌ها نداشته و کنار میز مدیریتی مدیران برای هنرمند صندلی وجود نداشته است. البته که در اهالی هنر، به خصوص تئاتری‌ها نیز عدم همدلی موج می‌زند و شکافی بین نسل‌ها وجود دارد که مورد سوءاستفاده مدیران قرار گرفته است. اگر یکدل و یکصدا می‌شدیم مقابل خواسته‌های ما کوتاه می‌آمدند اما متاسفانه شرایط به این شکل است و چندعامل باعث شده تا برخی در دوران مدیریتی خود به راحتی به هنر ضربه بزنند و و کوتاهتر از دیوار تئاتری‌ها دیواری نیست.
وی با اشاره به سنگ‌اندازی در راه تئاتر مشهد بیان می‌کند: سال به سال کارهای کمتر و ضعیف‌تری از مشهد به جشنواره تئاتر فجر می‌رود، سالن‌های تئاتر را از ما می‌گیرند، انرژی و شوق بین اهالی تئاتر مشهد وجود ندارد و من که ۱۷ سال در مشهد بازیگری تئاتر انجام داده‌ام به رفتن از مشهد فکر می‌کنم؛ چراکه فضایی که در آن رشد کنم دیگر در مشهد وجود ندارد. وقتی تهیه‌کننده پول برای سالن نمی‌داد، در عوض دستمزد بیشتری به بازیگران نمایش خود می‌داد اما اکنون اگر سالن را با قیمت بسیار بالا اجاره کند، مجبور است که دستمزد کمتری به عوامل و بازیگرانش بدهد. در این شرایط ما هیچ درآمدی از این راه نخواهیم داشت و فردی مانند من که به جز بازیگری هیچ‌کاری انجام نمی‌دهد نمی‌داند باید چه کار کند.
باید سالن را به صورت رایگان به یک موسسه فرهنگی و هنری واگذار کنند
علی‌اکبر خداشناس، کارگردان تئاتر نیز ضمن مخالفت با نحوه واگذاری سالن تئاتر شهر مشهد به بخش خصوصی، بیان می‌کند: ما نمی‌گوییم سالن تئاتر شهر را به بخش خصوصی واگذار نکنند. اتفاقا بهتر است که این سالن در اختیار بخش خصوصی باشد اما یک بخش خصوصی مستقل که به عنوان منبع درآمد به سالن نگاه نکند. اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نباید نه پول از بخش خصوصی بابت آن سالن دریافت کند و نه خرجی بابت آن انجام دهد. اینکه این اداره‌کل بحث مسائل اقتصادی را پیش بکشد صحیح نیست. باید سالن را به صورت رایگان به یک موسسه فرهنگی و هنری واگذار کند و بگوید که برای سالن خرج کنند، به خوبی از آن نگهداری کنند و فضای آن را توسعه دهند که هزینه اجرا برای هنرمند در سالن ارزان دربیاید.
وی اضافه می‌کند: در شرایط فعلی وقتی یک نفر در مزایده سالن را اجاره کند مجبور است که مقدار زیادی پول برای هرشب اجرا در آن سالن از گروه‌های تئاتر دریافت کند تا هم پول مزایده را دربیاورد و هم سود کند و در این صورت فقط تئاتر آسیب می‌بیند.
این کارگردان تئاتر تصریح می‌کند: سالن‌های تئاتر هر کشور نماد فرهنگ و هنر آن کشور است و کشورهای دیگر هرسال هزینه‌های بسیاری می‌کنند تا تئاتر سرپا بماند و گروه‌ها به راحتی، بدون دغدغه به اجرا بروند اما متاسفانه در شهر ما اینگونه است چوب حراج به سالن تئاتر شهر می‌زنند، در این شرایط هنرمند نمی‌داند که باید چه بگوید.
محمد جهانپا، بازیگر و کارگردان تئاتر نیز در یادداشتی که در صفحه مجازی خود منتشر کرده آورده است: غم‌نامه‌ای است حال این روزهای تئاتر مشهد. از انجمن نمایشش و مسابقه مزایده تنها سالنی که سهم جامعه هنری و مردم مشهد است، تا مسئولین هنری که در این سال‌ها فقط وعده‌های دروغین داده‌اند و هیچ‌گاه هنرمندان تئاتر برایشان مسئله نبوده است. هرشب سر صحنه تئاتر از روی استیصال فریاد می‌زنم و در عمق ذهنم به تنها چیزی که می‌اندیشم سال‌های جوانی است که نسل ما برای اعتلاء تئاتر هزینه کرد.
انتهای پیام
نظرات