مهدی آخرتی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز بزرگداشت پروین اعتصامی در رابطه با شخصیت و تاثیر این شاعر دوره معاصر اظهار کرد: پروین اعتصامی شاعری است که در دوره گذار ادبیات از دوره بازگشت به دوره مدرن ادبیات معاصر حضور داشت. البته که به لحاظ تاریخی نزدیک به معاصر است اما شعر او شکل گذشتگان را داشت که البته این نکته باعث شد دارای ویژگی‌های مثبت و منفی مختلفی باشد. حسن شعر پروین اعتصامی این بود که می‌توانست حلقه‌ای واسط بین شاعران قدیم و امروز باشد. ویژگی منفی شعرش نیز این بود که بیشتر اشعارش رنگ و بوی اشعار کلاسیک گذشته را دارد.

وی افزود: پروین اعتصامی بیشتر از اینکه بخواهد در شعر خود تصویرگرا باشد، سخنگو است. یعنی او شاعری است که علاقه دارد مطالب مد نظر را در شعرش بیان کند تا اینکه آن‌ را نشان دهد. این نوع شعر سرودن از نظر بنده اوج هنر نیست چراکه اوج هنر شعر در زبان و تصویر است. با اینکه پروین شعرهای خوب هم دارد اما متاسفانه عنصر خیال در اکثر آن‌ کم‌رنگ است.

این شاعر و منتقد ادبی خاطرنشان کرد: در رابطه با اینکه پروین اعتصامی در شعر زنانه چه جایگاهی دارد، باید گفت جایگاهی ندارد. نمی‌توانیم زن بودن او را کامل از شعرهایش بیرون بیاوریم؛ آن‌طور که می‌توان زن بودن فروغ فرخزاد را از شعرهایش بیرون آورد چرا که فروغ در اشعار خود گوشه و کنایه‌های جنسیتی بسیاری آورده است که خواندن آن‌ اشعار بدون نام هم نمایان می‌کند که نویسنده آن یک زن بوده اما پروین به دلیل زبان درشت، کلاسیک و مردگونه نمی‌تواند مانند فروغ باشد. البته از بین محتوای استفاده شده توسط پروین و استفاده از مناظره در شعر بین وسایلی که در آشپزخانه و یا در دسترس بانوان وجود دارد، مانند سوزن، نخ، دیگ و نخود و... می‌توان به این پی برد که شاعر یک زن است. اینکه شعر نمایان کند شاعر آن زن است یا مرد، به خودی خود ارزشی ندارد اما هنگامی ارزشمند می‌شود که شاعر زندگی خود را روایت کند و بدون دروغ و بی‌نقاب در شعر سخن بگوید.

آخرتی ادامه داد: پروین شاعر خوبی بود اما هرگز همپای شاعران معاصر نیست چراکه یک زنجیر گذار از کلاسیک به مدرن است. شاید اگر از لحاظ ذهنی مدرن‌تر بود، ما شاهد یک شاعر قدرتمندتری بودیم. شانس بدی که او داشت نیز این بود که پس از او شاعران زن قَدَر بسیاری آمدند که باعث شدند در آن زمان پروین اعتصامی کمرنگ‌تر شود. با این حال اولین کتاب شعری که در سن ۱۰ سالگی مطالعه کردم، اشعار پروین اعتصامی بود. به نظرم خواندن شعر او برای شاعرانی که در ابتدای راه قرار دارند، بسیار کمک‌کننده خواهد بود چراکه مضامین در شعر او ساده‌تر است و در آن از کلمات سخت استفاده نشده است.

وی در رابطه با چرایی مطرح شدن و شهرت پروین اعتصامی تصریح کرد: هر شاعری که در ادبیات فارسی دارای زبان ساده‌تری بوده مطرح‌تر شده است. تعریف هنر این است که عوام آن را بفهمند و خواص بپسندند. بنابراین در جایی که مردم شریک شعر شدند و با آن همذات‌پنداری کردند، آن شعر ماندگار شده ولو اینکه شعری قوی نبوده است. به عنوان مثال می‌توان به فریدون مشیری اشاره کرد که شاعر ضعیفی است اما اشعار او ماندگار شده چراکه به زبان مردم بسیار نزدیک شده است. بسیاری از اشعار پروین اعتصامی از لحاظ اجتماعی به‌ روز است و یکی از دلایل ماندگاری او می‌توان همین موضوع باشد؛ هرچند که از لحاظ زبانی شعرهای به‌ روزی نداشت. مانند این می‌ماند که یک تلویزیون مدرن را در قاب تلویزیون قدیمی قرار دهیم که از زیبایی آن کم می‌کند؛ هرچند که کاربرد و محتوای خوبی داشته باشد.

این شاعر و منتقد ادبی با اشاره به وضعیت فعالیت بانوان شاعر در عصر حاضر اضافه کرد: در حال حاضر از لحاظ گستردگی و تعداد بسامد خوبی بین شاعران خانم وجود دارد اما احساس می‌کنم به دلیل محدودیت‌هایی که در نقد شدن، جلسه رفتن و کارهای مربوط به زندگی دارند، آنچنان که باید به چیزهایی که می‌خواستند نرسیدند و یا نمی‌خواهند برسند. کمرنگ‌تر بودن خانم‌ها در شعر به ذات آن‌ها بازنمی‌گردد چراکه در کشورهای دیگر شاعران زن ماهری شعر می‌گویند اما مسائل زندگی شاید باعث شده که آن‌ها در ادبیات عقب بمانند. اگر امروز بهترین‌ شاعران زن بخواهند با شاعران مرد مقایسه شوند، قابل قیاس نیستند. پروین نوید این را می‌داد که شاعران زن معاصر بتوانند که فعالیت خوبی داشته باشند اما به دلیل محدودیت‌هایی که برای آن‌ها وجود داشت، این اتفاق نیفتاد.

انتهای پیام