کتابِ از رباطِ آسمان ازلی تا کوچه باغ های شیراز مدخلی بر هستی شناختی عشق در قرن چهارم هجری، است و در قالب 2 جلد و در 1200 صفحه، تالیف شده که با سخنی از روزبهان بقلی شیرازی آغاز می‌شود.

"لابد ناگهان این صوفی از رباط آسمان ازل به بازار ابتلاء در کوچه های شیراز برآمد" و نام کتاب نیز چنان که مشهودست از این فراز سخنِ روزبهان به وام گرفته شده و به اندیشمندانِ گم نام شیراز که زیرِ خاک بی مهری ها خفته اند پیشکش شده است.

به گزارش ایسنا، نویسنده در مقدمه این کتاب نوشته است:

" مجموعه ای که هم اینک پیش روی شماست حاصلِ سال ها پژوهش و تحقیق و تدقیق است ، و البته برخی از قسمت های آن نیز طی سال ها ، ذیلِ عنوانِ مکتبِ عرفانی شیراز در تالارِ حافظِ شیراز به صورت ماهانه، برای علاقمندان بیان شده است.

این نویسنده داده که "کتابِ مکتبِ عرفانی شیراز پس از این منتشر خواهد شد و در آن جا مُستَدَل و مُدَلَّل و مُبَرهَن به این بخشِ گُم شده و البته بسیار مهمِ تاریخِ عرفان ایران و تمدن اسلامی خواهد پرداخت."

خالصی اضافه کرده است: "اما حکایتِ این کتاب چنین بود که ابتدا می خواستم کتاب های چهارگانه و مهم تصوف در قرنِ چهارم یعنی التعرف کلابادی، اللمع سراج طوسی، قوت القلوب ابوطالب مکی و عطف الالف المألوف دیلمی که در آن قرن به رشته ی تحریر در آمده اند را مقایسه کنم و تشابهات و تجانسات و تمایزات و تفاوت های این چهار کتابِ یگانه و ارجمند را در مقوله ی عشق به صورتِ عام و عشق الهی به صورت خاص به تحقیق و تفحص و تتبع بنشینم و اثبات کنم که نقشِ کتاب عطف الالف ابوالحسن دیلمی در این میان تا چه اندازه چشمگیر و تأثیرگذار است."

نویسنده در مقدمه این کتاب که یازده فصل دارد، آورده است: " بی شک سه کتاب از این چهار کتابِ یگانه و ارزشمند که تاریخِ تصوفِ اسلامی مدیون و مرهون آن هاست، بارها مورد بررسی قرار گرفته ؛ اما متأسفانه کتابِ عطف الالف در هاله ای از گُم نامی و ناشناختگی مانده است که البته در متن ، علل و عواملِ این ناشناختگی را مستوفی شرح داده ام."

نویسنده همچنین در مقدمه آورده است: "اما هنگامی که به واکاوی این موضوع پرداختم دیدم که اساساً ، مقوله ی عشق در قرن چهارم بسیار پردامنه و عرضِ عریضی است که به سادگی از آن نمی توان گذشت، قرنِ چهارم که به حق عصرِ روشنگری اسلامی نام گرفته است، در همه ی زمینه های فکری و از جمله در مقوله ی عشق نقطه ی عطفِ اندیشه های قرونِ بعد از خود به شمار می رود. پس این کتاب به سمت و سوئی دیگر رفت هر چند که از هدف خود دور نشد."

خالصی اضافه کرده است: "متأسفانه با این که عصر رنسانس اسلامی بسیار تأثیر گذار است اما منابع و مآخذ آن بسیار اندک و دیریاب است، بسیاری از کتاب های آن زمان، شوربختانه از میان رفته و دیگر دسترسی به آن ها برای یک پژوهشگر و حتی علاقه مند مقدور و میسور نیست یا چنان به سختی یافت می شوند که کار پژوهش را دشوار می سازند؛ پس راهی ناهموار و درشتناک پیش روی هر محققی است که به این قرن طلائی دلبستگی و پیوستگی دارد. در بسیاری از موارد نه تنها مقوله ی عشق و کتاب دیلمی که بسیاری دیگر از بُن مایه های این عصر در ایوان های تاریک و دیجوری قرارگرفته اند که هرچه بیشتر می کاوی کمتر می یابی! پس بر اساس این هدف به هستی شناختی عشق در این قرن پرداختم چون یقین دارم بدون توجه و عنایت به این بخش ؛ بسیاری از مباحثِ بعدی که در قرون بعدتر مطرح می شود و بی شک وابسته به دانستن این بُن مایه های بسیار ارجمند ، است و هر پژوهشی بدون دانستنِ این پیشینه،  ابتر و ناقص خواهد ماند. سعی خویش را با همه ی بضاعت مزجات بر این امر مهم معطوف کرده و تلاش نمودم تا مدخلی باشد برای ورود بدین موضوع. مآخذ و منابعِ بسیاری مورد مطالعه قرار گرفته و کتاب های فراوانی برگ زده و مطالعه گشته و یادداشت برداری شده است."

نویسنده در مقدمه آورده است: "تلاش کرده ام مطلبی را در این زمینه مبهم و نامفهوم و غیر شفاف نگذارم. به موضوعاتی نیز پرداخته ام که بسیاری از آن ها برای نخستین بار مطرح و مورد واکاوی و جستجو قرار گرفته است بخش های بسیاری از این کتاب به مقولاتی تخصیص یافته که پیش از این کسی بدان نپرداخته است، سعی کرده ام از منابع و مآخذ همان زمان یا نزدیک به آن قرن بهره جویم؛ اصل مطلب را آورده ام و آن ها که به زبان تازی یا به زبان دیگری نوشته شده است را ابتدا آورده و پس از آن ترجمه ای که بتواند مطلب را برای خواننده روشن سازد ارائه دهم تا پس از این اگر محقق و پژوهشگری در این زمینه بخواهد گامی بر دارد ، حداقل هایی را در اختیار داشته باشد و سرگردان و سرگشته در میانِ منابعِ دیریاب و کم یاب، رها نشود. تبویب و صورت بندی کتاب نیز به شکلی انجام شده تا تصویری نسبتاً روشن را از مفهومِ عشق  در این قرن برای خواننده تبیین و توصیف کند. باز نیز تلاش کرده ام هنگامی که به اعلام و شخصیت های معروف می رسم برای این که حجم کتاب از این اندازه ای که هست بیشتر نگردد منابع و مآخذ لازم را در اختیار خواننده ی علاقه مند قرار دهم تا با رجوعِ به آن ها با چگونگی زیستِ ایشان آشنا شود. مساعی خود را کرده‌ام که احادیث و روایت منقول در کتاب را ریشه یابی کنم و اشعاری که در متون کتاب ها بی ذکر نام گوینده ، آمده است را بررسی کرده و گوینده را بیابم و منابع ومآخذ زیست او را ارائه دهم. اما همه ی جد و جهدم چون دیگر کارهای تحقیقاتی ام بر این مصروف شده تا به شیراز و متفکران آن بپردازم و اندیشه و افکارِ آنان را تشریح کنم.

انتهای پیام