دکتر سید جواد هاشمی فشارکی مؤلف کتاب نظام مدیریت فرهنگی در شهر اسلامی- ایرانی (برپایه مبانی نظری و فرایند فکری سازنده شهر اسلامی) و کتاب معماری و شهرسازی اسلامی در آیینه قوانین و مقررات در یادداشتی که درخصوص طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی به ۲ وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی نوشته و در اختیار ایسنا قرار داده است، می‌نویسد: طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی به ۲ وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی در چند روز گذشته توسط کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
براساس اخبار رسانه‌ها در این طرح قانون انتزاع بخش ساختمانی و شهرسازی از وزارت راه و شهرسازی و تشکیل وزارت حمل‌ونقل و وزارت ساختمان، شهرسازی و آمایش سرزمین، روز پنجم مردادماه ۱۴۰۰ در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. پیش‌ازاین در روز ۲۲ تیرماه ۱۴۰۰ اقبال شاکری ـ عضو کمیسیون عمران مجلس ـ موضوع جداسازی بخش حمل‌ونقل از مسکن و شهرسازی را مطرح کرده بود. موافقان انتزاع با اشاره به وجود ۱۵ معاونت و زیرمجموعه در وزارت راه و شهرسازی می‌گویند که رسیدگی به همه امورات مربوط به حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی، مسکن، شهرسازی و معماری از عهده یک وزارتخانه برنمی‌آید. رکود حاکم بر بخش ساخت‌وساز که از سال ۱۳۹۲ تاکنون بازار مسکن را درگیر کرده ازجمله بهانه‌های موافقان تفکیک وزارت راه و شهرسازی محسوب می‌شود.
پیشینه وزارتخانه:
وزارت فواید عامه: در سال ۱۲۹۸ هجری قمری و در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه وزارت فواید عامه تأسیس شد و امور مربوط به احداث راه، پل و راهداری بر عهده وزارتخانه مذکور گذاشته شد.
وزارت آبادانی و مسکن: قانون راجع به تأسیس وزارت آبادانی و مسکن در آخر سال ۱۳۴۲ مصوب گردید.
وزارت راه و ترابری: در تاریخ ۱۳۵۳/۰۴/۱۶ پس از تصویب قانون تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری و تجدید تشکیلات و تعیین وظایف آن در مجلس شورای ملی، در جلسه فوق‌العاده ۱۳۵۳/۰۴/۲۴ مجلس سنا، قانون فوق به تصویب رسید.
وزارت راه و شهرسازی: در تاریخ ۱۳۹۰/۰۳/۳۱ قانون تشکیل وزارت راه و شهرسازی از تجمیع وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی و راه و ترابری به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
اشکالات ادغام دو وزارتخانه: با ادغام وزارت راه و شهرسازی حوزه مسکن، ناوگان حمل‌ونقل ریلی و عمومی و برنامه‌ریزی شهری دچار مشکلات اساسی شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در زمان بررسی لایحه ادغام وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بود با این لایحه مخالف است، اما به دلایلی این لایحه در مجلس تصویب شد.
تفکیک دو وزارت خانه: طرح انتزاع وزارت راه و شهرسازی از اواسط سال ۱۳۹۶ کلید خورد. در آن زمان کمیسیون‌های بودجه و عمران مجلس به این طرح رأی مثبت دادند و کمیسیون صنایع با آن مخالفت کرد. در ادامه این موضوع مسکوت ماند تا اینکه از تابستان سال ۱۳۹۹ مجدداً در دستور کار مجلس قرار گرفت.
مستندات هویت اسلامی در شهر و معماری: سیاست‌های کلی نظام، اصول قانون اساسی، قوانین برنامه توسعه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران، قوانین عادی مصوبه جمهوری اسلامی ایران، سایر مقررات موضوعه، مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، مصوبات شورای اسلامی شهر، و همچنین تدابیر و توصیه‌های رهبر انقلاب اسلامی به رعایت هویت اسلامی در شهر و معماری تأکید کرده‌اند، و دین مبین اسلام نیز مباحث مهمی در این خصوص دارد. ولی تاکنون دستورالعمل اجرایی آن تهیه نشده و پیگیری اساسی از سوی وزارت راه و شهرسازی صورت نگرفته است.
مشکلات گذشته در اجرای قوانین: سه دسته عوامل در عدم اجرای قوانین موضوعه بوده است: ۱- در اولویت قرار نگرفتن ارتقای هویت اسلامی نسبت به امور دیگر ۲- بی‌توجهی به هویت بخشی امور شهر و ساختمان و مسکن ۳ - ضدیت با هویت اسلامی در دوره آخوندی با دنبال کردن ایرانشهری به‌جای هویت اسلامی.
به‌عنوان‌مثال می‌توان به بند ۱ ماده ۲ - اهداف قانون نظام مهندسی که «تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش‌های اسلامی در معماری و شهرسازی» تصریح شده است، اشاره کرد، که طی ۲۶ سال گذشته هیچ اقدام عملی از سوی سازمان نظام مهندسی صورت نگرفته و مقام هادی و ناظر آن یعنی وزارت خانه پیگیری جدی ننموده است، و یا در شهرهای جدید کشور و یا ده‌ها شهرک مسکونی و مراکز تجاری و غیره بزرگی که طراحی و ساخته شد و یا طرح‌های هادی روستایی که تهیه و اجرا شد، به هویت اسلامی توجه اساسی نشده است.
پیشنهاد: اضافه شدن قید پسوند اسلامی در عنوان وزارت خانه به‌صورت «وزارت مسکن و شهرسازی اسلامی» جهت مشخص کردن مشی وزارت خانه، همانند پسوند اسلامی در وزارت ارشاد اسلامی، مجلس شورای اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان ارتباطات اسلامی و...
فواید و دستاوردهای پیشنهاد:
امکان تحقق تأکیدات دین مبین اسلام و اهداف انقلاب اسلامی و رهنمودهای رهبر انقلاب اسلامی در حوزه‌های شهری و روستایی
مشخص شدن رویکرد وزارتخانه راهبردی شهرهای کشور و عدم فراموشی و یا به تحلیل رفتن این موضوع مهم
با تغییر وزیر و مدیران زیرمجموعه‌های وزارتخانه و سازمان‌های وابسته، تغییر رویکرد و یا انحراف صورت نمی‌گیرد (مثل دوره آخوندی با ایجاد موضوع ایرانشهری و نظریه‌پردازی در تقابل با هویت اسلامی شهر)
شدت گرفتن اقدامات در مراکز تحقیقاتی زیرمجموعه وزارت؛ در تدوین محتواهای نظاری و عملی و کاربردی
جهت‌گیری و هویت‌یابی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به‌عنوان عالی‌ترین نهاد در زمینه تهیه تدوین و نظارت بر طرح‌های شهری
نیز تدوین مقررات و ضوابط لازم الرعایه
سرعت بخشیدن به اقدامات اجرایی در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
مرتفع شدن بسیاری از مسائل بی‌هویتی شهر و فرهنگ جامعه
امکان نظارت و هدایت بهتر امور
الگو و اسوه شده شهرها و روستاهای ایران اسلامی، به‌عنوان ام القرای جهان اسلام.
انتهای پیام
نظرات