به‌گزارش ایسنا، در سالهای اخیر رشد جمعیت کشور از۳.۵ تا ۳.۹ درصد، به کمتر از یک درصد رسیده و به سمت صفر در حال حرکت است و حرکت به سمت رشد صفر و رشد جمعیت منفی به یکی از بزرگترین چالش‌ها و زنگ خطر جدی برای کشور محسوب شده و به‌عنوان یک نگرانی مهم در کشور مطرح است چرا که پنجره جمعیتی در ایران در ۱۵ و یا ۲۵ سال آینده به سمت بسته شدن می‌رود، یعنی تعداد جوانان مولد کاهش پیدا می‌کند و جمعیت به سمت پیر شدن قرار دارد.
اکنون حدود ۶۸ درصد جمعیت کشور در سنین کار و فعالیت(بین ۱۵ تا ۶۵ سال) هستند اما با کاهش تعداد تولدها که هم اکنون در حال رخ دادن است و با افزایش سالمندان این عدد تحت تأثیر قرار خواهدگرفت، به‌طوری‌که بر اساس برآوردهای انجام شده در سالهای منتهی به ۱۴۲۰تا ۱۴۲۵ بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور سالمند خواهد شد و توازن جمعیتی و جمعیت مولد در سن کار تغییر خواهد کرد .
در سالیان گذشته، سیاست کشور، کنترل موالید و کاهش جمعیت بود و در این راستا فعالیت‌های زیادی انجام شد ولی در شرایط کنونی و آنچه برای آینده پیش‌بینی می‌شود، باید با برنامه‌ریزی عاجل و درست، به‌گونه‌ای عمل شود تا در آینده نزدیک با کمبود نیروی انسانی مولد و پیش رفتن جامعه به سمت سالمندی مواجه نشویم .
با توجه به همین پیامدها بود که سیاست‌های تشویقی برای رشد جمعیت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، تصویب و در سال ۹۳ توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد.
در حال حاضر خوشبختانه با تأکیدات مقام معظم رهبری و ابلاغ سیاست‌های جمعیتی، ضرورت صیانت از جمعیت توسط برنامه‌ریزان و متولیان امر سلامت کشور احساس شده و اقدامات خوبی در برای افزایش جمعیت مولد کشور آغاز و برنامه ملی صیانت از جمعیت کشور در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان یکی از اولویت‌های ملی با هدف اجرایی‌سازی سیاست‌های ابلاغی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری و اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و جبران کاهش نرخ رشد باروری در دست اجراست .
در این برنامه سیاست جمعیتی، دانشکده علوم پزشکی شهرستان اسدآباد هم به تبع دیگر دانشگاه‌های علوم پزشکی گام‌های بلندی را برای صیانت از جمعیت شهرستان برداشته و با این اقدامات و برنامه‌های در دست اجرا در تلاش است تا با کمک دیگر دانشگاه‌ها جامعه را از این چالش پیش‌رو قبل از بسته شدن پنجره جمعیتی کشور نجات داده و شاخص‌های جمعیتی را تغییر دهند.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد با بیان اینکه امروزه نگرانی درباره کاهش باروری یکی از مسائل مهم مورد توجه اکثر جوامع بوده و یکی از موضوعات عمده در مطالعات جمعیتی، گذار جمعیت شناختی است، اظهارکرد: گذار جمعیت شناختی با جهت‌گیری باروری، زیرسطح جایگزینی، ویژگی مسلط جمعیت ایران شده و به نظر میرسد عواملی از جمله شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تغییر در تمایلات و خواسته‌های مردم از طرف دیگر در این امر نقش بسزایی داشته باشند.
فهیمه بهزادی افزود: به موازات گذار جوامع، از شرایط پیشامدرن به یک جامعه مدرن صنعتی و شهری، میزان موالید و مرگ‌و میر و در نتیجه حجم، رشد و ساختار جمعیت تغییر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه گذار مرگ و میر و سپس گذار باروری، دو نیروی اصلی تعیین‌کننده گذار جمعیت شناختی هستند، گفت: واقعیت امر آن است که با وجود شخصی بودن امر باروری در خانواده، نتایج آن در بُعد وسیع‌تری به نام جامعه منعکس می‌شود و زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بدین لحاظ اندازه‌گیری و شناخت سطح باروری در هر طبقه نه تنها در پیش‌بینی‌های جمعیتی که اساس و زیربنای برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی الزامی به نظر میرسد، بلکه در ارزیابی شرایط اقتصادی، اجتماعی جامعه مورد مطالعه نیز از شاخص‌های کالن و مهم به شمار می‌آید.
بهزادی در ادامه خاطرنشان کرد: هم اکنون ایران جزء یکی از کشورهای دارای باروری سطح پایین است و نگرانی از کاهش باروری در ایران ذهن بسیاری از سیاستمداران را به خود مشغول کرده و از سوی دیگر طرز تلقی و تمایل خانواده‌های ایرانی نسبت به فرزندآوری نیز تغییر کرده است.
وی با بیان اینکه ایران در سال ۹۷ رکورد جدیدی در سقوط یکی دیگر از شاخص‌های جمعیتی خود را ثبت کرد، یادآور شد: تعداد تولدهای کل کشور فقط طی یک سال و از سال ۹۶ تا ۹۷بیش از ۱۲۰هزار تولد کاهش یافت، با وجود اینکه TFR (شاخص باروری کلی) در جهان و ایران کاهش یافته، تعداد جمعیت افزایش داشته که به علت افزایش امید زندگی و کاهش مرگ‌و میر بر اثر بیماری‌ها بوده، در نتیجه تعداد سالمندان در جهان و ایران در حال افزایش است.
بهزادی تصریح کرد: در سال ۲۰۱۵کمتر از ۱۰ درصد جمعیت ایران بالای ۶۰سال سن داشته‌اند اما در سال ۲۰۵۰ در صورت ادامه روند فعلی بیش از ۳۰ درصد جمعیت ایران در گروه سنی بالای ۶۰ سال قرار خواهند گرفت که جزء پیرترین کشورهای جهان به شمار می‌رود.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد با اشاره به پیش رفتن کشور ایران به سمت سالمند شدن، اضافه کرد: این مقوله مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد، در این شرایط استفاده از فرصت پنجره باز جمعیتی کمک شایانی در تغییر شاخص‌های جمعیتی خواهد کرد.
بهزادی با بیان اینکه اگر در کشوری بیش از۷۰ درصد از جمعیت بین سنین ۱۵تا ۶۴سال باشند، آن کشور از فرصت پنجره باز جمعیتی برخوردار است، گفت: در ایران از سال ۱۳۸۵تا ۱۴۲۵پنجره جمعیتی باز است.
نرخ رشد باروری ۱.۶ درصدی در اسدآباد
وی در ادامه با اشاره به نرخ رشد باروری در شهرستان اسدآباد، بیان کرد: نرخ رشد باروری کلی شهرستان براساس جمعیت باید ۲.۱ درصد باشد این درحالیست که در حال حاضر این میزان نرخ رشد باروری در شهرستان ۱.۶ درصد بوده و برای افزایش میزان نرخ باروری نیاز به کار خواهد بود.
بهزادی خاطرنشان کرد: در همین راستا کمیته دانشگاهی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد در اوایل سال‌جاری اقدام به برگزاری جلسه برنامه صیانت از جمعیت با هدف اجرایی‌سازی سیاست‌های ابلاغی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری و اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و جبران کاهش نرخ رشد باروری کرد.
وی یادآورشد: با توجه به کاهش نرخ رشد باروری شهرستان، تشکیل زیرکمیته‌های صیانت دانشگاهی در اسرع وقت، تشکیل کمیته معین صیانت در فرمانداری، تشکیل اتاق فکر جمعیت شناسی، راه‌اندازی کلینیک سلامت جنسی برای نخستین بار در شهرستان، نظارت بر فرآیند اجرای برنامه عملیاتی، نظارت و پایش اجرایی‌سازی برنامه در سطوح محیطی زیرمجموعه دانشکده و سازمان‌های دولتی و غیردولتی دست اندرکار برنامه، تشکیل کمیته‌ها به‌صورت ماهانه و فصلی از مصوبات این جلسه بوده که عملیاتی خواهد شد.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد در ادامه از آنلاین شدن کلاس‌های هنگام ازدواج زوجین این شهرستان برای برنامه صیانت از جمعیت خبر داد و گفت: با توجه به شرایط شیوع کووید ۱۹و عدم امکان برگزاری جلسات آموزش حضوری، گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد با تأمین زیرساخت‌های موردنیاز، زمینه برگزاری آموزش‌های آنلاین با استفاده از فضای مجازی را فراهم کرده است.
وی افزود: طبق این برنامه تمام زوجین مراجعه‌کننده به مراکز آموزش هنگام ازدواج پس از انجام آزمایش‌ها و اقدامات موردنیاز و دریافت رایگان محتواهای آموزشی مورد تأیید وزارتی، لینک ورود به جلسات آموزشی آنلاین را دریافت و با راهنمایی کارشناسان در کلاس‌های آنلاین شرکت می‌کنند.
بهزادی تصریح کرد: این آموزش‌ها سه‌شنبه‌ها بر اساس برنامه آموزشی مشخص در حیطه‌های اخلاق احکام روان حقوق سلامت جنسی، باروری و مشاوره فرزند آوری توسط مربیان آموزش‌دیده منتخب و مورد تأیید نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری برگزار می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: به همت گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد و در راستای اجرای بند چهارم سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری و با توجه به لزوم ارتقای آگاهی و توانمندی زوجین در آستانه ازدواج به‌منظور پایداری و تحکیم بنیان خانواده و افزایش رضایتمندی از زندگی زناشویی، برنامه آموزش‌های هنگام ازدواج با همکاری مشترک بین دستگاهی از ابتدای سال ۱۳۹۷در تمام مراکز مشاوره ازدواج تحت پوشش دانشگاه آغاز شد.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد اضافه کرد: زوجین آموزش‌های شش ساعته را در زمینه مباحث سلامت باروری و زناشویی، روانشناسی، اخلاق و احکام و حقوق خانواده با حضور در کلاس‌های فوق دریافت می‌کردند که با توجه به شیوع کرونا با گامی بلند در عرصه برنامه صیانت از جمعیت به همت گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی اسدآباد این کلاس‌ها به صورت آنلاین شده است.
بهزادی همچنین از اجرای طرح ثمین در این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: در این دانشکده با حساسیت و پیگیری ونظارت مستقیم و دقیق ریاست دانشکده علوم پزشکی اسدآباد و معاونین بهداشت و درمان دانشکده و با پیشنهاد گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی برنامه‌ای برای تکریم مادران باردار فرزند سوم و بالاتر با عنوان طرح ثمین طراحی شده است.
وی افزود: پس از برگزاری چندین جلسه با معاونت‌های درمان و توسعه و با حضور و همراهی ریاست دانشکده در هیأت رئیسه دانشکده این طرح با هدف تشویق مادران به داشتن فرزند سوم و تکریم داشتن فرزند بیشتر و تسهیل مراقبت‌ها برای این مادران تصویب شد.
بهزادی با بیان اینکه در این برنامه کارت مراقبتی با عنوان طرح ثمین برای مادران طراحی شده است، تصریح کرد: مادران با در دست داشتن این کارت می‌توانند از امکانات مختلف برخوردار شوند.
وی دریافت رایگان سه ماه مکمل اسید فولیک برای تشویق زنان دارای دو فرزند و بیشتر در راستای تشویق به فرزندآوری،انجام رایگان آزمایشات پیش از بارداری در آزمایشگاه معاونت بهداشت ،تکریم و احترام مادران باردار فرزند سوم و بیشتر به‌صورت ویژه در پذیرش و تسهیل در نوبت‌دهی در کلینیک‌های تخصصی، آزمایشگاه و سونوگرافی بیمارستان را از جمله موارد امکانات ارائه دهنده به مادران باردار برشمرد و یادآور شد: در این طرح مادران باردار دارای دو فرزند و بالاتر از دیگر امکاناتی چون انجام سه ویزیت رایگان متخصص زنان برای مادران باردار فرزند سوم و بیشتر در کلینیک بیمارستان در هر سه ماهه بارداری، انجام رایگان آزمایشات نوبت اول و دوم بارداری در آزمایشگاه معاونت بهداشت برای مادران باردار فرزند سوم و بیشتر، هماهنگی و پذیرش این مادران و پیگیری انجام سایر اقدامات پاراکلینیکی و پیگیری ارجاع به سایر متخصصین توسط مسئول کلینیک بیمارستان بهره‌مند خواهند شد.
بهزادی خاطرنشان کرد: نقشه راه وزارت بهداشت " ایجاد تسهیلات برای تسهیل باروری در مادران" و " تسهیل و ارتقای کیفیت مراقبت بارداری و قبل از بارداری " از اقدامات کلان برای تحقق این راهبرد است.
ارائه خدمات حمایتی به زوج‌های نابارور اسدآبادی
معاون درمان دانشکده علوم پزشکی اسدآباد نیز از ارائه خدمات حمایتی به زوج‌های نابارور در این شهرستان خبر داد و گفت: یکی از محورهای مهم جمعیت، تلاش در راستای درمان زوج‌های نابارور است و متأسفانه برخی زوج‌های نابارور به علت هزینه‌های هنگفت از ادامه درمان منصرف می‌شوند، که در همین رابطه معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی اسدآباد برای مرتفع شدن این دغدغه درنظر دارد نسبت به شناسایی و اولویت‌بندی زوج‌های نابارور شهرستان برای ارائه خدمات حمایتی اقدام کند.
دکتر عاطفه سمائی افزود: افراد متقاضی دریافت خدمات می‌توانند با به همراه داشتن مدارک دال بر ناباروری، در ساعات اداری به درمانگاه زنان واقع در کلینیک بیمارستان حضرت قائم(عج) شهرستان اسدآباد مراجعه کنند.
بلوک زایمانی اسدآباد بالاتر از استاندارد کشوری است
معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی اسدآباد در ادامه گفت: بلوک زایمانی اسدآباد در بیمارستان قائم(عج) شهرستان بالاتر از استاندارد کشوری بوده و بلوک‌های LDR(اتاق اختصاصی مادر همراه با مراقبت بارداری) آن در عالی‌ترین موقعیت هستند.
سمائی با اشاره به وجود اتاق اسکان برای بیمار و همراه در کنار بلوک زایمانی بیمارستان شهرستان، افزود: این در حالیست که دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۹۸ و ۹۹ نسبت به راه‌اندازی اتاق اسکان در کنار بلوک زایمانی اقدام کرده است.
وی همچنین تعداد پرسنل و ماما در مجموعه بلوک زایمانی بیمارستان اسدآباد را بالاتر از استاندارد دانست و اظهار کرد: در حال حاضر در مجموع ۴۶ ماما در معاونت بهداشت و معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی این شهرستان دارای فعالیت بوده که به ازای هر زن زائو دو تا سه ماما در بلوک زایمانی بیمارستان شهرستان به بیمار خدمات ارائه می‌دهند.
سمائی با بیان اینکه فرهنگسازی مهمترین مؤلفه در ترغیب جامعه زنان به استفاده از خدمات مامایی و زایمان طبیعی است، مطرح کرد: اولویت دانشکده علوم پزشکی شهرستان در سال جدید بر افزایش بهره‌مندی از زایمان بدون درد و زایمان طبیعی در راستای حفظ سلامت مادر و کودک خواهد بود.
وی نظارت بر برنامه‌های کنترل جمعیت، سقط جنین‌های جنایی، بررسی‌های افراطی در حوزه غربالگری جنین، فرهنگسازی در حوزه سلامت باروری و برگزاری کلاس‌های کاربردی زایمان طبیعی و بهداشت جنسی را از دیگر اولویت‌های معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی اسدآباد در سال ۱۴۰۰برشمرد و گفت: در سال گذشته تعداد ۹۷۶نوزاد در بیمارستان شهرستان متولد شده که از این تعداد موالید ۵۷۳ نوزاد به‌صورت زایمان طبیعی و ۴۰۳ نوزاد به صورت سزارین متولد شده‌اند که بخش عمده ای‌از این سزارین‌ها اجتناب‌ناپذیر بوده‌اند.
معاون درمان دانشکده علوم پزشکی شهرستان اسدآباد خاطرنشان کرد: شاخص سزارین‌های نخست‌زا در سطح کشور منفی بوده و باید بلوک‌های زایمانی به سمتی حرکت کرده که میزان درصد سزارین‌های نخست‌زا را کمتر کنند.
وی با بیان اینکه کلاس‌های آموزشی آمادگی در قالب مراقبت مادر و نوزاد توسط دانشکده علوم پزشکی شهرستان در عالی‌ترین سطح برای مادران اسدآبادی در راستای ترغیب و تشویق مادران به زایمان طبیعی در دست انجام قرار دارد، افزود: این امر از نقش مؤثری در شاخص‌های سلامت مادر و نوزاد برخوردار است.
سمائی با اشاره به اینکه در رابطه با کلاس‌های آمادگی در قالب "مراقبت مادر و نوزاد" هر یک از دانشکده‌ها ابتکار عمل خاص خود را دارند، یادآور شد: سال گذشته دانشکده علوم پزشکی اسدآباد در راستای ترغیب و تشویق مادران باردار اسدآبادی به زایمان طبیعی با کلاس‌های آمادگی برای جامعه هدف خود در بین کل کشور حائز رتبه شد.
وی همچنین با اشاره به کلاس‌های آموزشی مراقبت در قالب مادر و نوزاد و زایمان بدون درد،تصریح کرد: زایمان بدون درد از سال ۹۸ آغاز شده و به علت شرایط کرونا میزان زایمان بدون درد کاسته شد که در سال ۱۴۰۰ دوباره این نوع از زایمان در بلوک زایمانی شهرستان کلید خواهد خورد.
معاون درمان دانشکده علوم پزشکی شهرستان اسدآباد خاطرنشان کرد: در سال ۹۹ کلاس‌های آمادگی زایمان طبیعی به علت شرایط کرونا به‌صورت مجازی در حال انجام قرار دارد که این آموزش‌ها به صورت رایگان است.
وی در ادامه با بیان اینکه زایمان سزارین نخست‌زا در سال گذشته در اسدآباد ۵۷ درصد و زایمان طبیعی ۴۳ درصد بوده بر خطر تحدید نسل(محدود شدن نسل) و کاهش شدید موالید طی سالهای اخیر تأکید کرد و گفت: امروزه موضوع جمعیت از حالت مسئله خارج و به عنوان یک بحران مطرح شده که برون رفت از آن نیازمند همّت و تلاش مستمر و جهادی تمامی کشور با محوریت نهادهای مرتبط با سلامت مادر و جنین بوده و نقش گروه مامایی در این عرصه بی‌بدیل و تأثیرگذار است.
به گزارش ایسنا، متأسفانه روند ازدواج و فرزندآوری در جامعه بسیار کُند است و اگر این روند ادامه داشته باشد، کشور به یک جامعه مسن و غیر مولد و نیازمند مراقبت‌های بیشتر تبدیل می‌شود که با چالش‌های بسیاری مواجه خواهیم شد که در این رابطه باید قبل از بسته شدن پنجره جمعیتی کشور ظرف ۲۰ تا ۲۵ سال آینده سیاست‌های ابلاغی با همت و گام بلند دانشگاه‌های علوم پزشکی و دستگاه‌های ذی‌ربط با قدرت بیشتری پیگیری شود.
انتهای پیام
نظرات