زاینده رود بزرگترین رودخانه دائمی فلات مرکزی ایران، طی دو دهه گذشته به دلایل مختلفی همچون خشکسالی، تغییر اقلیم، نگاه های سیاسی، مدیریت سلیقه ای، برداشت های بی رویه در بالادست و ... به رودخانه ای فصلی مبدل شد که طی سالیان اخیر تنها در مقطعی بسیار کوتاه برای تحویل حقابه اندک کشاورزان در اصفهان جریان می یابد. نخستین خشکی زاینده رود به سال ۷۹ برمی گردد و در این سال ها، پنج دولت بر روی کار آمدند و این رودخانه به ویژه در ایام مختلف به محلی برای وعده های تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری و مجلس برای احیا و جریان دائمی آب در آن تبدیل شده است.
در این سال ها روسای مختلف جمهور هر کدام بنا بر سلیقه و مصلحتی دستور انتقال بخشی از آب زاینده رود را به استان های دیگر صادر کردند و هر بار مهر محکمی بر خشکی این رودخانه زدند. در دولت هفتم و هشتم، رئیس وقت آن، دستور انتقال آب از زاینده رود به یزد را صادر کرد و قرار شد بعد از احداث تونل سوم کوهرنگ، بخشی از آب زاینده رود به استان یزد انتقال یابد، اما این طرح نه تنها هنوز اجرایی نشده و آوردی برای زاینده رود ندارد، بلکه اکنون یزدی ها از آب زاینده رود سیراب می شوند.
از سوی دیگر رئیس دولت نهم و دهم در سال ۱۳۹۰، آب زاینده رود را به چهارمحال و بختیاری‌ها وعده داد! «محمود احمدی نژاد در جریان سفر خود به چهارمحال و بختیاری و در جمع مردم شهرکرد، گفت: «هرقدر و هر جور که نیاز هست برای صنعت و کشاورزی از آب زاینده رود برداشت کنید! اولویت با شما و بعد استان‌های دیگر!»، اما این دستور تیر خلاصی به سمت زاینده رود و خشکی آن بود، تاجایی که از آن زمان تاکنون زاینده رود در اصفهان سال های خشک خود را تجربه می کند.
اما باز این رودخانه از وعده های نامزدهای انتخاباتی در امان نماند و حسن روحانی-رئیس جمهور کنونی کشورمان در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ در جریان در سفر انتخاباتی خود به اصفهان در میدان نقش جهان با وعده احیای زاینده رود خطاب به مردم اصفهان، گفت: «در دولت یازدهم از خشکی دریاچه ارومیه جلوگیری شد و جان ۱۴ میلیون ایرانی نجات پیدا کرد و این بار نوبت زاینده‌رود است؛ اصفهان به زنده بودن زاینده‌رود زنده است».
اگرچه دولت دوازدهم بارها و بارها از احیا و جریان دوباره زاینده رود سخن گفت، اما در عمل این رودخانه رنگ خوش به خود ندیده و اکنون در شرایطی که خشکسالی بر کشور حکمفرماست، طی ۹ ماه گذشته زاینده رود بدون قطره ای آب به کویری خشک و برهوت در مرکز کشور تبدیل شده است.
اگرچه نامزدهای انتخاباتی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری به وضوح نامی از زاینده رود نیاورده اند، اما همواره تاکید دارند که به دنبال حل معضل آب اصفهان هستند، اما باید دید اکنون در آستانه برگزاری این دوره از انتخابات، خواسته مردم اصفهان از رئیس جمهور آینده برای زاینده رود چیست؟
یک جوان اصفهانی با بیان اینکه حدود هفت یا هشت سال پیش زاینده رود پر از زیبایی بود، اما امروز بدون آب دیگر هیچ زیبایی ندارد، از مطالبه اش برای احیای زاینده رود از رئیس جمهور آینده به ایسنا، می گوید: «وقت آن رسیده واقعا فکری به حال این رودخانه کنند تا زاینده رود دوباره زنده رود شود و همانند گذشته زیبایی هایش را به دست آورد.»
شهروند دیگری با اشاره به خشکی و برهوت زاینده رود، می گوید: «این رودخانه سال های زیادیست که خشک شده است، مسئولان باید به فکر کشاورزان و مردم باشند و نباید این رودخانه خشک شود.»
او ادامه می دهد: پل های واقع بر زاینده رود با توجه به جنس پایه و نوع مصالح آن، نیاز دائم به آب دارند، اما با تداوم خشکی رودخانه و کمبود آب مشخص نیست تا چند سال دیگر این پل ها این گونه دوام بیاورند. امروز خشکی زاینده رود تا جایی پیش رفته که آب اصفهان را جیره بندی کردند و مردم به آب خوردن دسترسی ندارند.»
این شهروند با تاکید بر اینکه یاد ندارم هیچ زمانی زاینده رود تا این حد خشک و برهوت بوده باشد، از رئیس جمهور آینده می خواهد که زاینده رود از این خشکسالی و برهوت خارج شود و در خواست می کند که آب اصفهان را به مناطق دیگر ندهند و حداقل آب در اصفهان جاری شود تا کشاورزان از آن استفاده کنند و زاینده رود با نام اصلی خود زنده بماند، در حالیکه امروز این رودخانه مرده رود است و امیدوارم هر فردی که قرار است رئیس جمهور شود، حداقل دلسوز زاینده رود باشد تا دعای خیر مردم پشت سرش باشد.
مرد میانسالی که به گفته خودش مسافر است، با ناراحتی از خشکی زاینده رود به ایسنا، می گوید: «با دیدن این وضعیت زاینده رود، جگرم کباب می شود. چند سالی به اصفهان نیامده بودم و امسال که آمدم، تحمل خشکی زاینده رود را ندارم، نمی دانم چطور مردم اصفهان این وضعیت را طاقت می آورند. به نظرم دولت باید کاری کند تا حداقل یک نم آبی در رودخانه جریان یابد.»
او می گوید: «راهکاری برای زاینده رود نمی دانم و به طور قطع مسئولان و دست اندرکاران راهی برای جریان آب در زاینده رود دارند.»
دختر جوانی با اشاره به خشکی زاینده رود، می گوید: «باید سد زاینده رود پرآب شود که کمبود آب نداشته باشیم، به طور قطع خشکی رودخانه نه تنها موجب آسیب به پل های تاریخی می شود، بلکه زاینده رود بدون آب از زیبایی های شهر اصفهان کم کرده است و مطالبه ام از رئیس جمهور آینده این است که حداقل سالی چند نوبت زاینده رود جاری باشد و خواسته دیگری از او ندارم.»
خانم مسنی که زیبایی اصفهان را زاینده رود پرآب می داند، می گوید: «امروز اگرچه از خانه هایمان به حاشیه رودخانه خشک می آییم، اما دیگر لذتی از این رود نمی بریم. زمانی که زاینده رود جریان داشت حس خاص و دلبازی در اصفهان حاکم بود که این فضا برای روح و روان مردم خوب بود و مطالبه ام از رئیس جمهور آینده برای احیای زاینده رود این است که از نظر آب، به داد مردم برسد تا رودخانه دوباره جریان یابد.»
جوان دیگری هم از رئیس جمهور آینده می خواهد بهترین مدیریت را برای زاینده رود داشته باشد.»
مرد مسنی، زیر پل خواجو با اشاره به خشکی رودخانه، می گوید: «عشق اصفهانی ها زاینده رود بود و هر زمان که ناراحت بودیم و دلخوشی نداشتیم با خانواده، کنار زاینده رود می آمدیم و از فضا لذت می بردیم، اما اکنون چند ماهی است که دیگر زاینده رود را نداریم.»
او از مسئولان می خواهد که زاینده رود دوباره همانند سال های گذشته، زنده شود و می گوید: «این رود دیگر زنده نیست، مرده رود است و همه اصفهانی ها و حتی مردم ایران از این شرایط ناراحت هستند. روسای جمهور قبلی هم آمدند و گفتند در اولین اقدام زاینده رود را جاری می کنند، اما این در حد حرف بود و کاری از پیش نبردند.»
شهروند دیگری هم با اشاره به وضعیت بحرانی زاینده رود و همچنین کشاورزان شرق اصفهان، تاکید می کند: «کم آبی در سطح استان بیداد می کند و این یکی از معضلات بزرگ اصفهان است، البته دولتمردان هر بار قولی به مردم می دهند، اما هیچ یک عملی نمی شود با این وجود امیدوارم به داد زاینده رود برسند.»
او می گوید: «امیدوارم هر یک از آقایانی که به عنوان رئیس جمهور آینده انتخاب می شوند، با تدبیر و مدیریت وضعیت زاینده رود را سر و سامان دهند.»
مرد جوانی هم می گوید: «اگر از منظر زیبایی و زیست محیطی بگذریم، اصفهان یعنی زاینده رود و بدون زاینده رود اصفهان معنا ندارد و متاسفانه بی مدیریتی، شهر را به این روز کشانده است، اما امیدوارم هر چه زودتر معضل خشکسالی حل شود، چراکه اقتصاد شرق و غرب اصفهان وابسته به این رودخانه است.»
او ادامه می دهد: «یک اکوسیستم، یک روز و دو روز ایجاد نشده که یک روزه و دو روز از بین رود و از بین رفتن آن، تبعات بسیاری دارد و به طور قطع دست بردن در طبیعت، یک اقلیم را تغییر می دهد که تبعات دیگری به دنبال خواهد داشت. اصفهان، شهری بالای سه میلیون جمعیت است، بنابراین زاینده رود باید احیا شود و احیا نشدن این رودخانه معضلاتی ایجاد می کند که هزینه های بزرگتری به کشور تحمیل می کند. به طور قطع چه رئیس جمهور و چه تصمیم گیرندگان دیگر باید فکری برای زنده کردن این رودخانه داشته باشند. ما می توانیم هندوانه نخوریم، اما نمی توانیم بدون زاینده رود زندگی کنیم.»
عکاسی که به گفته خودش سالهاست در کنار سی و سه پل و زاینده رود عکس می گیرد، می گوید: «طی ۱۴ سال گذشته زاینده رود، خشک شده است و در این سال ها هر بار رودخانه دو یا سه ماه باز است، با توجه به اینکه زاینده رود در مرکز شهر واقع شده و روزانه مردم بسیاری با عبور از این پل، نظاره گر خشکی رودخانه هستند، بر روحیه آنها اثر بدی می‌گذارد.»
او اضافه می کند: «امسال خشکسالی بود و بارندگی نداشتیم، اما سال های گذشته که بارندگی خوب بود و پشت سد هم آب بود، آب را می بستند و یا به شهرهای دیگر انتقال می دادند که در این شرایط بیشترین خسارت به کشاورزان وارد می شود که در گذشته پول این آب را داده بودند.»
او تاکید می کند: «زمانی که زاینده رود جریان نداشته باشد، موجب خسارت مادی و معنوی بسیاری به مردم می شود.تجربه نشان داده که روسای جمهور در عمل تغییری در شرایط زاینده رود ایجاد نکرده اند.»
پیرمرد بر روی سی و سه پل با اشاره به اینکه متاسفانه امسال میزان بارش ها حتی در سرچشمه های زاینده رود هم خوب نبود به ایسنا، می گوید: «البته در سال های گذشته که آب بود هم آبی در زاینده رود جریان نداشت و این به نوعی به مدیریت ضعیف برمی گردد که آب اصفهان را به شهرهای دیگر منتقل کرده اند. به طور قطع زمانی که آب نباشد، نه تنها این پل ها و آثار باستانی از بین می رود، بلکه اصفهان نیز نابود می شود.»
او تاکید می کند: «به نظر می رسد تا زمانی که بارندگی نشود، تمام روسای جمهور نیز نمی توانند برای آب اصفهان و زاینده رود کاری انجام دهند.»
شهروند دیگری هم بخشی از دلیل خشکی زاینده رود را به بی رحمی و بی انصافی که افراد نسبت به یکدیگر و بخشی را به نبود بارش ها نسبت می دهد به ایسنا می گوید: «در اصل آب کم است و پشت سد آبی وجود ندارد؛ زمانیکه زاینده رود خشک باشد و آبی جریان نداشته باشد، نه تنها پل ها از بین می روند بلکه تمام درختان اطراف زاینده رود نیز خشک می شوند.»
او از رئیس جمهور آینده می خواهد، «برای جریان دوباره زاینده رود، آب را به این رودخانه انتقال دهند.»
خانم میانسالی هم خشکی زاینده رود را به دلیل برخی بی تدبیری ها می داند که موجب شد آب آن به سایر بخش ها فروخته شود که امروز اصفهان و کشاورزان بابت این مسئله تحت الشعاع قرار گرفته اند، از سوی دیگر خشکی رودخانه و فرونشست زمین موجب شده تا بناهای تاریخی شهر در معرض نابودی قرار گیرند و اگر این روند ادامه یابد و بارندگی نباشد، مردم باید از اصفهان کوچ کنند، متاسفانه هر سال با برداشت از آب های زیرزمینی، زمین نشست پیدا می کند و باعث تخریب ساختمان ها می شود.
او می گوید: «متاسفانه روسای جمهور هر بار برای احیای زاینده رود قول می دهند، اما قول دادن هنر نیست، بلکه باید عمل کرد.»
انتهای پیام
نظرات