احسان شاه‌قاسمی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: جامعه و رسانه درهم تنیده‌اند. رسانه خود جامعه و عامل تغییرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. با ورود تکنولوژی وب دو (Web ۲.۰) دسترسی مردم به دنیای اینترنت گسترده‌تر شد و بسیاری از فعالیت مشاغل، پرداخت‌های مالی، درگاه‌های امنیتی و... با اینترنت انجام می‌شد. این تکنولوژی روز به روز در حال به‌روز رسانی و گسترش است.
وی افزود: قبل از سال ۱۸۰۰ میلادی هنوز پیشرفتی در حوزه رسانه‌ها شکل نگرفته بود. به‌گونه‌ای که روزنامه‌ها را بر روی کاغذهای پنبه‌ای چاپ می‌کردند. کاغذهایی بسیار ضخیم و گران که جوهر بر روی آن پخش می‌شد. بعد از ساخت موتور بخار از چوب درختان کاغذ ارزان و با کیفیت ایجاد کردند که این امر سبب کاهش قیمت روزنامه تا یک هشتادم شد که بعد از آن رسانه به سمت پیشرفت و گسترش حرکت کرد.
انفجار بزرگ در صنعت رسانه
شاه‌قاسمی با اشاره به این‌که «در نیمه دوم سده ۲۰ میلادی انفجار بزرگی در صنعت رسانه اتفاق افتاد»، بیان کرد: این انفجار شامل اختراع سینما، تلفن، تکنولوژی چاپ رنگی، دوربین کداک و فلش بود که اختراع این عوامل سده ایدئولوژی را برای بشر ساختند. در این دوران با به وجود آمدن این تکنولوژی‌ها بشر به شدت به خود مغرور شد و احساس می‌کرد تازه متولد شده است و می‌تواند هر کاری را انجام دهد.
این استاد گروه علوم اجتماعی و علوم ارتباطات ادامه داد: در گذشته رسانه‌ها با ایجاد بدبینی، توطئه چینی و کمک به منافع گروه‌های صاحب منفعت به دو جنگ جهانی و جنگ‌های دیگر که ایران نیز درگیر آن بود دامن زدند. اختلاف بین کشورها و در همه دنیا وجود دارد، اما رسانه‌ها معمولاً این اختلافات را شعله‌ور می‌کنند که البته رسانه‌ها این روند را همچنان ادامه می‌دهند.
رسانه‌ها بر رفتار رای‌دهی مردم تاثیر کمتری دارند
وی در پاسخ به این پرسش که رسانه‌ها چه تأثیری بر افراد و نظرات آنان در بحبوحه رأی گیری می‌گذارند، گفت: رسانه‌ها بر شیوه گفتار و نوع پوشش افراد تاثیر دارند، اما بر رفتار رأی‌دهی آن‌ها تاثیر کمی دارند. به عنوان مثال سلبریتی‌ها بیشترین تأثیرگذاری را بر افراد دارند و می‌توان گفت که تأثیرگذاری آن‌ها ۱۰۰ درصد است، اما اگر سلبریتی‌ها فردی را معرفی کنند تا مردم به او رأی دهند تأثیرگذاری چندانی ندارد و نمونه آن در ایران شاهد بودیم که با شکست روبه‌رو شد.
شاه‌قاسمی با اشاره به این‌که «رسانه‌ها تأثیر روان‌شناسی، باوری، نگرشی و فیزیکی دارند»، ادامه داد: برخی از محتواهای رسانه‌ها ضربان قلب را افزایش می‌دهد، گاهی از یک محتوا خوشحال یا ناراحت می‌شویم و حتی ممکن است گریه کنیم، به خصوص در عصر ما که رسانه‌ها بی‌نهایت در تکنیک‌های اثرگذاری خود پیچیده شده‌اند. بنابراین وقتی رسانه می‌تواند اثر فیزیکی داشته باشد به همان نسبت اثر رفتاری خواهد داشت.
رسانه‌ها ممکن است اثر رفتاری معکوس داشته باشند
این استاد دانشگاه با اشاره به این‌که «اثر رفتاری رسانه‌ها برخلاف آنچه به نظر می‌رسد بسیار پیچیده است»، خاطرنشان کرد: گاهی رسانه ممکن است اثر رفتاری معکوسی داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است رسانه‌ای مردم را تشویق کند تا به فرد مورد نظری رأی دهند، اما اثر رفتاری دیگری از خود بروز دهد علاقه مردم برای رای دادن به آن فرد تغییر یابد و به او رأی ندهند.
وی با بیان این‌که «در حال حاضر تأثیر رسانه‌ها کاهش یافته است»، ادامه داد: این کاهش تأثیرگذاری در همه دنیا به چشم می‌خورد به‌گونه‌ای که در گذشته پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی کشور آمریکا تا ۴۰ میلیون نفر بیننده داشت، اما در حال حاضر فقط برنامه‌های مناظره‌ای انتخاباتی، مسابقات فینال و یکسری برنامه‌های خاص مخاطب دارند و آن هم کمتر از ۳ میلیون بیننده دارد.
گوشی‌های هوشمند عامل کاهش مراجعه مردم به تلویزیون و رادیو
وی با اشاره به دلایل کاهش تأثیرگذاری رسانه‌ها، عنوان کرد: در بین رسانه‌ها رقابت وجود دارد، هر شبکه علایقی خاص را پوشش می‌دهد. وجود شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند از عواملی هستند که سبب کاهش تأثیرگذاری رسانه بر مردم شده است. شبکه‌های اجتماعی جذابیت افزوده‌ای دارند که برنامه‌های تلویزیونی ندارند و ضعیف هستند، این امر سبب شده است که مردم به سمت فضاهایی مبتذل و بی‌ارزش مجازی پیش روند.
شاه‌قاسمی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که بخشی از کلیپ‌ها و برخی سریال‌ها که متعلق به رسانه اصلی است در فضای اینستاگرام پخش می‌شود. مردم نیز به دلیل سهولت تماشای فیلم در صفحه‌های گوشی بیشتر ترجیح می‌دهند برنامه‌های خود را در اینستاگرام دنبال کنند و این امر سبب کاهش مراجعه مردم به تلویزیون و رادیو شده است.
این استاد گروه علوم ارتباطات تأکید کرد: متأسفانه میدان رسانه در جهان دگرگون شده است و رسانه‌ها نمی‌توانند تأثیرگذاری گذشته را داشته باشند. در گذشته برنامه‌های تلویزیونی ۵ ساعت بود و مردم تمام برنامه‌هایی که در این مدت پخش می‌شد را می‌دیدند، اما اکنون با وجود ۲۴ ساعته شدن برنامه‌ها مخاطبان به نصف رسیده است.
رسانه ملی به سمت محتوای جذاب‌تر برود/ اخبار را آزاد بگذارد
وی با اشاره به شرایط رسانه‌ای موجود در جهان به رسانه‌های ملی توصیه کرد: به سمت محتوای جذاب‌تر بروند و از افراد مستعد، متعهد و بازیگران حرفه‌ای و سینمایی استفاده کنند. استفاده از افراد بی‌تجربه که با پارتی‌بازی‌ها وارد این عرصه شدند را کنار بگذارد که همین افراد سبب دردسرهای بعدی در شبکه‌های اجتماعی می‌شوند و همه را به تمسخر خود می‌گیرند.
شاه‌قاسمی با بیان این‌که «رسانه ملی باید اخبار را آزاد بگذارد»، گفت: بسیاری از مردم هنگام آغاز اخبار، شبکه را عوض یا خاموش می‌کنند. اخباری که جانبدارانه باشد، نباید انتظار داشت که ببینده‌های زیادی داشته باشد. چندین بار به رسانه ملی تذکر داده‌ایم که این رویه را تغییر دهد که اگر تغییراتی ایجاد کرد شاید مخاطبان خود را به تلویزیون بازگرداند هر چند که هرگز به تعداد مخاطبانی که در دهه ۶۰ و ۷۰ داشت، نخواهد رسید.
انتهای پیام
نظرات