رییس پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بیان این مطلب، بر اهمیت پژوهش و تولید مقاله تاکید کرد و گفت: اگر پژوهش تنها با هدف تولید مقاله انجام شود، اشتباه است؛ اما اگر در مسیر دستیابی به اهداف بزرگی چون ژِن درمانی، سلول درمانی یا سلول‌های بنیادی (حوزه فعالیت‌های پژوهشگاه رویان) قرار گیرد، دستاوردهای بزرگتری را به دنبال خواهد داشت و اگر بتوانیم این دستاوردها را مکتوب کرده و در اختیار سایر پژوهشگران قرار دهیم، این کار با منافع مختلفی همراه است.
انتشار علم، نشان‌دهنده توانمندی مجموعه‌های علمی است
وی تأکید کرد: در درجه اول، در مسیر انتقال این تجربه، مقاله‌ها داوری شده و بازخوردهایی (فیدبک) از داوران دریافت می‌کنیم که می‌تواند در اصلاح کار بسیار مؤثر باشد. از سوی دیگر، چاپ و انتشار مقاله‌ها، نشان‌دهنده فعالیت و پویایی مراکز علمی و تحقیقاتی هستند و آثار منتشر شده، منعکس‌کننده فعالیت‌های هر مجموعه است.
دکتر شاهردی افزود: در سطح جهانی پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف را با کتاب‌ها، آثار، مقاله‌ها و خدماتی که ارائه می‌کنند، می‌شناسند. هر مجموعه به عنوان وظیفه ملی باید به‌دنبال پاسخ مورد نیاز جامعه خود باشد و در ادامه می‌تواند این تجربه را تبدیل به مقاله کند. انتشار علم، فعالیت و توانمندی مجموعه‌های علمی و تحقیقاتی را نشان می‌دهد.
نگاه سیاسی در مقاله اخیر نیچر
رییس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی با اشاره به حواشی ایجاد شده در مورد مقاله اخیر نیچر که ایران، چین و روسیه را به داشتن کارخانه‌های تولید مقاله‌های جعلی متهم کرده است، بیان داشت: برچسب متقلب بودن که از سوی مجله نیچر به ایران، روسیه و چین زده شده است، از یک جهت با نگاه سیاسی انجام شده است. دیدگاه منفی در مورد چین و حتی در کشور خودمان و نسبت به محصولات تولیدی این کشور نیز وجود دارد؛ بخش دیگر این موضوع نیز مربوط به عملکرد این کشور است؛ اما واقعیت آن است که باید بپذیریم چین طی سال‌های اخیر تغییر و تحول چشمگیری پیدا کرده و به جایگاه قابل توجهی از لحاظ اقتصادی و زیرساخت‌های صنعتی دست یافته است.
دکتر شاهوردی افزود: روسیه نیز در زمینه رقابت با کشورهای غربی، جایگاه خوبی یافته است. نمونه موفقیت اخیر روسیه را می‌توان در زمینه تولید واکسن کرونا مشاهده کرد که به اذعان غربی‌ها، این واکسن از عملکرد بهتری نسبت به نمونه‌های مشابه که با فناوری‌های پیشرفته‌تر ساخته شده‌اند، برخوردار است.
وضع شاخص‌های اشتباه، زمینه‌ساز بروز خطا در حوزه علم
وی تأکید کرد: روی دیگر بحث تقلب‌های علمی به وضع برخی شاخص‌ها برمی‌گردد؛ به عنوان مثال عنوان می‌کنیم که دانشجو برای فارغ‌التحصیلی باید تعداد مشخصی مقاله داشته باشد یا در بحث ارتقاء اعضای هیأت علمی به تعداد مقاله‌ها استناد می‌کنیم. چنین شاخص‌هایی زمینه‌ساز انحراف و خطا می‌شوند و باید بپذیریم که این موضوع ممکن است در همه کشورها اتفاق بیفتد. غرب نیز این مسیر را پشت سر گذاشته است و اکنون به مرحله‌ای رسیده که مدعی تقلب از سوی ایران، روسیه و چین شده است.
شاهوردی خاطر نشان کرد: گاهی اوقات برخی افراد تحصیل‌کرده اقدام به ارائه مشاوره یا حتی نوشتن پایان‌نامه برای دیگران می‌کنند. اینها همان موارد انحراف و خطا هستند که باعث آسیب فرهنگی و اجتماعی می‌شود. علامت سوالی که مقاله مجله نیچر در زمینه تقلب ایران، روسیه و چین در حوزه تولید مقاله گذاشته است، فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی (صحیح و اصولی) را متأثر می‌کند. در این شرایط، فردی با تهیه گزارش از خیابان انقلاب و نگارش مقاله‌ای در این خصوص، عنوان می‌کند که مجموعه‌های تجاری در ایران اقدام به نگارش مقاله و پایان‌نامه می‌کنند.
کمک به شناسایی بهتر عیب‌ها و اصلاح مسیر
رییس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی افزود: البته مسیر تکوین از همین جریان عبور می‌کند. باید عیب و ایرادها را بیابیم و در جهت اصلاح آنها گام برداریم. در زمینه ارتقاء اعضای هیأت علمی شاهد هستیم که به مرور مسائل کیفی مانند توسعه فناوری و پاسخ به نیازهای جامعه بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. این رویکرد جدید قطعاً از بروز خطا تا حد زیادی پیشگیری کرده و این حواشی را کاهش می‌دهد. به این نکته توجه داشته باشیم که این اتفاق در همه جای دنیا در شرق و غرب روی می‌دهد، اما شاید شدت و حدت آن کمی متفاوت باشد.
در بحث بداخلاقی‌های پژوهشی، خودزنی نکنیم
دکتر شاهوردی تأکید کرد: باید در این مسیر مراقب باشیم و مطرح شدن مطالبی از این دست، فعالیت‌های پژوهشگران را متأثر نکند. مقاله نیچر باید تلنگری به ما باشد تا مشکلات و مسائل موجود در این مسیر را به درستی شناسایی و آنها را اصلاح کنیم. نتیجه اصلاح این رفتارهای غلط، رسیدن به بلوغ است؛ جایی که هدف از انجام پژوهش، پاسخ به نیازهای جامعه خواهد بود.
انتهای پیام
نظرات