در سال‌های اخیر با توسعه صنعت گردشگری و حمایت بیش از پیش از صنایع دستی، شاهد رشد این هنر – صنعت در کشور بودیم به طوری که به پشتوانه توسعه فرهنگی و ارتقای جایگاه صنایع دستی در کشورمان، اقدامات قابل توجهی برای رشد این صنعت و همچنین توجه به تبلیغات و بازار آن انجام شد.

جهانی شدن برخی از صنایع دستی و برندسازی، ترویج و اجرای طرح‌هایی مانند جشنواره‌ها و رویدادهای ملی و بین‌المللی از اقدامات قابل توجهی بودند که برای توسعه اشتغال و اقتصاد صنایع دستی انجام شدند.

در استان یزد نیز اهمیت جایگاه صنایع دستی و تنوع محصولات و خصوصا با تکیه بر ثبت ملی بخشی از بافت یزد در فهرست آثار جهانی یونسکو اقداماتی از ایجاد نمایشگاه صنایع دستی در امکثر ادارات، حمایت صنایع و معادن از صنایع دستی و ورود سایر دستگاه‌ها برای حمایت از آن انجام شد.

ستاد فرمان اجرای امام به همیت دستگاه‌های دیگر استان با رویکرد اشتغالزایی و در عین حال حفظ و ترویج فرهنگ اصیل ایرانی با توسعه مفهوم «خانه ایرانی» صنایع دستی را به عنوان یکی از مهمترین تولیدات ملی حمایت کردند.

اخیراً که خانه ایرانی در طرح ملی مسکن افتتاح شد، «محمدعلی طالبی» استاندار یزد با بیان این که طرح اجرا شده در حوزه اولین خانه‌های ایرانی در یزد الگویی برای کشور است، تصریح کرد: تعریف کردن خانه ایرانی در این طرح ملی دیده شده که تمام تجهیزات آن ساخته دست هنرمندان یزدی است و به نوعی تاریخ و فرهنگ کشور را حفظ می‌کند.

استاندار یزد با بیان این که به دنبال برنامه ریزی برای راه اندازی مسکن‌هایی با حفظ مفهوم خانه ایرانی هستیم، گفت: طراحی این خانه‌ها کاملا ایرانی است و با صنایع دستی استان تجهیز شده که الگوی موفق طراحی خانه‌های ایرانی در کشور خواهد بود.

طالبی در پایان از همه مجریان کشور در حوزه ساخت و ساز خواستار توجه به مفهوم اصیل خانه ایرانی شد و گفت: باید با استفاده از توان داخلی چیدمان و دکوراسیون خانه‌ها را به مفهوم اصیل ایرانی مزین می‌کنیم.

سه هزار خانه ایرانی

«علی اکبر محمدپناه» رییس ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) در استان یزد نیز با بیان اینکه قرار است تمام واحدهای ایجاد شده توسط ستاد فرمان امام، ایرانی بودن را نشان دهند، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: معماری داخلی خانه ایرانی در طرح مسکن ملی، معماری سنتی و بومی است که از نظر نمای بیرونی نیز به آن توجه شده است.

وی با بیان این که نماد بادگیر از مهمترین مشخصه‌های این خانه‌هاست، می‌گوید: علاوه بر معماری بیرونی مبلمان و دکوراسیون داخلی خانه نیز از لوازم بومی و صنایع دستی شکل گرفته است همچنین مصالح به کار گرفته شده در خانه نیز مصالحی بومی است.

محمدپناه با اشاره به این که سه هزار واحد از مجموع مسکن ملی استان یزد با چنین معماری ارزشمند و مبلمان و چیدمان صنایع دستی شکل خواهد گرفت، می‌گوید: این طرح در سه فاز اجرایی می‎شود که فاز سوم این طرح در شش ماه ابتدایی سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی با بیان این که بعضا بخشی از این مسکن‌ها مجموعه‌هایی چند طبقه است، می‌گوید: با این وجود سعی کردیم تا واحدهای زیاد را نیز با نمای بیرونی آجری و دارا بودن المان بادگیر بسازیم و در مجموع نیز، تمام واحدها با صنایع دستی و اقلام بومی ایجاد چیده خواهد شد.

اعتقاد به صنایع‌دستی رمز اقتصاد مقاومتی

اما خبر خوش افتتاح چنین مجموعه‌ای که به وضوح نویدبخش توسعه صنایع دستی در آینده نه چندان دور خواهد بود به طوری که اعلام این خبر، خوشحالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را برانگیخته و وی، صبح امروز، با شنیدن این خبر، طی تماسی تلفنی با مدیرکل میراث فرهنگی یزد ضمن تبریک برای گام بلند یزد در عرصه حمایت از توسعه همه جانبه صنایع دستی یاد می‌کند.

«پویا محمودیان» در خصوص اولین خانه ایرانی در یزد تصریح می‌کند: با اعتقاد به این‌که صنایع‌دستی رمز اقتصاد مقاومتی است و باور به توان صنایع‌دستی ایران، پروژه طرح اقدام ملی مسکن یزد با تمرکز بر ایده «خانه ایرانی» شکل گرفته است.

وی با بیان این که صنایع‌دستی ایران با توجه به گستردگی، تنوع تولیدات (بیش از ۲۹۵ رشته فعال) و تعداد بالای شاغلین در آن، نیازمند حمایت و پشتیبانی تمامی ارگان‌ها و سازمان‌های خصوصی و دولتی است؛ گفت: معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با نگاه به تاریخچه تولیدات و کاربرد آن در زندگی روزمره مردم از سال‌های گذشته ایده «خانه ایرانی» را در کشور پیاده‌سازی و در نمایشگاه‌های مختلف در سراسر کشور اجرا کرده است.

تجاری سازی صنایع دستی ایران با طرح یزدی‌ها

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: در طرح «اقدام ملی مسکن» که در آستانه افتتاح در استان یزد است، ایده «خانه ایرانی» در راستای تجاری‌سازی صنایع‌دستی و با حمایت دستگاه‌های اجرایی استان، عمدتاً از صنایع‌دستی استان یزد به‌ عنوان یکی از مراکز اصلی تولید هنرهای سنتی (و همچنین بخشی از سایر استان‌ها) اجرایی شده است.

محمودیان تصریح کرد: استفاده از محصولات اصیل صنایع‌دستی ضمن آشنایی مردم باهنرهای سنتی هر منطقه با دادن ایده به بینندگان موجب ایجاد حس زیبایی‌شناسی و در نهایت رونق فروش صنایع‌دستی منطقه می‌شود.

به گفته وی، در این طرح در استان یزد، انواع منسوجات یزدی، سفال و سرامیک، محصولات مس (به‌عنوان لوستر) و تولیدات رشته چوب (به‌عنوان مبلمان) و همچنین زیلوی شهر جهانی میبد به‌عنوان کف‌پوش استفاده‌شده و به‌غیراز لوازم الکترونیک و دیجیتال، مابقی لوازم از صنایع‌دستی یزد و سایر شهرهای ایران است.

این مسئول با بیان اینکه تمام محصولات به‌کار رفته در چیدمان این طرح، ساخته دست هنرمندان صنایع‌دستی است، گفت: این محصولات علاوه بر کاربردی بودن در زندگی امروزی، نمایانگر بی‌نیازی کشورمان از واردات بی‌رویه محصولات دکوراسیون داخلی از سایر کشورهاست.

محمودیان در پایان این مکالمه تلفنی، خاطرنشان کرد: توسعه مفهوم «خانه ایرانی» در میان مردم و به‌ویژه اهالی فن حوزه ساختمان علاوه بر کاهش هزینه چیدمان منازل برای خانواده‌ها، در نهایت منجر به گسترش تولیدات و فعالیت شاغلین حوزه صنایع‌دستی خواهد شد.

خانه ایرانی چیست؟

اما شاید از خودمان سوال کنیم، «خانه ایرانی» چیست؟ مفهومی که شاید با وجود جهانی شدن شهر یزد و وجود آثار متعدد تاریخی در بخش مدرن شهر یزد کمتر دیده می‎شود مفهومی که نسل‌ جدید با ان غریبه شده است.

مفهوم خانه ایرانی نه تنها بخشی از هویت فرهنگی ما به شمار می‎رود بلکه بخش عظیمی از آن وابسته به معماری است که نه لزوما معماری سنتی بلکه معماری بروز و معاصر و دارای هویت ایرانی را نیز شامل می‎شود.

«مجید علومی» جانشین پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد در این باره به خبرنگار ایسنا می‌گوید: معماری ایرانی یا معماری سنتی ویژگی‌های سنتی را که در کتب متعدد و توسط اساتید متعددی مانند پیرنیا به آن پرداخته را نشان می‌دهد.

وی با بیان این که معماری ایرانی معماری مبتنی بر مردم و مردم‌واری است، می‌گوید: این معاری تمام شرایط زندگی یک ایرانی را در قالب خود حفظ کرده و نشان می‌دهد چرا که این معماری درونگرا بوده و نمای بیرونی ندارد.

این مسئول با بیان این که مسائل فرهنگی مانند توجه به محارم نیز در آن مورد توجه قرار گرفته است، تصریح می‌کند: فرد در خانه ایرانی مستقیما وارد حریم خصوصی نمی‌شود و این تقسیم‌بندی براساس فرهنگ ایرانی است و اقلیم در آن مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به استفاده از مصالح بومی در این معماری میگوید: در این معماری مصالحی مانند خشت و گل به کار رفته می‎شود که متناسب و سازگار با اقلیم بوده و به صرفه انرژی نیز در آن توجه می‌شود.

این مسئول با بیان اینکه خانه ایرانی سرشار از معماری هوشمندانه، مشتق پذیر و کم‌بهره است، تصریح می‌کند: حوضی را طراحی کرده و باغچه‌هایی را در اطراف آن طراحی  می‌کنند که متناسب با میزان و اندازه‌های مورد نظر است.

نمود صنایع دستی در خانه‌های ایرانی  

این مسئول با اشاره به این که در مفهوم خانه ایرانی صنایع دستی در تمام خانه مشخص است، می‌گوید: درهای ارسی و خورشیدی نوعی از صنایع دستی است و تاقچه‌ها پوشیده از دست دوخته‌های بانوان ایرانی بوده است علاوه بر آن در چیدمان خانه رویکرد به کارگیری صنایع دستی مورد توجه قرار دارد.

علومی با اشاره به این که معماری ایرانی در هر نقطه از ایرانی بومی است، می‌گوید: آنچه در مورد معماری خانه‌های ایرانی در یزد گفته می‎شود، در نقاط دیگر کشور متناسب با اقلیم بومی منطقه شکل گرفته که شامل فرهنگ و صنایع دستی بومی منطقه نیز می‎شود.

وی به خدشه دار شدن معماری ایرانی در یزد اشاره می‌کند و می‌گوید: معماری امروز ما در خارج از بافت تاریخی یزد متناسب با شهر و اقلیم یزد نیست و به سمت معماری بی‌هویت در حال سوق یافته است.

وی با بیان این که در یک دوره معماری سنتی و مدرن در حال تلطیف شدن بوده و معماری معاصر شکل گرفت تصریح می‌کند: معماری کنونی مورد استفاده قرار گرفته در یزد معماری معاصر نیست و نوعی معماری بی‌هویت محسوب می‎شود که لازم است سیما و منظر شهری نیز ورود کرده و با توسعه جلوه‌های بصری چنین نماهایی مقابله کند.

انتهای پیام