به گزارش ایسنا و به نقل از ان‌بی‌سی، با توجه به اینکه چندین کشور و شرکت‌های خصوصی در حال حاضر برای ماموریت‌های ماه هدفگذاری کرده‌اند، کارشناسان می‌گویند فضای بین زمین و ماه می‌تواند از نظر استراتژیک اهمیت پیدا کند و به طور بالقوه باعث ایجاد رقابت بر سر منابع و موقعیت‌یابی شود و حتی جرقه‌ای برای ایجاد درگیری‌های ژئوپلیتیکی باشد.

لورا فورکزیک(Laura Forczyk)، مدیر اجرایی شرکت مشاوره فضایی «Astralytical» مستقر در آتلانتا می‌گوید: ما در حال حاضر شاهد این لفاظی‌های رقابتی بین دولت ایالات متحده آمریکا و دولت چین هستیم. ایالات متحده به چین اشاره می‌کند و می‌گوید: ما باید بودجه ابتکارات فضایی خود را در ماه و فضای بین زمین و ماه تامین کنیم، زیرا چین تلاش می‌کند به آنجا برسد و ادعای داشتن قلمرو کند و سپس سیاستمداران چینی همین را در مورد ایالات متحده می‌گویند.

هم ایالات متحده و هم چین برنامه‌هایی قوی برای اکتشاف ماه در دست اجرا دارند. طرح‌های آنها نه تنها فضانوردان را بر روی ماه فرود می‌آورند، بلکه زیستگاه‌هایی در سطح و زیرساخت‌هایی در مدار این قمر نیز ایجاد می‌کنند. آنها تنها کشورهای علاقه‌مند به ماه نیستند: کره جنوبی، امارات متحده عربی، هند و روسیه از جمله کشورهایی هستند که ماموریت‌های رباتیکی به ماه برنامه‌ریزی کرده‌اند.

حتی شرکت‌های تجاری نیز جاه‌طلبی‌های مربوط به ماه دارند. شرکت فضایی اسپیس‌ایکس در حال آماده‌سازی ماموریتی برای پرتاب مسافران خصوصی در سال جاری طی یک پرواز گردشگری به مدار ماه است و شرکت‌های خصوصی دیگر در ایالات متحده و ژاپن برای رسیدن به ماه مسابقه می‌دهند.

افزایش دسترسی به فضا و ماه فواید زیادی برای بشریت دارد، اما همچنین احتمال تنش‌ها بر سر منافع رقیب را افزایش می‌دهد که به گفته کارشناسان می‌تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای داشته باشد.

کیتلین جانسون(Kaitlyn Johnson)، معاون مدیر و همکار پروژه امنیت هوافضا در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، می‌گوید: در طول جنگ سرد، رقابت فضایی برای کسب اعتبار و قدرت ملی بود. اکنون، ما درک بهتری از مزایایی داریم که عملیات در فضای بین زمین و ماه می‌تواند داشته باشد.

کیتلین جانسون: در طول جنگ سرد، رقابت فضایی برای کسب اعتبار و قدرت ملی بود. اکنون، ما درک بهتری از مزایایی داریم که عملیات در فضای بین زمین و ماه می‌تواند داشته باشد.

اگرچه تعاریف در مورد واژه سیسلونار(Cis-Lunar) گاهی اوقات متفاوت است اما این کلمه به سطح و مدار ماه و فضای بین زمین و ماه اشاره دارد. هر کشور یا سازمانی که قصد حضور در ماه را دارد، یا برای کاوش در اعماق منظومه شمسی جاه‌طلب است، علاقه خاصی به فعالیت در فضای بین زمین و ماه دارد. چه با ماهواره‌های ارتباطی و ناوبری باشد چه با پایگاه‌هایی که به عنوان ایستگاه‌های بین زمین و ماه عمل می‌کنند.

فورکزیک می‌گوید: با برنامه‌ریزی‌های زیادی که برای ماه طی دهه آینده انجام شده، آژانس‌های فضایی و شرکت‌های تجاری احتمالا برای دستیابی مدارها و مسیرهای استراتژیک تلاش خواهند کرد.

او افزود: ممکن است به نظر برسد که فضا بزرگ است، اما مدارهای خاصی که ما به آنها علاقه‌مندیم به سرعت پر می‌شوند.

علت افزایش فعالیت در فضای بین ماه و زمین به دلیل کاهش قابل توجه هزینه‌های پرتاب در دهه گذشته است. پیشرفت در فناوری و افزایش رقابت باعث کاهش قیمت ارسال اجسام به مدار می‌شوند.

مارکوس هولزینگر(Marcus Holzinger)، دانشیار علوم مهندسی هوافضا در دانشگاه کلرادو بولدر، گفت: همزمان ماموریت‌های علوم سیاره‌ای به بشریت نمایی اجمالی از منابع موجود در فضا، از ذخایر یخی در ماه گرفته تا فلزات گرانبها در سیارک‌ها ارائه داده‌اند.

او گفت: وقتی مردم به این موضوع دقت کردند، متوجه شدند که آب یخ‌زده در ماه می‌تواند منابع قابل توجهی را فراهم کند یا امکان جمع‌آوری منابع را در جای دیگری در منظومه شمسی فراهم کند.

به عنوان مثال، آب یخ‌زده می‌تواند به حفظ کلونی انسانی در ماه کمک کند، یا به اکسیژن و هیدروژن برای تولید سوخت موشک در سفرهای طولانی‌تر به اعماق فضا تبدیل شود.

با وجود همه این موارد، ممکن است میان کشورها یا نهادهای تجاری درگیری ایجاد شود.

بیشتر بخوانید؛

منابع محدود ماه جنگ دیگری را ایجاد خواهد کرد

در سال ۲۰۲۱، هولزینگر گزارشی با عنوان «A Primer on Cislunar Space» نوشت تا به مقامات دولتی ایالات متحده کمک کند تا نکات مربوط به فضای بین زمین و ماه را درک کنند. هولزینگر گفت که این به عنوان یک سند راهبردی در نظر گرفته نشده است، بلکه برای اطلاع‌رسانی به افرادی که در ارتش و دولت علاقه‌مند به عملیات بین زمین و ماه هستند، طراحی شده است.

این یک علاقه آشکار است. سال گذشته، نیروی فضایی، عملیات بین زمین و ماه را به عنوان اولویتی برای توسعه در نظر گرفت و در ماه آوریل نوزدهمین اسکادران دفاع فضایی را برای نظارت بر فضای بین زمین و ماه تاسیس کرد. در ماه نوامبر، کاخ سفید استراتژی خود را برای تحقیقات بین سازمانی در مورد «اکتشاف و استفاده مسئولانه، صلح آمیز و پایدار از فضای بین زمین و ماه» منتشر کرد.

معاهده فضای ماورای جو در سال ۱۹۶۷، با حضور بیش از ۱۱۰ کشور، اساساً اعلام کرد که اکتشاف و استفاده از فضای ماورای جو باید به نفع همه بشر باشد و هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند همه یا بخشی از کیهان را متعلق به خود بداند.

به تازگی توافقنامه آرتمیس که در سال ۲۰۲۰ امضا شد، توافق‌های چندجانبه‌ای را بین ایالات متحده و بیش از ۱۲ کشور برای حفظ اکتشاف صلح آمیز و شفاف در فضا ایجاد کرد.

هولزینگر می‌گوید: این توافق‌ها زمانی که منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی ملموسی در خطر نباشد، «آسان» است.

ایجاد یک محیط پایدار و ایمن برای عملیات بین ماه و زمین بسیار مهم خواهد بود، اما ماهیت این منطقه چالش‌های خاص خود را دارد.

پاتریک بینینگ(Patrick Binning)، سرپرست تیم برنامه‌های فضایی برای چالش‌های امنیت ملی در آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید: آگاهی از موقعیت در فضای بین زمین و ماه، یا توانایی دانستن مکان اجسام در هر زمان، دشوار است. همچنین تشخیص ماهواره‌ها و سایر فضاپیماها در چنین فواصل زیادی از زمین دشوارتر است و در برخی موارد، پیش‌بینی مسیر آنها دشوارتر است.

جانسون گفت: علت آن این است که اجرام در مدار بین زمین و ماه تحت تاثیر سه نیروی گرانشی متفاوت قرار دارند: زمین، ماه و خورشید.

این عوامل با هم می‌توانند مدیریت ترافیک در فضای بین زمین و ماه را دشوار کنند، به ویژه اگر دشمنان عمدا سعی کنند فعالیت‌های خود در آنجا را پنهان کنند.

انتهای پیام