به گزارش ایسنا،‌ متن یادداشت منوچهر گرجی استاد دانشگاه تهران بدین شرح است:

بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب را به خود اختصاص داده است. آب مورد نیاز برای تأمین غذای یک انسان حدود ۷۰ برابر سایر مصارف آب همان فرد می‌باشد. در راستای تحقق یکی از تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ارتباط با حفاظت و بهره‌برداری از منابع پایدار همچون خاک و آب و ضرورت حفظ محیط زیست، مدیریت پایدار منابع طبیعی و تأمین امنیت غذایی با تأکید بر تولید محصولات کشاورزی در داخل کشور و برای رفع مشکلات کمبود آب در جهان، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه-خشک، باید اقدامات اساسی در کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی صورت گیرد.

راهکارهای مختلفی برای ارتقاء بهره‌وری آب در کشاورزی وجود دارند. یکی از مؤثرترین روش‌های استفاده بهینه از آب، موضوع مدیریت پایدار خاک، به عنوان بستر اصلی مصرف آب و تولید غذا است که متأسفانه به شدت مورد کم‌توجهی قرار گرفته است. مدیریت و بهینه‌سازی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، زیستی و بوم‌شناختی خاک، نقش بی‌بدیلی در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی دارد. اجزای مدیریت پایدار خاک، اقداماتی از قبیل افزایش ماده آلی، مدیریت متوازن حاصلخیزی، حفاظت خاک و مهار فرسایش، کاهش دست‌خوردگی خاک، بهینه‌سازی بافت و ساختمان خاک، حفظ پوشش سطح زمین با استفاده از گیاهان، بقایای محصول، یا سایر خاک‌پوش‌ها، تسطیح و زهکشی اراضی، رعایت تناوب زراعی مناسب و سایر اقدامات را شامل می‌گردد.

هر یک از موارد ذکر شده می‌توانند اثرات مناسبی بر حفظ کیفیت، کاهش تلفات و افزایش بهره‌وری آب داشته باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مدیریت پایدار خاک تا حدود ۱۰۰درصد افزایش بهره‌وری آب در تولید محصولات کشاورزی را در پی خواهد داشت. به‌علاوه، مدیریت پایدار خاک در زمینه‌های تأمین امنیت غذایی، سلامت و بهداشت جامعه، حفاظت محیط زیست، کاهش گازهای گلخانه‌ای و جلوگیری از گرم شدن کره زمین و تولید ارزش‌افزوده اقتصادی نیز می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی در پی داشته باشد.

اقدامات دیگری از قبیل جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، مدیریت آلودگی خاک و پاک‌سازی خاک-های آلوده، اصلاح واکنش شیمیایی خاک، اصلاح و به‌سازی اراضی مسئله‌دار و تخریب‌ شده و سایر اقدامات ابتکاری و نوآورانه در زمینه مدیریت و حفاظت خاک نیز می‌توانند اثرات بسزایی بر تولید محصول سالم‌تر و بیشتر و افزایش بهره‌وری آب مصرفی کشاورزی در کوتاه‌مدت یا درازمدت داشته باشند.

در پایان اجرای برنامه‌های کلان زیر در سطح ملی برای کسب منافع مدیریت پایدار خاک و رفع مشکلات آب کشور در استای اجرای مفاد سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پیشنهاد می‌گردد:

1-  حفظ اراضی حاصلخیز و جلوگیری از تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی

2-  اجرای دقیق قانون حفاظت از خاک و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوطه

3-  اجرای برنامه شناسایی و طبقه‌بندی خاک‌ها، ارزیابی تناسب اراضی

4-  تدوین و اجرای برنامه افزایش ماده آلی و بهبود حاصلخیزی خاک

5-  برنامه حفاظت خاک و مهار فرسایش و رسوب در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی

6-  ترویج و توسعه کشاورزی حفاظتی در اراضی دیم و آبی

7-   برنامه اصلاح و احیای خاک‌های مسئله‌دار، اراضی فرسوده، تخریب‌شده و حاشیه‌ای

8-  برنامه پایش مستمر کیفیت منابع خاک در کشاورزی و منابع طبیعی

گفتنی است متن کامل این یادداشت در یازدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع؛ «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ آغاز اجرا و تقسیم کار ملی»  که در روزهای 28 و 29 اردیبهشت 1401 بصورت حضوری و مجازی  برگزار خواهد شد،  توسط نویسنده ارائه خواهد شد.

علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر از کنفرانس به وبگاه http://Conference.olgou.ir مراجعه نمایند.

انتهای پیام