کاخ رضا شاهی گچسر که در زمستان سال 81 با شماره 6575 به ثبت ملی رسیده ، بنایی مربوط به دوره پهلوی اول است. این‌کاخ مثل تمام اموال پهلوی که در مالکیت بنیاد مستضعفان قرار دارند، به تازگی در یک مزایده به قیمت 15 میلیارد تومان به بخش خصوصی فروخته شده است.
به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه البرز، هرچند مقدمات فروش این اثرتاریخی تابستان سال‌گذشته انجام شده ولی میراث فرهنگی بعد از اینکه سرمایه‌گذار کاخ را از بنیاد مستضعفان تحویل‌گرفت و مرمت و بازسازی آن را شروع کرد از آنچه پیش آمده مطلع شده است. اگر به وضعیت کنونی این بنا توجه‌کنیم، به این واقعیت تلخ می‌رسیم‌که بنیاد طی سالهای‌گذشته کوچکترین اهمیتی به ماهیت تاریخی این اثر نداده و با آن مثل یک ساختمان معمولی برخورد کرده است. درحال حاضر بخش زیادی از این کاخ تخریب شده و حال و روز خوشی ندارد. بنیاد مستضعفان حتی در فرایند نقل و انتقال این اثر نیز شیطنت کرده و تمام شرایط حفظ و نگهداری این میراث به جا مانده از گذشتگان را برای سرمایه گذار تشریح نکرده است. گویا سرمایه‌گذار با هدف تبدیل بخشی از این کاخ به هتل اقدام به خریداری آن کرده ولی حالا متوجه شده تغییر کاربری اثری‌که به ثبت ملی رسیده امکان پذیر نیست و همین کار او را سخت کرده است. بدیهی است اطلاع از شرایط اثری‌که خریداری شده حق سرمایه‌گذار بوده ولی بنیاد مستضعفان همان طورکه حقی برای میراث فرهنگی قائل نشد و بدون هماهنگی دست به مزایده کاخ رضا شاهی زد، حقی برای سرمایه گذار هم قائل نشده و گویا چاره ای جز پذیرش آنچه اتفاق افتاده وجود ندارد.! حالا دوستداران میراث فرهنگی با چشمانی نگران منتظر باشند تا ببینند از بعد از اتفاقات صورت‌گرفته چه بر سر کاخ رضاشاهی خواهد آمد.
امید رضایی، کارشناس میراث فرهنگی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا منطقه البرز، با اشاره به پیشینه کاخ رضا شاهی گفت: کاخ شاهی گچسر در سال ١٣١٧ به دستور رضا شاه پهلوی ساخته شد.
وی با اشاره به هدف ساخت این‌کاخ ادامه داد: این کاخ همزمان با آغاز ساخت تونل کندوان احداث شد تا رضا شاه بتواند از نزدیک بر روند احداث این تونل نظارت‌کند و درکنار آن هتلی نیز برای مهندسان سازنده تونل احداث کرد تا رفت وآمد آنها برای سرکشی و نظارت بر پروژه راحت باشد.
وی اضافه کرد: این کاخ سه متر ارتفاع دارد و با گچبری‌های و پنجره های منحصر به فردی تزئیین شده است.
وی ابراز کرد: 20 سال پس از ساخت این کاخ، هتلی با عنوان هتل گچسر در محوطه آن ساخته شد که در حال حاضر مالکیت آن به عهده بنیاد مستضعفان است .
این کارشناس ادامه داد: این کاخ بخشی از پیشینه تاریخی این سرزمین است و فروش آن به بخش خصوصی طبق ماده 565 قانون مجازات اسلامی غیر قانونی است.
وی با تشریح ماده مذکور تاکید می‌کند: هر چند طبق این ماده هرکس خلاف ترتیب مقرر در قانون حفظ آثار ملی، اموال فرهنگی-تاریخی غیرمنقول ثبت‌شده در فهرست آثار ملی را با علم و اطلاع از ثبت آن به نحوی به دیگران انتقال دهد به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود ولی گویا این مواد قانونی برای بنیاد مستضعفان کاربرد ندارد.
رضایی توضیح داد: متاسفانه بنیاد مستضعفان به هیچ کس درخصوص فروش یا انتقال آثاری که در اختیار دارد، جواب پس نمی‌دهد و همین کار را مشکل کرده است.
وی با اشاره به وضعیت کنونی این کاخ اضافه کرد: متاسفانه وضعیت بنای این کاخ خوب نیست و بخش زیادی از آن تخریب شده و به مرمت نیاز دارد.
وی یادآورشد: به جز بنا، محوطه وفضای بیرونی این مجموعه نیز وضعیت خوبی ندارد و نیاز به رسیدگی جدی دارد.
رضایی ابرازکرد: متاسفانه نگهداری از این‌کاخ در حد استانداردها و مطابق با ضوابط و شرایط آثار ثبت شده ملی نیست و شلختگی و عدم توجه به اثر کاملا مشهود است.
همچنین عبدالناصر میرچی، مدیرکل میراث فرهنگی البرز در گفت وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه «تجربه نشان داده بنیاد مستضعفان به هیچ وجه نگهدار و امانتدار خوبی برای میراث این کشور نیست»، خاطرنشان کرد: خوشحالم که این کاخ به بخش خصوصی فروخته شده چون لااقل از ادامه تخریب آن جلوگیری می‌شود.
وی تصریح کرد: با گفت‌وگویی که با خریدار کاخ داشتم، بنا شده در اسرع وقت به میراث فرهنگی مراجعه کند تا دستور لازم برای مرمت و بازسازی این کاخ از سوی میراث فرهنگی صادر شود.
مدیرکل میراث فرهنگی البرز گفت: کاخ رضا شاهی اثری ثبتی است و به هیچ وجه اجازه تغییر کاربری آن داده نمی‌شود.
این مسئول توضیح داد: اگر خریدار جدید کمترین فعل و انفعالاتی در این میراث ملی ایجاد کند، به همراه سازمان‌های مردم‌نهاد، نماینده‌های مجلس و فعالان میراث فرهنگی جلوی این اتفاق را خواهم گرفت.
میرچی خاطرنشان کرد: تا زمانی که مسئولیت میراث فرهنگی استان را دارم به ارگانی حق دست درازی به میراث گذشتگان و سرمایه‌های آیندگانمان را نخواهم داد.
وی درباره وضعیت حال حاضر کاخ رضا شاهی ادامه داد: بخش زیادی از این کاخ مخروب شده و حال و روزش اشک هر کسی که به تاریخ ایران عرق دارد را درمی‌آورد.
میرچی در پایان گفت: در حال حاضر لودرهایی در محوطه این کاخ مشغول کار هستند تا در مرحله اول محوطه سازی لازم برای این کاخ انجام شود تا در مرحله بعد به مرمت و بازسازی بنای آن برسیم.
المیرا اگیر - خبرنگار ایسنا منطقه البرز