تا چندی قبل صادرات گوجه فرنگی به عراق ممنوع بود، اما از هفته گذشته که صادرات آزاد شد، سیل کامیونهای صادراتی گوجه به سمت مرزهای عراق به راه افتاد، بگونهای که در استان کرمانشاه انبوهی از کامیونهای حامل گوجه فرنگی به سمت مرز پرویزخان به عنوان مرزی اصلی صادرات محصولات کشاورزی به عراق، حرکت کردند.
ورود این حجم از گوجه فرنگی به مرزهای عراق، عرضه را بسیار بیشتر از تقاضا کرد و از آنجایی که نیاز بازار عراق مشخص و محدود است، مابقی گوجه فرنگیها از مرز برگشت خورد.
با توجه به اینکه هوا هنوز چندان خنک نشده و گوجه نیز یک محصول کشاورزی زودفساد است، بخش زیادی از این گوجهها با زیان فراوان از دست رفت، در حالیکه میتوانست وارد بازار داخلی شود و یا به مصرف صنایع مرتبط مانند کارخانجات رب گوجه برسد.
نتیجه این شرایط هم از دست رفتن محصول گوجه و زیان کشاورزان است و هم بالا رفتن قیمت گوجه در بازار داخلی که این روزها در بازار تا کیلویی 15 هزار تومان هم به فروش میرود و پاسخ مغازهداران به این گرانی نیز صادرات گوجه و کمبود آن در بازار است.
نابسامانی در بازار محصولات کشاورزی به دلیل عدم صادرات منطقی و در نتیجه آن به هم ریختن بازار داخلی هر سال و برای محصولات مختلف رخ میدهد و موضوع تازهای نیست و شاید تنها راهکار برای حل این معضل مدیریت صحیح صادرات محصولات کشاورزی باشد.
ناظر گمرکات استان کرمانشاه با اشاره به معضلاتی که طی چند وقت اخیر در صادرات گوجه فرنگی رخ داده، گفت: مهمترین دلیل این مشکل عدم صادرات صحیح بر اساس تقاضای طرف عراقی است.
خلیل حیدری در گفت و گو با ایسنا، با ابراز گلایه از شیوه نادرست صادرات محصولات کشاورزی از جمله گوجه فرنگی که بارها بر لزوم ساماندهی آن تاکید شده، افزود: معضلی که امروز در صادرات گوجه فرنگی داشتیم، نه اولین بار است که رخ میدهد و نه آخرین بار خواهد بود و تا زمانی که روند صادرات مبتنی بر روشها نوین دنیا نباشد این مشکلات ادامه دارد.
وی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا محصولات کشاورزی مستقیم از سر مزرعه به مرز حمل نمیشود، یادآور شد: شیوه مرسوم دنیا این است که محصولات کشاورزی ابتدا وارد انبارها شده و در آنجا سورتینگ و بستهبندی مناسب صورت میگیرد و در نهایت محصولات در سردخانه انبار میشود تا در زمان مقرر و بر اساس نیاز بازار صادر شود، اما در مرزهای ما تمامی این مسیرها حذف شده و محصولات مستقیم از مزرعه به مرز میرود.
مدیرکل گمرک استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: متاسفانه ورود محصولات کشاورزی از جمله گوجه فرنگی به مرز بدون توجه به نیاز طرف عراقی صورت میگیرد و در حالیکه عرضه بسیار بیشتر از تقاضا باشد طرف عراقی نیز زیر قیمت خرید کرده و محصول را گلچین میکند و در نهایت مازاد محصولی که به مرز آمده برگشت میخورد و گاهی تبدیل به ضایعات میشود.
حیدری نیاز طرف عراقی به گوجه فرنگی را نهایتا 60 تا 70 کامیون در روز اعلام کرد و افزود: از اوایل هفته گذشته که صادرات گوجه فرنگی آزاد شد، روزهایی داشتیم که حتی تا 250 کامیون گوجه نیز به مرز حمل شده است.
وی تاکید کرد: حتی اگر بتوانیم در بهترین حالت 100 کامیون را هم زیر قیمت بازار به عراقیها بفروشیم، باز هم 150 کامیون مازاد در مرز وجود داشته که باید برگشت بخورد که این روند باعث سردرگمی کامیون داران هم خواهد شد و گاهی مجبور میشوند محصول را کنار جاده رها کنند.
حیدری درباره نقش زیرساختهای گمرکی در بروز این مشکلات نیز عنوان کرد: اگرچه این موضوع هم بی تاثیر نیست و ورود محصولات صادراتی باید متناسب با زیرساختها و ظرفیت مرزها باشد، اما گمرک تا جایی که طرف عراقی قبول کند خدمات میدهد. به علاوه همه هماهنگیها نیز بر عهده گمرک نیست، زیرا نزدیک به 30 دستگاه در زمینه صادرات دخالت دارند که گمرک فقط آخرین حلقه این زنجیره است.
ناظر گمرکات استان کرمانشاه تاکید کرد: مرزهای اصلی صادرات محصولات کشاورزی در استان پرویزخان و خسروی است که ارائه خدمات در این مرزها در حال انجام است.
وی در ادامه درباره وضعیت کنونی صادرات گوجه در مرزهای استان نیز گفت: طی بازدیدی که روز پنجشنبه (اول آبان) از مرز پرویزخان داشتم، این روند کمی بهتر شده و خواب چندانی از کامیونهای حامل گوجه فرنگی در مرز نداشتیم. اگرچه طرف عراقی قصد داشت بخشی از محصولات را برگشت بزند، اما قبول نکردیم.
مدیرکل گمرک کرمانشاه ساماندهی صادرات محصولات کشاورزی را برای اصلاح همیشگی این مشکل ضروری دانست و عنوان کرد: بارها طرحی در این باره در استان و حتی در سازمان توسعه تجارت مطرح شده، اما هنوز به نتیجه نرسیده است.
حیدری با بیان اینکه صادرات محصولات کشاورزی مخصوصا چهار محصول اصلی گوجه فرنگی، هندوانه، پیاز و سیب زمینی باید به شرکتهای تخصصی صادراتی واگذار شود، اظهار کرد: متاسفانه این کار اکنون توسط واسطههایی صورت میگیرد که بدون توجه به نیاز بازار صادرات از کشاورزان درخواست میکنند که محصول خود را به مرز بیاورند و حتی همین افراد هم با هم هماهنگ نیستند که محصول مازاد وارد مرز نشود.
وی خاطرنشان کرد: بخش اصلی مشکلاتی که در مرزهای استان رخ میدهد و پرت صادراتی که داریم مربوط به همین محصولات کشاورزی است.
حیدری از سهم قابل توجه محصولات کشاورزی در کالاهای صادراتی استان هم یاد کرد و ادامه داد: در هفت ماهه امسال فقط 90 هزار تن گوجه فرنگی از مرزهای استان صادر شده است.
به گزارش ایسنا، چند روز قبل مدیرکل اقتصادی استانداری کرمانشاه نیز با اشاره به مشکلی که در صادرات گوجه فرنگی رخ داده، گفت: ظرفیت روزانه اقلیم کردستان در واردات گوجه فرنگی محدود است و کشاورزان اگر با برنامه ریزی و هماهنگی قبلی نسبت به صادرات اقدام نکنند، متضرر خواهند شد.
بهزاد باباخانی عنوان کرد: با توجه به اینکه اقلیم کردستان روزانه تعداد محدودی محموله گوجه فرنگی پذیرش دارد، ارسال بیش از ظرفیت صادرات گوجه فرنگی به مرزهای استان و به ویژه مرز پرویزخان موجب ترافیک کامیون های گوجه فرنگی در مرز، خراب شدن محصولات به دلیل فساد پذیری بالا در هوای گرم، متضرر شدن کشاورزان و تجار و کاهش شدید قیمت صادرات این محصول می شود.
وی خاطرنشان کرد: کشاورزان و تجار قبل از ارسال محموله های گوجه فرنگی حتما از وضعیت مرزهای استان و حجم بارهای گوجه فرنگی مطلع شوند.
مدیرکل اقتصادی استانداری کرمانشاه تاکید کرد: در کنار امکان صادرات، کشاورزان می توانند از طریق بازار و همچنین کارخانجات رب گوجه فرنگی استان که برای این محصول خرید حمایتی دارند اقدام به فروش محصول خود کنند.
انتهای پیام