ملک شهمیرزادی متولد اول آذرماه 1319 در شهمیرزاد استان سمنان است. وی تحصیلات خود را در تهران به پایان برد و برخلاف علاقه خانواده‌اش که او را به تحصیل در رشته پزشکی تشویق می‌کردند، در سال 1340وارد دانشکده ادبیات تهران و تحصیل در رشته باستان‌شناسی شد.
این استاد برجسته باستان‌شناسی در یکی از مصاحبه‌ها درباره خود می‌گوید اگرچه در دوران مدرسه دانش‌آموز تقریبا ضعیفی بوده اما با ورود به دانشگاه کاملا متحول و به یکی از دانشجویان درسخوان و موفق دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تبدیل شده است.
استاد ملک خود در همین ارتباط می‌گوید علی‌رغم اینکه در دوران دبستان و متوسطه دانش آموز ضعیفی بودم اما در دوران دانشگاه به چنان دانشجوی ممتازی تبدیل شدم که موفق به دریافت بورس از دانشگاه معتبر شیکاگو امریکا شدم و برای پنج سال در آنجا بورسیه شدم.
در همین سال ها برخی از اساتید دانشگاه تهران و از جمله دکتر نگهبان و خصوصا سیمین دانشور نویسنده برجسته ایرانی تاثیر بسیار زیادی بر او می‌گذارند. ملک شهمیرزادی نیز علاقه زیادی به این اساتید داشته است و البته این ارادت یک سویه نیز نبوده است.
ملک شهمیرزادی در یکی از مصاحبه‌ها کتاب سووشون، شاهکار سیمین دانشجور را که از وی هدیه گرفته و مزین به اظهار لطفی از دکتر دانشور بوده را تورق می‌کند. دانشور در این شاهکار ادبیات داستانی ایران آنجا که از شخصیت پسر چشم آبی سخن می‌گوید، صادق ملک شهمیرزادی را مد نظر داشته و در حقیقت مراد از این شخصیت داستانی، این استاد برجسته باستان‌شناسی است.
ملک شهمیرزادی جدا از اینکه در دوران دانشگاه دانشجوی ممتازی بوده، از همان دوران دانشگاه به کار کاوش‌های باستان‌شناسی نیز می‌پردازد.
وی در همین ارتباط می‌گوید اگرچه در آن دوران استفاده از دانشجویان در کاوش محوطه‌های باستانی مرسوم نبود اما از من برای همراهی در کاوش محوطه مارلیک دعوت شد.
این یاستان‌شناس برجسته بعد از فراغت از تحصیل در دانشگاه تهران و برای سال‌ها به تربیت دانشجویان ایرانی پرداخته است. شهمیرزادی در همین ارتباط در جشن‌نامه و آیین بزرگداشتش می‌گوید: زمانی که تحصیلاتم را در موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به پایان رساندم برای مدتی قبل از ارائه پایان‌نامه به ایران بازگشتم، در آن زمان دکتر نگهبان به من گفت اگر علاقه داری درخواست استخدام خود را به دانشگاه تهران بده. وقتی این کار را کردم با خدا عهد کردم که سعی کنم به جوانان علاقه‌مند به باستان‌شناسی کشورم خدمت کنم و به جز آن هیچ چیز از خدا نخواهم. من در سه راه شفاهی، کتبی و تجربیات میدانی برای دانشجویانم در حوزه باستان‌شناسی تدریس کردم و چون در زمان کار و فراگیری علم با دو روش کاوش در ایران و آمریکا آشنایی پیدا کردم توانستم تجربیاتم را به دانشجویانم منتقل کنم. دانشجویان باستان‌شناس ایرانی درباره باستان‌شناسی آسیای مرکزی چیزی نمی‌دانستند، این روش خوبی برای آشنایی آنها با این حوزه بود. من در تیرماه سال ۱۳۴۹ در رتبه استادیاری در دانشگاه تهران استخدام شدم و در بهمن‌ماه ۱۳۷۹ پس از ۳۰ سال و شش ماه و ۲۱ روز با رتبه استادیاری بازنشست شدم.»
صادق ملک شهمیرزادی استاد دانشگاه و باستان‌شناس برجسته شهمیرزادی علاوه بر کاوش و تدریس در عمر پربرکت خود تالیفات متعددی نیز به نگارش درآورده که: باستان شناسی و هنر ایران، سیلک کهن‌ترین روستای محصور ایران(گزارش نهایی طرح بازنگری سیلک)، زیگورات سیلک، صیادان سیلک(گزارش فصل چهارم طرح بازنگری سیلک)، سفالگران سیلک(گزارش فصل سوم طرح بازنگری سیلک)، بین‌النهرین در دوران پیش از تاریخ- از پیدایش تا دوران آغاز ادبیات، نقره‌کاران سیلک( گزارش فصل دوم طرح بازنگری سیلک)، مبانی باستان‌شناسی ایران، بین‌النهرین، مصر، ایران در پیش از تاریخ، روستاییان سیلک و..از جمله آنها است.
به هر روی نام استاد ملک شهمیرزادی که امروز 21 مهر چشم از جهان فروبست، بیش از هر چیز با تپه‌های سیلک که چهارفصل مطالعه و کاوش در این محوطه‌ی تاریخی انجام داده، گره خورده و از همین رو در سال 96 از سوی شهرداری کاشان و به پیشنهاد اداره میراث فرهنگی و گردشگری این شهرستان یکی از خیابان‌های اصلی کاشان به نام دکتر « ملک‌شهمیرزادی»، نامگذاری شد.
اگرچه نکوداشت بزرگان ایران‌زمین در دوران حیات‌شان زیبنده‌تر است با اینهمه پیشنهاد می‌شود شهرداری‌های زادگاهش در سمنان و شهمیرزاد نیز در نکوداشت این باستان‌شناس نامدار، معبری را به نام بلند و عزیزش زینت دهند.
انتهای پیام