«مفهوم مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی این نیست که کسی که تابه‌حال فیلمی نساخته بیاید و در آن‌جا فیلمش را بسازد؛ بلکه مفهومش این است که کسی که قبلاً فیلم ساخته بیاید و در آن‌جا فرم‌های دیگری را نیز تجربه کند.» این جملۀ خسرو سینایی برای گروه سینمایی هنر و تجربه نیز صدق می‌کند و به این‌ترتیب می‌توان گفت: گروه سینمایی هنر و تجربه جایی است که هنرمندان تازه‌کار و کهنه‌کار می‌توانند فرم‌های دیگر فیلم‌سازی را در آن تجربه کنند.
مجید صدیقی، نویسنده و کارگردانی است که اخیراً تهیه‌کنندگی دو فیلم در این گروه سینمایی را تجربه کرده: «تو مشغول مردنت بودی» و «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند» هر دو به کارگردانی مجتبی اسپنانی. مشروح گفت‌وگوی ایسنا را با این مدرس دانشگاه و دانش‌آموخته دوره دکتری رشته پژوهش هنر در ادامه از نظر می‌گذرانید.
فلسفه شکل گرفتن گروه سینمایی هنر تجربه چه بود و اساساً این گروه سینمایی چه نسبتی با جریان غالب سینمای کشور و سینمای بدنه دارد؟
گروه سینمایی هنر و تجربه تشکیل شد، تا فیلم‌هایی که از جنس اندیشه هستند و نگاه و رویکردی خلاقه به تبیین ایده‌ها و موضوعات و پدیده‌های اجتماعی دارند، امکان عرضه و نمایش و اکران عمومی پیدا کنند. فیلم‌های تجربی و فیلم‌هایی که ذیل عنوان سینمای مستقل و آلترناتیو تولیدشده و مجرا و آبشخور تولید آن‌ها عموماً مجاری رسمی تولید در سینمای رایج نیست، در این گروه سینمایی اکران می‌شوند. هدف اصلی این گروه سینمایی، احترام به سینما و مخاطبان جدی سینماست و فیلم‌هایی که در این گروه سینمای هنر و تجربه اکران می‌شوند و در فرآیند تولید و در جریان اکران ارتباط اُرگانیکی با سینمای بدنه یا سینمای گیشه و سینمای غالب و رسمی ندارند.
تعریف شما از فیلم هنری، فیلم تجربی و سینمای مستقل و آلترناتیو چیست؟
فیلم هنری به اثری سینمایی –در هر قالب زمانی کوتاه، بلند، داستانی، مستند و انیمیشن - گفته می‌شود که فرم و محتوای آن تمایلات و حساسیت‌ها و کنجکاوی‌های زیبایی شناسانه تماشاگران را برانگیزد و ذوق و سلیقه آن‌ها را ارتقا دهد. فیلم تجربی یا فیلم اکسپریمنتال، به مجموعه‌ای از فیلم‌هایی گفته می‌شود که شیوه‌های تازه‌ای در بیان و روایت سینمایی در آن تجربه شده باشد که سینمای تجاری و عامه‌پسند به سمت این نوع از ذوق آزمایی ها و تجربه‌گرایی‌ها نمی‌رود. برآیند این نگاه در فیلم‌سازی، سینمای مستقل و سینمای آلترناتیو (جایگزین) را تشکیل داده که پیشنهاد تازه‌ای را به تماشاگر برای مواجهه با سینمای اندیشه‌ورز و نخبه‌گرا می‌دهد.
شما به عنوان تهیه‌کننده فیلم‌های «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند» و «تو مشغول مردنت بودی...» را برای اکران در گروه سینمایی هنر و تجربه در موسسه سینمایی فرانگر تولید کرده‌اید، درباره چگونگی شکل گرفتن شرایط تولید این دو فیلم توضیح دهید.
ازآنجاکه سینما همواره مدیومی تأثیرگذار بر سبک زندگی است و تماشای فیلم‌هایی خاص که با نگاه خلاقانه و پرداختی ظریف ساخته‌شده‌اند، تأثیر انکارناپذیری در تربیت نگاه سینمایی و هدایت ذوق و سلیقه مخاطب دارد؛ تولید فیلم‌های جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند و تو مشغول مردنت بودی ...هر دو به نویسندگی و کارگردانی فیلم‌ساز خلاق مجتبی اسپنانی با همین رویکرد شکل گرفت.
اگر موافق باشید بحث را با توضیح شرایط تولید «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند» ادامه دهیم...
فیلم سینمایی «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند» بر اساس حضور معطوف به اراده و همراه با اصالت انگیزه و تلاش و مساعی جمعی از بهترین و درخشان‌ترین و مستعدترین جوانان اصفهانی در سینما شکل گرفت. وقتی که مجتبی اسپنانی، ایده اولیه فیلم‌نامه را با من در میان گذاشت، فهمیدم که دارای ایده‌ای جذاب و بدیع است که به فیلم‌نامه‌ای محکم و استخوان‌دار خواهد رسید. پیش‌بینی من زیاد دور از ذهن نبود و ایده مجتبی اسپنانی به فیلم‌نامه‌ای منتهی شد که از یک‌طرف جهان دراماتیک جذابی را رقم‌زده بود و از طرف دیگر بسیار تولیدی بود و با هزینه‌ای قابل‌قبول و منطقی می‌شد فیلم را تولید کرد.
از نظر مجتبی اسپنانی و از نظر بنده به اتفاق قرار شد که برای تولید این فیلم در بخش بازیگران و عوامل فنی از مجموعه ظرفیت‌های موجود در شهر اصفهان استفاده کنیم و همین اتفاق هم افتاد و جمعی از بهترین بازیگران تئاتر اصفهان در این فیلم حاضر شدند و بازی و حضوری درخشانی را از خود به یادگار گذاشتند و در قسمت فنی نیز فیلم با ساختاری بی‌نقص و استاندارد به شورای ارزیابی هنر و تجربه ارائه و به‌اتفاق آراء برای اکران پذیرفته شد.
فیلم «جوجه‌ها آخر پاییز جیغ می‌کشند» در کمترین زمان ممکن پس از تولید یعنی کمتر از چهار ماه راهی اکران شد و از دی‌ماه ۱۳۹۷ تا خردادماه ۹۸ اکران موفقی را پشت سر گذاشت. بسیاری از سانس‌های اکران این در شهرهای تهران، مشهد و اصفهان سولد اوت شد و به‌تناسب فیلم‌های اکران شده در گروه سینمایی هنر و تجربه از فروش بالایی هم برخوردار بود.
و فیلم بعدی یعنی «تو مشغول مردنت بودی ...» چطور؟
در فیلم سینمایی «تو مشغول مردنت بودی ...» هم مثل فیلم اول، من با ایده‌ای جذاب و به شدت دراماتیک مواجه شدم که توسط مجتبی اسپنانی ارائه شد و مانند فیلم جوجه‌ها ... که به‌گونه‌ای به سبک زندگی جوان‌های جامعه امروز ما می‌پرداخت؛ در فیلم تو مشغول مردنت بودی نیز به یکی از آسیب اجتماعی یعنی تجاوز به عنف و تبعات آن پرداخته می‌شد که زندگی خانواده‌های درگیر این مسئله را به تباهی و نابودی می‌کشاند و آینده زندگی دختری جوان و بی‌گناه را در سراشیبی زوال و سقوط قرار می‌داد؛ موضوعی که شوربختانه این روزها اخبار آن در فضاهای مختلف خبری هم شنیده می‌شود.
باز هم به همراه مجتبی اسپنانی توأمان به این نتیجه رسیدیم که برای تولید این فیلم نیز از ظرفیت هنرمندان جوانان در کنار هنرمندان باتجربه شهر اصفهان استفاده کنیم که این رویکرد دوباره تجربه‌ای موفق را در تولید این فیلم به وجود آورد. بازی‌هایی به‌اندازه و درست و مبتنی بر تحلیل به همراه ساختاری هوشمندانه به فیلمی منتهی شد که با اکثریت قاطع آرا در شورای ارزیابی هنر و تجربه مورد تائید قرار گرفت و قرار بود که در پنج اسفندماه سال گذشته در موزه سینمای تهران آیین افتتاحیه اکران آن برگزار شود که متأسفانه با شیوع ویروس کرونا اکران این فیلم به تعویق افتاد و امیدواریم در ابتدای مهرماه سال جاری اکران فیلم تو مشغول مردنت بودی را شاهد باشیم.
شما آینده گروه سینمایی هنر تجربه را چگونه می‌بینید.
اساساً هر پدیده فرهنگی در مواجهه با مخاطبانش با مخالفان و موافقانی روبه‌رو خواهد شد و گروه سینمایی هنر و تجربه نیز استثنایی بر این قاعده نیست. عده‌ای معتقدند که گروه سینمایی هنر و تجربه وابسته به حمایت‌های دولتی است و نتیجه‌ای به‌غیراز ایزوله کردن سینما و رشد تولید فیلم‌های ضد مخاطب را در پی نخواهد داشت و همان‌طور که اَسلاف این گروه سینمایی مانند گروه سینمایی آسمان باز سرنوشتی غیر از تعطیلی نداشت؛ گروه سینمایی هنر تجربه نیز محکوم به شکست و فراموشی است. برخلاف این تحلیل، عده‌ای دیگر که منصفانه با کارنامه و عملکرد این گروه سینمایی از سال۹۳ تاکنون مواجه می‌شوند، شکل‌گیری گروه سینمایی هنر و تجربه را به فال نیک می‌گیرند و این گروه سینمایی را بستری برای شکوفایی و ظهور و بروز استعدادهای جوان و خلاق و تولید آثار بدیع سینمایی می‌دانند و طبعاً تحلیل من هم با نظر گروه دوم همراه است.
از کارهای جدید چه خبر؟
جدیدترین پروژه من در زمینه تلویزیون نویسندگی و کارگردانی تله‌فیلم «ماه درخشید» است که به زودی از یکی از شبکه‌های سراسری سیما پخش خواهد شد و در عرصه سینما هم پس از گرفتن پروانه فیلم سینمایی «خوابیدن» با نویسندگی و کارگردانی مجتبی اسپنانی پیش‌تولید این فیلم را شروع خواهیم کرد.
انتهای پیام