دانشگاه‌های بزرگ کشور پیش از شیوع ویروس کرونا تاحدودی زیرساخت‌های لازم آموزش مجازی را داشتند اما بسیاری از دانشگاه‌ها با مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند و اگرچه ترم گذشته دانشگاه‌ها باوجود همه کم و کاستی‌ها به پایان رسید اما با نزدیک شدن به آغاز نیم‌سال اول تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹، دغدغه دانشجویان در خصوص نحوه ارائه ترم جدید افزایش یافته است. به این منظور خبرگزاری ایسنا میزگردی مجازی با عنوان "بررسی تجربه دانشگاه‌ها در زمینه آموزش مجازی و تاثیر مثبت و منفی کرونا بر آموزش‌های دانشگاهی" با حضور معاونین آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان و موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان برگزار کرد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
وجود زیرساخت مجازی در دانشگاه چمران اهواز پیش از شیوع کرونا
به گزارش ایسنا، علیرضا جلیلی‌فر، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز، در خصوص نحوه گذراندن ترم گذشته در این دانشگاه، اظهار کرد: سال گذشته در شرایطی ترم را به شکل مجازی گذراندیم که هیچ دانشگاهی در سطح کشور پیش‌بینی نمی‌کرد که شرایط اینگونه پیش خواهد رفت. در شرایط پیش آمده، دانشگاه‌های بزرگ هم زیرساخت لازم را نداشتند و حتی آن دانشگاه‌هایی که زیرساخت داشتند نیز شرایط برگزاری کلاس‌های مجازی برای کل دانشگاه را نداشتند. به همین دلیل دانشگاه‌ها با چالش مواجه شدند و برای ایجاد زیرساخت به تکاپو افتادند.
وی با بیان اینکه در دانشگاه شهید چمران اهواز پیش از شیوع کرونا زیرساخت آموزش مجازی وجود داشت و از سامانه‌های دانشگاه استفاده شده بود، ادامه داد: زمانی که دانشگاه‌ها با شیوع کرونا به تعطیلی رفتند، توانستیم درس‌ها را بارگذاری کنیم و از اسفندماه آموزش مجازی را برای همه دانشجویان آغاز کردیم. علاوه بر این همزمان سامانه دیگری در کنار سامانه موجود دانشگاه، فعال کردیم و از ابتدا یک سامانه آنلاین و یک سامانه آفلاین داشتیم.
برگزاری مجازی صد درصد درس‌های نظری دانشگاه چمران اهواز
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین با اشاره به رضایت حدود ۹۵ درصدی دانشجویان از آموزش مجازی این دانشگاه، افزود: در ابتدا استفاده از آموزش مجازی داوطلبانه بود اما از اواسط فروردین ماه استفاده از سامانه‌ها را برای همه دروس اجباری کردیم و تقریبا صد درصد درس‌های نظری را به صورت مجازی ارائه دادیم و آزمون‌ها از تیرماه آغاز شدند. از ۱۵ مرداد نیز عمده درس‌ها به صورت مجازی - عملی ارائه شدند اما برخی از درس‌های دانشکده دامپزشکی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و با کسب مجوز از ستاد استانی مبارزه با کرونا، به صورت حضوری در حال برگزاری هستند و تا ۲۰ شهریور ادامه خواهد داشت.
راه‌اندازی یک سامانه جدید برای سال تحصیلی پیش‌رو
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه حدود ۹۵ درصد درس‌های عملی به صورت مجازی و ۵ درصد به صورت حضوری برگزار شدند، گفت: از ۲۲ شهریور، نیم‌سال جدید در دانشگاه آغاز می‌شود و در جلسه معاونین آموزشی نیز برنامه‌ریزی کردیم و برنامه خود را برای نیم‌سال جدید ارائه خواهیم داد. با توجه به تجربه‌ای که از نیم‌سال گذشته به دست آوردیم، برخی از نقاط ضعف خود را پوشش دادیم و سامانه‌های خود را تقویت کردیم. همچنین یک سامانه جدید راه‌اندازی کرده‌ایم تا سرعت و ظرفیت ارائه درس‌ها افزایش یابد.
استفاده از آموزش ترکیبی و معکوس در ترم آینده
جلیلی‌فر تصریح کرد: ظرف یک یا دو دوره آینده نیز شیوه‌نامه‌ای را که برای آموزش مجازی تدوین کردیم، در اختیار دانشگاه قرار می‌دهیم. در این شیوه‌نامه نحوه آموزش و برگزاری آزمون‌ها پیش‌بینی شده است و برای نیم‌سال آینده از دو شیوه آموزشی که در جهان مرسوم است، استفاده خواهیم کرد؛ یکی از این شیوه‌ها، آموزش ترکیبی و دیگری آموزش معکوس است. در این دو شیوه، هم از شیوه برخط و هم برون‌خط استفاده می‌شود. در شیوه ترکیبی، تدریس به صورت آنلاین و تمرینات به صورت آفلاین و در شیوه معکوس، آموزش به صورت آفلاین و تمرینات آنلاین خواهد بود.
وی در خصوص توانمندسازی اساتید این دانشگاه برای ارائه بهتر درس‌ها به صورت غیرحضوری، گفت: در نیم‌سال گذشته کارگاه‌های آموزشی زیادی برای اساتید برگزار کردیم. برای این نیم‌سال نیز کارگاه‌های آموزشی تخصصی به منظور اجرای آموزش ترکیبی و معکوس برگزار خواهد شد.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: برای نیم‌سال آینده شرایط به گونه‌ای است که آموزش به صورت آنلاین آغاز می‌شود زیرا نمی‌توانیم برای ادامه نیم‌سال اظهار نظر کنیم. بنابراین آموزش به صورت مجازی آغاز می‌شود و اگر شرایط به گونه‌ای دیگر باشد، کلاس‌ها به صورت حضوری خواهند بود. به هر حال آموزش مجازی جایگزین بخشی از آموزش حضوری خواهد بود و شاید حتی جذب دانشجو نیز تحت تاثیر این مساله قرار گیرد و دیگر نیازی به حضور برخی از دانشجویان نباشد، چراکه بسیاری از رشته‌ها قابلیت مجازی‌شدن را دارند.
راه‌اندازی نرم‌افزار آموزش مجازی در دانشگاه صنعتی بهبهان
به گزارش ایسنا، اسماعیل فاطمی‌بهبهانی معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان نیز در این میزگرد عنوان کرد: پیش از شیوع بیماری کووید- ۱۹، مقدماتی برای آموزش مجازی در دانشگاه تدارک دیده بودیم اما با شیوع کرونا به طور جدی آموزش غیرحضوری را در دستور کار دانشگاه قرار دادیم و کلاس‌های مجازی رسما از ۲۰ اسفندماه شروع شدند. به این منظور نیز امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای آموزش مجازی تهیه کردیم و دو نرم‌افزار آموزش مجازی را هم راه‌اندازی کردیم.
سرعت پایین اینترنت از مشکلات پیش‌رو در آموزش مجازی
وی با بیان اینکه بیشتر کلاس‌های دانشگاه به صورت آفلاین ارائه شدند، افزود: از ترم گذشته تاکید ما بر برگزاری کلاس‌های آفلاین بود زیرا مشکلات زیرساختی وجود داشت و سرعت اینترنت نیز پایین بود در نتیجه دانشجویان نمی‌توانستند به موقع در کلاس‌های آنلاین حاضر شوند. به این دلیل هم بیشتر کلاس‌ها یعنی حدود ۸۵ درصد به صورت آفلاین و ۱۵ درصد آنلاین برگزار شدند. با توجه به این مشکل نیز ترم گذشته را تا ۱۸ تیرماه تمدید کردیم و امتحانات نیز از ۲۸ تیر تا ۱۴ مردادماه برگزار شدند.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان با اشاره به نحوه برگزاری درس‌های عملی، گفت: با توجه به اینکه حضور دانشجویان باعث ایجاد تراکم جمعیت می‌شد، بنابراین بیشتر کلاس‌های عملی را به صورت مجازی برگزار کردیم و تنها چند درس محدود به صورت حضوری ارائه شدند. برای این درس‌ها نیز هر دانشجو را در یک اتاق از خوابگاه مستقر کردیم و کلاس‌ها با رعایت پروتکل‌ها برگزار شدند.
افزایش پهنای باند اینترنت و یک سامانه جدید برای ترم آینده
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان در خصوص آغاز ترم آینده در این دانشگاه نیز گفت: ترم آینده از ۱۵ شهریور به صورت مجازی آغاز می‌شود اما این بار صد درصد کلاس‌ها را به صورت برخط برگزار خواهیم کرد. به این منظور هم پهنای باند دانشگاه را تا ۲ برابر افزایش دادیم و هم سامانه جدید افزوده شده است.
وی با اشاره به مشکلات زیرساختی، تصریح کرد: یکی از مشکلات دانشجویان در ترم گذشته، وضعیت اینترنت شهرستان بود. اختلال در اینترنت نیز کیفیت کلاس‌ها را کاهش می‌داد و در برگزاری امتحانات، دانشجو به مشکل برمی‌خورد. برخی از دانشجویان در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که وضعیت اینترنت خوبی ندارد که برای این دسته از دانشجویان نیز قرار شد وزارت تمهیداتی در نظر بگیرد.
در نظر گرفتن کمک هزینه خرید تلفن هوشمند برای برخی دانشجویان
فاطمی‌بهبهانی ادامه داد: همچنین تعداد محدودی از دانشجویان تلفن همراه هوشمند یا کامپیوتر ندارند که این دانشجویان شناسایی می‌شوند و کمک هزینه‌ای برای خرید گوشی همراه هوشمند در اختیارشان قرار داده می‌شود.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان افزود: برای دانشجویان فیلم‌های آموزشی در خصوص نحوه استفاده از سیستم آموزش مجازی و نحوه امتحان دادن تهیه شده است که این فیلم‌ها در سایت دانشگاه بارگذاری شده است و دانشجویان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.
حضور یک یا دو هفته‌ای دانشجویان جدید برای آشنایی با فضای دانشگاه
وی در خصوص برنامه این دانشگاه برای دانشجویان جدید، گفت: برنامه ما برای دانشجویان جدید این است که یک یا دو هفته برای آشنایی با فضای دانشگاه به صورت حضوری در کلاس‌ها شرکت کنند. البته این در صورتی است که وضعیت استان مناسب باشد. اگر وضعیت مناسب نباشد نیز تور مجازی برای دانشجویان ارائه می‌شود تا با دانشگاه آشنا شوند.
نبود زیرساخت برای آموزش عملی، یکی از معضلات دانشگاه‌ها
فاطمی‌بهبهانی بیان کرد: یکی از معضلات دانشگاه‌ها برای آموزش مجازی، نبود زیرساخت برای برگزاری کلاس‌های عملی است. آموزش مجازی دروس عملی نیاز به ابزارهای پیشرفته و خاص دارد که ما در دانشگاه‌های بزرگ و کوچک کشور نداریم. مشخص نیست این شرایط تا چه زمانی ادامه داشته باشد و شاید علاوه بر ترمی که پیش رو است در ترم بعد نیز درگیر کرونا باشیم. بنابراین پیشنهاد می‌شود که وزارت در این زمینه تصمیماتی اتخاذ کند. ترم گذشته برای دانشگاه‌ها تجربه مفید و موثری در برداشت و برای ترم آینده نیز نواقص موجود را رفع خواهیم کرد اما برگزاری درس‌های عملی دغدغه همه دانشگاه‌های کشور است.
تولید ۱۴ هزار ساعت محتوای آموزشی در موسسه جهاددانشگاهی خوزستان
به گزارش ایسنا، همچنین نوید سیاه‌پلو، معاون آموزشی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان در این میزگرد با بیان اینکه حدود ۷۸ درصد واحدهای درسی نیم‌سال قبل به صورت نظری، ۱۰ درصد نظری – عملی و ۱۲ درصد عملی بودند، گفت: در موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان از ۱۲ اسفندماه ۹۸ کلاس‌های آنلاین برای درس‌های نظری آغاز شد و درس‌های نظری - عملی که امکان برگزاری آن‌ها به صورت غیرحضوری وجود داشت نیز به صورت مجازی ارائه شدند. در نیم‌سال گذشته حدود ۷۰۰ کلاس آنلاین برگزار شد و حدود ۱۴ هزار ساعت محتوای آموزشی از ۱۶ فروردین تا ۵ تیرماه در دانشگاه تولید شد. بر اساس برنامه، باید به طور میانگین برای هر درس ۱۲ جلسه برگزار شود که خوشبختانه این امر محقق شد.
وی با بیان اینکه به صورت میانگین ۹۵ درصد کلاس‌های درس را برگزار کردیم، افزود: سامانه‌ای برای موسسه تهیه شد که همه محتواهای آموزشی را در آن بارگذاری کردیم تا اگر دانشجویی به هر دلیل نتوانست از محتواهای درسی آنلاین استفاده کند، بتواند از این محتواها بهره ببرد. اگر مشارکت دانشجویان در کلاس‌های مجازی بیش از ۴۵ درصد باشد، نشان می‌دهد عملکرد موسسه و دانشگاه مدنظر بسیار خوب است.
ویروس کرونا برای آموزش عالی کشور فرصت مناسبی بود
معاون آموزشی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان ادامه داد: خوشبختانه وزارت علوم در خصوص برگزاری کلاس‌ها اختیار کامل را به معاونین آموزشی دانشگاه‌ها و موسسات واگذار کرد که یکی از بهترین اقدامات معاونت آموزشی وزارت علوم بود، زیرا باعث شد هر دانشگاهی دقیق‌تر و با توجه به امکانات و ظرفیت خود برنامه‌ریزی کند. ویروس کرونا با همه مشکلات و مخاطراتی که داشت برای مجموعه آموزش عالی کشور فرصت مناسبی ایجاد کرد. پیشرفتی که ما در طول این مدت در زمینه آموزش مجازی داشتیم، در حالت عادی ممکن بود تا ۲ سال زمان ببرد.
لزوم یافتن راهکاری برای مشارکت دانشجو در آموزش مجازی
معاون آموزشی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان با بیان اینکه در حین برگزاری کلاس‌ها با مشکلاتی مواجه بودیم، گفت: آموزش مجازی کاملا با آموزش حضوری متفاوت است. آموزش حضوری "دانشجومحور، تعامل‌محور و یادگیری‌محور" است و با توجه به اینکه عمدتا اساتید به کلاس‌های حضوری عادت داشتند، گذار آن‌ها از تدریس حضوری به غیرحضوری مشکل بود و تاکنون نیز دانشگاه‌ها درگیر این موضوع هستند. به هر حال اساتید تجربه‌ای در این زمینه نداشتند و به جای اینکه محتواهای درسی تعامل‌محور باشند، یکجانبه‌محور هستند. در آموزش مجازی مشارکت و تعامل با دانشجو مورد توجه قرار داده نمی‌شود و دانشجو نیز با این شیوه آموزش آشنایی چندانی ندارد. بنابراین در برنامه‌ریزی برای ترم آینده تمام تلاش خود را می‌کنیم تا راهکاری برای این موضوع پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه در آموزش مجازی با مشکلات فنی مانند قطعی اینترنت، نداشتن تلفن هوشمند و... که همه دانشگاه‌ها با آن گریبان‌گیر بودند، درگیر بودیم عنوان کرد: یکی از مشکلات در این زمینه این است که عمده دانشجویان با استفاده از تلفن همراه هوشمند متصل می‌شوند در صورتی‌که نرم‌افزارهای آموزش آنلاین برای گوشی هوشمند طراحی نشده‌اند.
برگزاری آموزش مجازی به شیوه سنتی
معاون آموزشی موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان بیان کرد: آموزش‌های مجازی چند فایده دارد؛ امکان تکرار مطالب درسی وجود دارد، وقت بیشتری برای مطالعه وجود دارد، نیازی به حضور دانشجو نیست و اساتید نیز توجه بیشتری به محتواهای درسی دارند. اما باید توجه کرد که همچنان آموزش به شیوه سنتی اما مجازی برگزار می‌شود. آموزش مجازی نیازمند پکیجی شامل مباحث آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و پشتیبانی است و به نظر می‌آید عمده استراتژی‌های تعریف شده به سمت و سوی آموزش است. اگر قرار است آموزش مجازی باشد، علاوه بر آموزش همزمان باید مسائل فرهنگی، پژوهشی و پشتیبانی نیز مورد توجه قرار گیرد.
برگزاری کلاس‌ها در ترم آینده، منحصرا مجازی
سیاه‌پلو گفت: در موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان، کلاس‌های عملی به صورت مجازی و با شبیه‌سازی ارائه شدند و درس‌های عملی باقی مانده نیز تا ۲۲ شهریور به پایان می‌رسند. برگزاری کلاس‌ها در ترم آینده منحصرا به صورت مجازی خواهد بود، یعنی آموزش ترم آینده تلفیقی از آموزش‌های آنلاین و آفلاین خواهد بود.
وی در خصوص پرداخت شهریه نیز بیان کرد: دانشجو می‌تواند بخش عمده‌ای از شهریه را از طریق وام دانشجویی پرداخت کند و علاوه بر این نوع وام، وام دیگری با عنوان قرض‌الحسنه به دانشجویان ارائه می‌شود.
انتهای پیام