به گزارش ایسنا، در همین‌باره بسیاری از کارشناسان معتقدند "آموزش الکترونیک"، مسیر قطعی حرکت دانشگاه‌های جهان در سال‌های آینده است و محتواهای تولیدی و تجارب این دوره ثروتی است که باید در شیوه تولید و نگهداری آنها دقت بسیاری شود هر چند از ویژگی‌های این شیوه دانشجومحور بودن و کاهش تعامل میان استاد و دانشجوست.
اگرچه این شیوه از آموزش روش مناسبی برای دروس نظری محسوب می‌شود اما از نظر دانشجویان علوم انسانی دانشگاه تهران هم آموزش آنلاین(الکترونیک) بدون ایراد و خالی از اشکال نیست که البته شاید بخشی از آن به نبود زیر ساخت‌های مناسب برای اجرای این آموزش بر گردد.
اینترنت با سرعت نامناسب و تولید محتواهای آموزشی ضعیف و شیوه تدریس نامتناسب با این روش از آموزش توسط فراده(استاد) و ناآشنایی اساتید و بعضاً دانشجویان در زمینه نحوه استفاده از سامانه‌های آموزش الکترونیکی و سایر اپلیکیشن‌های فضای مجازی و ... همگی از عوامل موثر در تعیین میزان کیفیت آموزش آنلاین برای یادگیری بهتر است.
«صفوی»، رئیس کارگروه سیاست گذاری و نظرات تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در این‌باره با بیان این‌که مسیری که در این ۳ ماه طی کرده‌ایم حدود ۳۰ درصد از مسیر رسیدن به آموزش الکترونیک است، خاطرنشان کرده است که این آموزش از نظر کیفی نسبت به آنچه که می‌تواند باشد بسیار پایین‌تر است. یکی از مولفه‌های آموزش الکترونیک تولید محتواهای جذاب است، اما دانشگاه‌ها فرصتی برای ارائه محتوای با کیفیت نداشته‌اند.
وی در ادامه درباره سایر نواقص آموزش الکترونیک گفته است که دومین نکته ضعف آموزش الکترونیک این است که اساتید، دانشجویان و مدیران نحوه استفاده از آموزش مجازی را نیاموخته اند و معیارها و شاخصه‌های رشد کیفیت نیز تعریف نشده است. البته نباید نادیده گرفت که در این شرایط بحرانی با سرعت وارد کار شدیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز درباره سایر اقدامات انجام شده برای افزایش کیفیت آموزش مجازی، افزوده است که در این مدت آموزش مجازی در دانشگاه‌های ما آغاز شده است ۳۰ تا ۴۰ کارگاه آموزشی برای دانشگاه‌های کشور برگزار شد و در این کارگاه‌ها حدود ۳۰ هزار استاد آموزش دیدند.
دکتر محمود نیلی احمد آبادی رییس دانشگاه تهران هم با بیان این‌که بیشتر دانشگاه‌ها در کشور با شیوع ویروس کرونا با توجه به زیرساختی که داشتند یا پس از استفاده از دیگر واحدهای دانشگاهی از آموزش مجازی استفاده کردند معتقد است که دانشگاه‌ها در زمان شیوع ویروس کرونا با تغییر نحوه آموزش، چگونگی مقابله و مدیریت بحران کرونا آشنا شدند.
«آرزو مهدیه» دانشجوی ترم ۲ رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران با اعتقاد به این‌که کلاس‌های مجازی تا حدودی نیازهای آموزشی‌شان را برطرف کرده است، گفت: آموزش آنلاین بهترین راه حل برای جلوگیری از ایجاد وقفه آموزشی در ایام کرونایی بود اما خالی از ایراد نبود.
وی با تقدیر از همکاری اساتید در ارائه آموزش‌های مجازی افزود: ضعیف بودن اینترنت سبب می‌شد به سختی وارد سامانه آموزشی شویم و حتی در مواردی اتصال حین آموزش قطع می‌شد از طرفی هزینه‌های بسته‌های اینترنت زیاد است و علیرغم وعده‌های داده شده هنوز اینترنت رایگان در اختیار دانشجویان قرار نگرفته است.
این دانشجوی رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران در مقایسه آموزش الکترونیک و حضوری گفت: معتقدم آموزش آنلاین بازدهی کلاس‌های حضوری را ندارد چون میزان بحث و گفت‌وگو و طرح پرسش از سوی دانشجو کمتر است اما ذخیره و دانلود مطالب آموزشی از محاسن این شیوه از آموزش است.
مهدیه امتحانات پایان ترم را از دغدغه‌های خود دانست و گفت: با صرف‌نظر از هزینه اینترنت، کاهش هزینه در رفت و آمد و وقت از دیگر نکات مثبت آموزش الکترونیک است.
وی نداشتن آشنایی دانشجو و استاد با این شیوه آموزش را از علل کاهش کیفیت فرآیند یاددهی - یادگیری برشمرد و افزود: در این شیوه از آموزش دانشجو، باید پیگیر فرآیند یادگیری باشد.
این دانشجوی رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران با بیان این‌که درصد کمی از دانشجویان از اینترنت پر سرعت بهره‌مند بودند، در ادامه خاطرنشان کرد: در این ایام برای تهیه کتاب‌های معرفی شده از سوی اساتید هم با مشکل مواجه شدیم هر چند سایت انتشارات دانشگاه تهران برخی کتاب‌ها را به رایگان در اختیار دانشجویان قرار داد اما کتاب مورد نظر من در سایت مذکور نبود.
مهدیه درک شرایط موجود از سوی مسئولان را از خواسته دانشجویان دانست و خاطرنشان کرد: در ارزشیابی پایان ترم برای دانشجو نمره‌ای در نظر گرفته نشود.
در ادامه «فراهانی» دانشجوی ترم ۴ رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران با اشاره به وجود یکسری ایرادات فنی به آموزش آنلاین گفت: استفاده از برخی اپلیکیشن‌ها سبب می‌شود که حین برگزاری کلاس مجازی صدای یکسری از دانشجویان به استاد نرسد از این‌رو باید زیرساخت‌ها اصلاح شد.
وی با اعتقاد به این‌که در این شیوه از آموزش تعامل میان استاد و دانشجو در سطح مناسبی نیست، خاطرنشان کرد: در ۷۰ درصد کلاس‌ها ارتباط تنها یک طرفه است و در صورت ارتباط دو طرفه ارتباط کاملاً سطحی است که این موضوع هم بازدهی یادگیری را کاهش می‌دهد.
این دانشجوی رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران با بیان این‌که در آموزش آنلاین دانشجو سر کلاس حضور ندارد و می‌تواند در هر وضعیتی باشد، افزود: این موضوع سبب می‌شود تا تمرکز دانشجو کافی نباشد و آموزش و درس را جدی نگیرد.
فراهانی با انتقاد از اجرای این شیوه از آموزش برای دانشجویان دانشگاه تهران بدون معرفی این شیوه تصریح کرد: استاد و دانشجو با آموزش مجازی نا آشنا بودند.
وی با بیان این‌که روش تدریس اساتید در فضای مجازی و حقیقی تفاوتی نداشت، گفت: متأسفانه اساتید از روش تدریس سنتی در آموزش مجازی استفاده کردند اما در عین حال برخی دیگر از اساتید در طول ترم عملکردهایی را خواستار بودند که در پایان ترم با مشکلی در خصوص ارزشیابی مواجه نشویم.
این دانشجوی رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران مهم‌ترین دغدغه خود را در شیوه ارزشیابی پایان ترم دانست و در ادامه خاطرنشان کرد: در برخی دروس از آموزش عقب هستیم و برخی دروس به صورت آفلاین برگزار شده است که این موارد نگرانی از ارزشیابی پایان ترم را بیشتر می‌کند.
فراهانی تدریس دروس در حجم زیاد را از دیگر ایرادات آموزش آنلاین در ترم کرونایی برشمرد و افزود: باید علاوه‌بر اصلاح زیرساخت‌های فنی آموزش الکترونیک اساتید روش ارائه دروس متناسب با فضای مجازی را داشته باشند و متکی به روش‌های سنتی حضوری نباشند.
همچنین «جواد حسن‌زاده» دانشجوی ترم ۲ کارشناسی ارشد هوا و فضای دانشگاه تهران مهم‌ترین ایراد کلاس‌های آنلاین برای رشته خود را نداشتن حضور در کلاس درس برشمرد و افزود: در کلاس‌های درس حضوری دانشجو مقید به حضور در یک فضایی فیزیکی مشخص است و دانشجو با استاد تعامل دو جانبه‌ای دارد که همین موضوع تمرکز استاد و دانشجو و در نهایت کیفیت آموزش را افزایش می‌دهد.
وی با بیان این‌که دانشجو در آموزش مجازی آزادانه‌تر است و استاد اشرافی به وضعیت دانشجو ندارد، گفت: دانشجو در آموزش مجازی از قیدها رها می‌شود که می‌تواند به کاهش تمرکز دانشجو منجر شود.
این دانشجوی ترم ۲ کارشناسی ارشد هوا و فضای دانشگاه تهران تنها ویژگی مناسب آموزش مجازی را امکان مراجعه مجدد به مطالب ارائه شده دانست و خاطرنشان کرد: من که در این ترم ۲ تا ۳ درس بیشتر نداشتم تنها شیوه تدریس استادی که به مانند کلاس‌های حضوری پرسش را مطرح و دانشجو را در لحظه اکتیو می‌کرد را پسندیدم و معتقدم این استاد اخلاق‌مداری را در توجه دانشجو به درس را رعایت کرده است.
حسن‌زاده با بیان این‌که من به شخصه در این ترم مشکلی به لحاظ اینترنت و استفاده از اپلیکیشن‌های آموزشی نداشته‌ام، ادامه داد: اما در آموزش این ترم که به صورت مجازی ارائه شد استاد ناگزیر بود به جای نگارش، معادلات را بخواند اما در کلاس حضوری معادلات در یک پلتفرمی نوشته و دانشجو شاهد حل آن است.
وی ارتباط دانشجو و استاد در کلاس مجازی را منحصر به پرسش و پاسخ دانست و گفت: در آموزش مجازی در صورتی که دانشجویی پرسشی داشت شاید ۴۵ دقیقه زمان می‌برد تا میکروفن فعال شود و این تأخیرها گاهی دانشجو را از پرسیدن مجدد پرسش برای درک بهتر منصرف می‌کرد.
«محمدجواد ایزدی» دانشجوی ترم آخر رشته مکانیک دانشگاه تهران هم با بیان این‌که مشکل چندانی با آموزش مجازی در این ترم نداشته است، گفت: کلاس‌های مجازی برای ما به دو صورت آفلاین(ضبط فیلم) و آنلاین بود که از نظر من آفلاین مناسب‌تر بوده است.
وی ارائه خلاصه و مفید مطالب درسی را از محاسن آموزش مجازی دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی اساتید با شیوه‌های آموزش مجازی آشنایی نداشتند و گاهی ناگزیر بودیم برای آپلود مطلبی مدت زمان زیادی وقت صرف کنیم البته عده‌ای از اساتید علت آن را نا مناسب بودن نرم‌افزار عنوان می‌کردند.
این دانشجوی ترم آخر رشته مکانیک دانشگاه تهران با بیان این‌که اساتید باید پیش از ارائه آموزش مجازی در این‌باره آموزش می‌دیدند، افزود: البته بسیاری از اساتید جوان نسبت به این موضوع اطلاعات و تبحر لازم را داشتند اما برخی هم نسبت به این مسایل ناآشنا بودند.
ایزدی با بیان این‌که ارائه آموزش به صورت مجازی تأثیری بر کیفیت یادگیری من نداشته است، افزود: در کلاس‌های آنلاین نظیر کلاس‌های حضوری پرسش و پاسخ مطرح می‌شد اما اتفاق می‌افتاد که برای وصل شدن میکروفن به زمان زیادی نیاز بود.
وی با بیان این‌که در این دوره از آموزش مجازی مشکلی به لحاظ اینترنت و سرعت آن نداشته‌ام، گفت: من از دانشجویان ترم آخر هستم و به کلاس‌های حل تمرین(TA) کمتر نیاز داشتم اما برای دانشجویان ترم‌های پایین‌تر ضروری‌تر است که متأسفانه کلاس‌های حل تمرین حذف شد که این مناسب نیست.
این دانشجوی ترم آخر رشته مکانیک دانشگاه تهران با بیان این‌که برگزاری کوئیز در طول ترم هم‌چنان پابرجا بود، ادامه داد: در آموزش مجازی دانشجویان از اساتید جلوتر بودند.
یک دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران هم با اشاره به ویژگی متفاوت ویروس کرونا نسبت به دیگر انواع ویروس‌ها گفت: در روزهای نخست شیوع این بیماری در کشور، دانشجویان در پی تصمیم‌گیری برای تعطیلی غیررسمی کلاس‌ها بودند که اخبار ضد و نقیضی درباره تعطیلی یا ادامه برگزاری کلاس‌های آموزشی در خبرگزاری‌ها به گوش می‌رسید تا این‌که دانشگاه‌ها در سایت‌های رسمی‌شان اعلام کردند روز یکشنبه ۴ اسفندماه دانشگاه‌ها تعطیل هستند.
وی ادامه داد: اواسط روز یکشنبه بود که به یک‌دفعه در خوابگاه‌ها پیج شد که همه دانشجویان تا فردا ساعت ۹ خوابگاه را ترک کنند. با شنیدن این اطلاعیه، یک همهمه میان دانشجویان ایجاد شد. عده‌ای سریعاً اقدام به بستن بار مسافرت به سوی خانه کردند، برخی هم با این تصمیم مقابله می‌کردند که نباید اینطوری شود و ما کلی کار داریم و ... .
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران افزود: همه دانشجویان وسایل شخصی خود را در حد ضروریات جمع کردند به این امید که تا دو هفته دیگر مجدداً به خوابگاه بر خواهند گشت که خبر جدیدی مبنی بر احتمال مجازی شدن کلاس‌ها منتشر شد که بازهم واکنش‌های منطقی و غیرمنطقی دانشجویان بین همدیگر رد و بدل شد.
وی با بیان این‌که در روزهای نخست تصمیمات خیلی سریع گرفته می‌شد که خود این مسائلی را برای دانشجویان در پی داشت، با این حال سرعت عمل دانشگاه دراین باره قابل تقدیر بود، در ادامه افزود: در پی تعطیلی خوابگاه‌ها برای متوقف نشدن آموزش دانشگاه تهران آموزش مجازی را برگزید البته پیش از این هم دانشگاه تهران سابقه ارائه آموزش مجازی را داشته است.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگرچه تبدیل کلاس‌های حضوری به آنلاین در بحران کرونا تصمیم خوبی بود اما این شیوه آموزش هم خالی از ایراد نبود که برخی به ماهیت ذاتی و ماهویی این شیوه از آموزش بر می‌گردد برخی نیز به اشکالات اساسی زیرساختی و فرهنگی کشور مرتبط است که البته این بخش نیازمند اقدامات اساسی دارد که رسیدن تا نتیجه مطلوب امری زمان‌بر است.
وی تصریح کرد: کشور ما در طول سالیان، همواره با مسائل مختلفی دست و پنجه نرم کرده، این ویروس هم چیز جدیدی نیست و جمهوری اسلامی، مشکلات بزرگ‌تر از آن را هم پشت سر گذاشته است، به عنوان مثال شما ببینید همین قضایایی دشمنی آمریکا، تحریم، جنگ‌ها؛ همه این‌ها تهدیدهای بزرگی بودند، و البته ضربه‌هایی نیز وارد کردند، اما کشور ایران با نیروهای مومن و پرتلاش و با انگیزه توانست آن را تبدیل به فرصت برای پیشرفت در عرصه‌های مختلفی نظامی، دفاعی و امنیتی کند.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران افزود: در واقع تجربیاتی که ما در این زمینه به دست خواهیم آورد و فعالیتی که قشرهای مختلف جامعه و دستگاه‌های مختلف می‌کنند، به تعبیر مقام معظم رهبری، «یک رزمایش عمومی و گسترده» در این زمینه انجام می‌گیرد و این می‌تواند برای کشور یک دستاورد بزرگی باشد و بلا می‌تواند برای ما تبدیل به فرصت و نعمت شود.
وی با بیان این‌که علی رغم تصور بسیاری از افراد که با همه گیر شدن و در دسترس شدن فضای مجازی برای اساتید و دانشجویان تا پیش از ویروس کرونا، با این حال نداشتن تسلط برخی اساتید و دانشجویان در زمینه نحوه استفاده از سامانه‌های آموزش الکترونیکی و سایر اپلیکیشن‌های فضای مجازی، بسیار دیده می‌شد که این دوره از آموزش مجازی فرصت خوبی بود تا دانشجویان و اساتید با قابلیت‌های این شیوه جدید آموزش در دنیا آشنا شوند و به عبارتی در زمینه فضای مجازی و آموزش مجازی «قوی شوند»، در ادامه تصریح کرد: صرفه‌جویی در وقت و هزینه در کنار خانواده بودن از مزایای آموزش آنلاین(مجازی) است.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران با بیان این‌که بحران کرونا شرایطی را فراهم کرد که افراد برای فائق آمدن بر مشکلات راه‌های مختلف را آزمودند، افزود: در هر صورت ارائه آموزش الکترونیک در سطح دانشگاه‌های سراسر کشور تجربه عظیم و ارزشمندی است که می‌توان از این تجربیات در مراحل بعدی آموزش مجازی استفاده بهینه‌ای برد. سال گذشته به دلیل آگودگی هوا و بارش برف، برخی مدارس و دانشگاه‌های کشور مجبور به تعطیلی شدند که با استفاده از تجارب این روزها در سال‌های آتی می‌توان بر میزان تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها کاست.
وی تمرین این سبک از زندگی را تجربه‌ای جدید برای دانشجو و استاد دانست و گفت: در روزهای آغازین، این شیوه از آموزش یکسری مشکلاتی ایجاد شد که افراد همواره سعی کردند با به کارگیری روش‌هایی برآن‌ها فائق آیند.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران گفت: مواردی از اساتید و دانشجویان را می‌دیدم که، یادگیری و آموزش را از راه‌های مختلف گوشی تلفن همراه و رایانه امتحان می‌کردند تا کیفیت یادگیری را افزایش دهند، در عین حال تلاش می‌کردند که اسباب مزاحمت خانواده را فراهم نکنم از طرفی هم می‌کوشیدند مشکلات دیگر دانشجویانی که به واسطه این ویروس منحوس برای آنها ایجاد شده بود، را برطرف کنند.
وی با اشاره به اقدام دانشگاه تهران مبنی بر اختصاص ۵۰ وام ۵۰ میلیون تومانی برای خرید تجهیزات آموزش مجازی به دانشجویان دانشگاه تهران، اقدام بسیار جالب و لازم به ویژه برای دانشجویان کم‌برخوردار است. در ادامه خاطرنشان کرد: همه این تصمیمات، اقدامات و کمک‌های مردمی و دستگاه‌های مختلف در این ایام، خود بیانگر تبدیل تهدید به فرصت است و این قطعاً در کوتاه مدت و دراز مدت دستاوردهای عظیمی در عرصه فضای مجازی را در پی خواهد داشت و ما قطعاً با تلاش همه عناصر کشور در این زمینه نیز قوی خواهیم شد.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در ادامه با ارائه پیشنهادی گفت: خوب است برخی نهادهای دانشگاهی فیلم‌های آموزشی کوتاهی را تهیه کنند که در آن همه فضاهای مجازی، اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها در زمینه آموزش مجازی شناسایی و معرفی شوند.
وی یادآور شد: البته باید استفاده از این برنامه‌ها با زبانی ساده و غیر تخصصی به مخاطبان آموزش داده شود. همچنین این رزمایش همدلانه و کمک مومنانه مردم که هر روز از اخبار شنیده می‌شود، می‌تواند به این عرصه نیز کشانده شوند تا مقداری از دغدغه خانواده‌ها و دانشجویان درگیر آموزش مجازی را به خاطر عدم دسترسی به امکانات و تجهیزات لازم، کم کرد.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران با بیان این‌که اضطراب، نگرانی و نامشخص بودن وضعیت کرونا در ابتدا برای همه آزاردهنده بود، افزود: البته به مرور زمان و تدریجاً این مشکلات برطرف شد.
وی نداشتن تمرکز را از دیگر معایب آموزش الکترونیک برای دانشجویان دانست و گفت: این در حالی است که در کلاس‌های حضوری اساتید همواره می‌کوشند تا تمرکز دانشجویان را به هر نحوی به مطالب آموزشی جلب کنند.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران با بیان این‌که در آموزش آنلاین دانشجو در کلاس درس حضور ندارد و می‌تواند در هر وضعیتی از مطالب آموزشی استاد استفاده کند، گفت: همه این شرایط سبب می‌شود تا دانشجو درس را جدی نگیرد، از این‌رو برای برطرف کردن این ایراد آموزش مجازی مشارکت بیشتر دانشجو ضروری است.
وی هزیه بالای نت را از دیگر معایبی دانست که دانشجویان در این دوران با آن مواجه بودند و ادامه داد: یکسان نبودن سرعت اینترنت در نقاط مختلف شهری و روستایی، بهره‌مند نبودن همه دانشجویان از گوشی‌های تلفن همراه هوشمند و لپ تاپ با سرعت پردازش بالا و ... همگی از معایب آموزش آنلاین برای دانشجویان دانشگاه تهران و بلکه دیگر دانشگاه‌ها بود.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران دسترسی نداشتن به کتابخانه دیجیتال را از دیگر معایب این دوره از آموزش مجازی در دانشگاه تهران برشمرد و افزود: مهم‌ترین دغدغه من در این دوره از آموزش را کاهش کیفیت یادگیری بود.
وی تصریح کرد: مسئولان ذی‌ربط تلاش‌های بسیاری در راستای استفاده اثربخش از این شرایط کردند و جلسات کارشناسانه متعددی تشکیل دادند و آیین نامه‌هایی را مصوب کردند که این در نوع خود قابل تقدیر است، اما با این حال هم‌چنان نیازمند تلاش بیشتر در زمینه‌های زیرساختی، فرهنگی، اقتصادی، علمی و قانونی است.
این دانشجوی دکترای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران گفت: باید همه کشور هم مسئولان و مدیران، هم افراد دانشگاهی و علمی و هم مردم دست به دست هم، وارد میدان شوند و شبانه‌روز برای قوی شدن در عرصه فضای مجازی تلاش کنند. شاید یکی از برکات ویروس منحوس کرونا، خیزش جمهوری اسلامی در این عرصه است.
براساس این گزارش، آموزش مجازی با همه ایراداتی که دارد شیوه مناسبی برای استفاده از آن در برخی شرایط نظیر شیوع ویروس کروناست اما در عین حال مسئولان آموزشی هم باید بکوشند جهت جلوگیری از افت کیفیت فرآیند «یاددهی – یادگیری» نقائص آموزش مجازی را از قبیل ناآشنایی و نامتناسب بودن روش تدریس اساتید با این شیوه از آموزش، اصلاح زیرساخت‌های فنی و ... برطرف کنند تا بتوان از تجارب آن در آینده بهتر آموزشی کشور بهره جست. بخصوص این‌که وزیر علوم هم اظهار امیدواری کرده است که آموزش مجازی به عنوان یک سرمایه در فضای آموزش عالی کشور به کار گرفته شود.
انتهای پیام