معصومه هلالی‌زاده، فوق دکترای فیزیولوژی ورزشی از دانشگاه ایلینویز آمریکا و عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران در گفت‌وگو با ایسنا به نحوه فعالیت زنان ورزشکار در دوران قاعدگی اشاره کرد و گفت: زنان در این دوران به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی معمولا احساس درد، ناراحتی و خون‌ریزی دارند. این باور غلط در جامعه جا افتاده که ورزش در دوره قاعدگی درد و خونریزی را افزایش می‌دهد در نتیجه بسیاری از زنان فعالیت‌های ورزشی و حتی فعالیت‌های جسمانی روزانه خود را محدود می‌کنند، در حالی که به هیچ عنوان باعث افزایش درد و خونریزی نمی‌شود. افزایش سطح فعالیت و افزایش میزان کالری مصرفی، سرعت تخلیه خون را در خانم‌ها افزایش می‌دهد. البته میزان خونی که هر ماه از بدن یک خانم خارج می‌شود یکسان و از پیش تعیین شده است و هیچ ارتباطی به سطح فعالیت آنها ندارد، حتی افزایش سرعت تخلیه خون باعث کاهش درد می‌شود.

او در پاسخ به این سوال که آیا افزایش سرعت تخلیه خون، دوره زمانی قاعدگی را کاهش می‌دهد؟ بیان کرد: خیر، افزایش سرعت تخلیه خون به معنی کوتاه یا بلند شدن دوره قاعدگی نیست بلکه میزان خونی که باید در طول یک روز خارج شود، حین و پس از فعالیت ورزشی نوسان دارد و سرعت تخلیه بیشتر می‌شود که در نتیجه آن زنان حس راحتی بیشتری را تجربه می‌کنند چون درد ناشی از انقباضات عضلات ناحیه رحم، کمر و شکم کمتر می‌شود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران در مورد انقباضات عضلانی در دوره قاعدگی گفت: این انقباضات نوعی گرفتگی عضلانی محسوب می‌شوند که ناشی از هیپوکسی یا کمبود اکسیژن است اما در حین فعالیت ورزشی شاهد افزایش خون رسانی و اکسیژن‌رسانی به نواحی مختلف بدن از جمله عضلات ناحیه شکم و کمر هستیم، بنابراین گرفتگی عضلانی در این به نواحی به شکل مطلوبی کاهش پیدا می‌کند و به نبال آن درد را هم کاهش می‌دهد.

دکتر هلالی‌زاده در مورد بی‌نظمی قاعدگی به دلیل فعالیت‌های ورزشی سنگین گفت: فعالیت‌های ورزشی بسیار سنگین و شدید که ورزشکاران حرفه‌ای تجربه می‌کنند، تا حدودی ریتم قاعدگی را بهم می‌ریزد؛ با ترشحات استروژن ناشی از فعالیت‌های ورزشی بسیار سنگینن، نوسانات قاعدگی هم اتفاق می‌افتد یعنی ریتم قاعدگی مختل می‌شود. بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای این بی‌نظمی را تجربه می‌کنند اما در سلامت فیزیولوژی آنها و مواردی مثل قدرت باروری تاثیری نمی‌گذارد. البته در صورت تکرار این بی‌نظمی باید به پزشک مراجعه و بر اساس نظر پزشک دارو مصرف کنند.

او در این مورد افزود: منظور از بی‌نظمی قاعدگی این است که سیکل 28 روزه رعایت نمی‌شود و احتمال پس و پیش شدن قاعدگی وجود دارد. این موضوع در ورزشکاران حرفه‌ای و رده قهرمانی بسیار شایع است اما نگران‌کننده نیست. برخی حس می‌کنند تحت چنین شریطی قدرت باروری‌شان کاهش پیدا می‌کند و زنانگی‌شان تحت تاثیر قرار می‌گیرد اما اصلا اینگونه نیست.

فوق دکترای فیزیولوژی ورزشی در مورد دردهای شدید ناشی از فعالیت‌های ورزشی سنگین گفت: ورزشکاران حرفه‌ای مواردی از آمنوره و دیسمنوره یا همان بی‌نظمی و درد را تجربه می‌کنند اما این ماهیت ورزش قهرمانی است. گاهی هدف ورزش، توسعه سلامت جسمانی و برای برخی هدف کسب مدال و افتخارآفرینی است پس اگر ورزشکاران حرفه‌ای در دوران قاعدگی مشکل دارند، نمی‌توانیم این نسخه را بپیچیم که در این دوره ورزش را کنار بگذارند. بهترین ایده انجام فعالیت‌های ورزشی سبک در این دوران است چون به کاهش درد کمک می‌کند و به دلیل افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به نواحی مختلف بدن، کیفیت قاعدگی را بالاتر می‌برد.
 
دکتر هلالی‌زاده در مورد بهبود عملکرد ورزشی زنان در روز دوم قاعدگی بیان کرد: مطابق با تحقیقات، تغییرات هورمونی که در بدن زنان قاعده اتفاق می‌افتد باعث ثبت بهترین رکوردهای ورزشی به ویژه در روز دوم قاعدگی می‌شود یعنی بدن زنان در روز دوم قاعدگی در شرایطی مانند دوپینگ قرار دارد و از نظر فاکتورهایی چون قدرت، توان، چابکی و سایر فاکتورهای آمادگی جسمانی میزان قابل توجهی از پیشرفت و بهبود را نشان می‌دهد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران به افزایش سطح هورمون اندورفین و تاثیر آن در نشاط زنان در دوران قاعدگی اشاره کرد و گفت: زنان در دوران قاعدگی حالات متفاوتی را تجربه می‌کنند اما به طور کلی حالاتی چون خونریزی، درد، نوسانات خلقی، افزایش سطح اضطراب و در برخی موارد افسردگی یکسان است. معمولا نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری و حالات روحی نامساعد در خانم‌هایی که درد بیشتری دارند، بیشتر است. به طور کلی فعالیت ورزشی در این دوره و در کل یک ماه باعث می‌شود که سطح هورمون‌های نشاط‌آور که یکی از آنها اندورفین است و تاثیر بسیار مطلوبی در کاهش نوسانات خلقی، استرس و افسردگی دارد، افزایش پیدا کند. برای مثال افزایش سطح استروژن در فاکتورهای آمادگی جسمانی و عملکرد ورزشکاران تاثیرگذار است و خانم‌ها که در سیکل زنانه بالاترین سطح این هورمون را دارند، رکوردهای ورزشی خیلی بهتری را ثبت می‌کنند.

او در ادامه افزود: در روز دوم قاعدگی به دلیل افزایش این هورمون رکوردهای بهتری را ثبت می‌کنند. روز اول معمولا با درد بیشتری همراه است و خانم‌ها به خاطر نوسان خلقی حس مطلوبی ندارند اما در روز دوم با کاهش درد، بهبود عملکرد ورزشی به خوبی نمایان می‌شود، به طوری که اغلب خانم‌های ورزشکار همین بازخورد را به مربیان می‌دهند البته همه خانم‌ها اینگونه نیستند اما بسیاری از آنها پیشرفت می‌کنند.

دکتر هلالی‌زاده در مورد قرص‌های که برخی از ورزشکاران در دوران قاعدگی برای جابه‌جایی سیکل زمانی خود مصرف می‌کنند، گفت: به طور کلی هر عامل بیرونی و مداخله‌ای که نظم فیزیولوژی بدن را به هم بزند، عامل مزاحم است و سلامت بدن مخصوصا در زنان که از نظر خلق و خوی و ویژگی‌های فیزیولوژی حساس‌تر هستند، را به مخاطره می‌اندازد. تاثیرات منفی هورمون درمانی یا مصرف داروهای مختلف به منظور بهبود عملکرد ورزشی یا تغییرات ترکیب بدنی برای زنان نسبت به مردان بیشتر است. زنان باید بیشتر مراقب سلامت فیزیولوژی خود باشند چون علاوه بر خود، پرورش دهنده نسل آینده هم هستند. یک زن در وهله اول زن و در آینده مادر است و باید مراقب بدن خود باشد، بنابراین هیچ چیز ارزش این را ندارد که با سلامتی خود بازی  و دارویی را مصرف کند که در آینده باوری او را تحت تاثیر قرار بدهد یا زمینه ساز مشکلاتی چون انواع سرطان‌ها باشد. به طور کلی توصیه نمی‌کنم که سیکل قاعدگی خود را جا به جا کنند. هرچند ممکن است در برهه‌ای از زندگی به این کار نیاز پیدا شود اما از نظر عملکرد ورزشی نگرانی وجود ندارد چون در این دوران عملکرد بهتری نشان می‌دهند.

فوق دکترای فیزیولوژی ورزشی برای جلوگیری از کاهش عملکرد ورزشکارانی که دچار نوسانات خلقی شدید می‌شوند، توصیه‌های را ارائه داد و گفت: در این دوران از ورزش‌های سنگین بپرهیزند و تنها فعالیت‌های ورزشی مفرح مثل یوگا، پیاده روی، تمرینات پلانک و تمریناتی که باعث افزایش ترشح هورمون‌های نشاط‌آور و خون‌رسانی به عضلات ناحیه شکم و کمر می‌شوند، را انجام دهند. علاوه بر این گیاهان دارویی مثل دمنوش بابونه، زعفران و گیاهان ضد التهاب و ضد درد،‌ آثار کوفتگی عضلانی و التهاب را کاهش می‌دهند و آثاری شبیه به داروی ایبوپروفن دارد.

او در مورد ورزشکاران حرفه‌ای که نمی‌توانند فعالیت خود را کاهش دهند، گفت: به هر حال ورزش دو شاخه با هدف سلامتی و قهرمانی دارد که در ورزش قهرمانی ممکن است مسائل سلامتی و تندرستی تحت شعاع قرار بگیرد اما توصیه کلی این است که تقویم ورزشی خود را به نوعی تغییر بدهند که  در این دوران از فعالیت‌های ورزشی خود بکاهند تا سیکل قاعدگی خود را با آرامش بیشتری سپری کنند.

دکتر هلالی‌زاده در مورد لزوم همراهی مسئولان ورزشی تیم‌ها با زنان در دوران قاعدگی گفت: در برخی از کشورها قوانین قضایی به گونه‌ای بنیان‌گذاری شده که اگر خانم‌ها در دوران قاعدگی جرمی مرتکب شوند با تخفیف مجازات مواجه می‌شوند، پس باید از نظر اجتماعی به این نکته توجه شود. خانواده‌ها و اطرافیان زنان باید این نکته را در نظر داشته باشند که شرایط فیزیولوژیک زنان با مردان متفاوت است؛ مردان ممکن است در کل یک ماه هیچ تغییر خلق وخویی نداشته باشند اما در خانم‌ها به وضوح این تغییرات ایجاد می‌شود. در مورد جامعه ورزشکاران  هم توجه به خلق و خوی آنها مخصوصا خانم‌هایی که نوسانات خلق و خویی بیشتری دارند، بسیار با اهمیت است. مربیان و سرپرستان تیم‌ها باید در مورد ورزشکاران خانم خود این حساسیت و دقت نظر را داشته باشند. از طرف دیگر ورزشکاران هم باید این موضوع را با مربیان و روانشناس تیم در میان بگذارند و نوسانات خلقی خود را شرح بدهند، یعنی یک موضوع دوطرفه از سمت ورزشکار و مربیان است.

انتهای پیام