انتقال پر سروصدای گورخرهای ایرانی به پارک ملی کویر و تلف شدن برخی از آنها، در مهرماه 97 بازتاب گستردهای در رسانهها داشت.
با وجود خاطره بد انتقال گورها در آن زمان اینک و بعد از حدود دو سال امیدها به احیای مجدد زیستگاه گورخر ایرانی در پارک ملی کویر و تکثیر در اسارت این گونه باارزش و در خطر بیشتر شده است.
امیر عبدوس مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفتوگو با خبرنگار ایسنا از سلامت گورخرهای ایرانی در اسارت خبر داد و افزود: انتظار داریم که امسال چهار زایمان در این مرکز صورت گیرد.
وی آغاز زایمان گورخرهای مستقر در پارک ملی کویر را حدودا یک ماه دیگر اعلام و خاطرنشان کرد: امیدواریم که با زایمان موفق گورخرهای ایرانی، تکثیر در اسارت این گونه در خطر با موفقیت صورت گیرد.
عبدوس با بیان اینکه پارسال یک تولد موفق در مرکز تحقیقات تکثیر و احیای گورخر پارک ملی کویر صورت گرفت گفت: با تمهیداتی که اندیشیده شده امسال زایمانهای در اسارت در مرکز تحقیقات تکثیر و احیای گورخر پارک ملی کویر افزایش مییابد.عبدوس در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص چرایی انتقال و جابجایی مجدد گورخرهای پارک ملی کویر اظهار کرد: سایت ساخته شده جدید مطابق استانداردهای بینالمللی احداث شده است.
وی با بیان اینکه گورخرهای ایرانی این سایت در حال حاضر در مرحله نگهداری هستند اضافه کرد: سایت قبلی از همه استانداردهای لازم برای تکثیر برخوردار نبود چرا که فاقد قابلیت جداسازی فضا برای گورخرها بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به شرایط تکثیر در اسارت خاطرنشان کرد: برای انتخاب ژنتیک گورها و به طور مثال بررسی اینکه کدام گور نر با کدام گور ماده بهتر است جفتگیری کند و... نیازمند یک فضای مجزا در سایت تکثیر و مرکز تحقیقاتی هستیم که این مهم در سایت قبلی تعبیه نشده بود و لذا در سایت استاندارد جدید که آماده شده، به همه این نیازها و ملزومات و امکانات توجه شده است.
دکتر عبدوس از ایجاد فضایی با موقعیت بهتر برای بازدید علاقمندان به حیاتوحش بهعنوان مزیت دیگر سایت استاندارد جدید نام برد و اظهار کرد: مکان و موقعیت سایت جدید به گونهای است که گردشگران بیشتری امکان بازدید از آن را پیدا میکنند چرا که در مسیر دو جاذبه گردشگری دیگر منطقه ایجاد شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به وجود دو جاذبه گردشگری"جاده ابریشم" و "قصر بهرام" در کویرگرمسار
تنصریح کرد: موقعیت سایت جدید و استاندارد مرکز تحقیقات تکثیر و احیای گورخر پارک ملی کویر به گونهای است که گردشگرانی که از قصر بهرام و جاده ابریشم (سنگفرش) بازدید میکنند میتوانند در اوسط مسیر از سایت تکثیر در اسارت پارک ملی کویر نیز بازدید کنند.
همچنین رضا شاه حسینی مقدم رئیس پارک ملی کویر نیز پیش از این در گفتوگو با ایسنا از پارک ملی کویر به عنوان یکی از مهمترین و امنترین زیستگاههای حیاتوحش در کشور نام برده بود و با اشاره به سابقه زیست گورخر ایرانی در این پارک ملی اظهار کرد: آخرین گزارش مشاهده گورخر ایرانی در پارک ملی کویر به سال 1363 برمیگردد و گورخر تقریبا در این سال در پارک ملی منقرض شده است .
وی با بیان اینکه سازمان محیط زیست بعد از انجام مطالعات لازم تصمیم به انتقال گورخر به این پارک و احیای مجدد زیستگاه آن را گرفت تصریح کرد: بعد از انجام مطالعات لازم تعدادی از گورخرهای در اسارت پارک ملی توران به این زیستگاه منتقل شود.
رئیس پارک ملی کویر با بیان اینکه پارک ملی کویر مناسبترین زیستگاه برای اجرای این طرح در کشور بوده است گفت: باتوجه به دور از دسترس بودن جوامع محلی، این زیستگاه یکی از بهترین و امنترین زیستگاهها در سطح کشور است چرا که تا شعاع 50 کیلومتری هیچگونه تاسیسات و مستثنیات و روستایی در منطقه وجود ندارد و حیاتوحش در امنیت کامل هستند.
وی با بیان اینکه هیچ تهدید غیرطبیعی حیاتوحش پارک ملی را تهدید نمیکند گفت: آب، علوفه و امنیت مهمترین نیاز حیاتوحش در هر زیستگاهی است و این سه مؤلفه در پارک ملی کویر به وفور یافت میشود.
به هر روی بهنظر میرسد با وجود شروع دلسردکننده اجرای طرح احیای زیستگاه گورخر پارک ملی کویر، اکنون و بعد از کمتر از دو سال، میتوان به توفیق این طرح ملی امیدوار بود. به ویژه اینک که حساسیت محیطزیست استان سمنان نسبت به موفقیت اجرای این طرح نیز بیشتر شده و با احداث یک سایت استاندارد بینالمللی ضریب احتمالی موفقیت اجرای طرح و تکثیر در اسارت گورخر ایرانی را دوچندان کرده است.
به هر حال اینک بیش از گذشته میتوان به بازگشت دوباره این گونه و طنین دوباره صدای رپ رپ پای گورخر ایرانی در کویر بیانتهای پارک ملی امید داشت.
گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی-ایسنا سمنان