/رمضان و گردشگری/

آداب و رسوم یزدی‌ها در ماه میهمانی خدا

ماه مبارک رمضان برای تمام عاشقان فصلی تازه است، فصلی که آداب و رسوم خاص خود را دارد. آداب و رسوم این ماه یکی از بارزترین نمونه‌های فرهنگ عامه به شمار می‌آید که ریشه در دین و مذهب دارد.

به گزارش ایسنا، استان یزد یکی از شهرهایی است که هنوز پایبند به بسیاری از آداب و رسوم گذشته است. مردم یزد آداب و رسوم خاصی را در ماه مبارک رمضان به واسطه فرهنگ و تمدن غنی رعایت می‌کنند که گردشگران داخلی و خارجی در صورت سفر به این استان در ایام این ماه با این آداب و سنن روبرو می‌شوند.

یکی از این رسوم که معمولا در پیشواز آن را انجام می‌دهند به «کلوخ‌اندازان» معروف است. این رسم بیشتر شبیه به خانه‌تکانی که برای سال نو انجام می‌دهیم است، به این صورت که مردم چند روز قبل از شروع رمضان به نظافت و پاک‌سازی خانه‌ها و مساجد شهر می‌پردازند و با برگزاری مراسم «کلوخ‌اندازان» با شادی به استقبال از ماه مبارک رمضان می‌روند.

مردم در روز «کلوخ‌اندازان» نوعی آش به نام «شولی» را پخته و همراه یک‌دیگر در دل طبیعت به خوردن آن مشغول می‌شدند. از دیگر خوراکی‌ها در این روز می‌توان به آش رشته، آش خمیر، آش کشک، حلوای برنج، شله زرد و فالوده یزدی اشاره کرد.

یکی از مراسم‌هایی که  از ایام باستانی یزد به یادگار مانده است مراسم « دوست علی» یا «دوست دوست» است؛ گروهی به نام قاشق‌زن یا کمچلی‌زن که اغلب جوانان و نوجوانان بودند به در هفت‌ خانه می‌رفتند و با خواندن اشعاری از صاحب‌خانه مقداری مواد خوراکی و ... می‌گرفتند و پس از آن یا بین گروه تقسیم می‌کردند و یا به فردی که بیمار بود می‌دادند.

از دیگر مراسم‌هایی که در یزد مرسوم بوده مراسم «روضه قنبر» است؛ قنبر از غلامان حضرت علی(ع) بوده که فردی در این مراسم با حالتی شبیه به درویشان با لباسی سفید بر تن و کلاه سفید کشکولی بر سر که نماد دوستی حضرت علی(ع) است مراسم روضه را اجرا می‌کرده است.

در مراسم «روضه قنبر» دو شخصیت دیگر یکی در نقش حضرت زینب(س) با لباس بلند و مشکی و دیگری در نقش ام‌کلثوم(س) را بازی می‌کرده‌اند و در بین حاضران در گروه، صحبت‌هایی در قالب شعر و اشعاری حزن‌آمیز خوانده می‌شده است. این روضه توسط زنان و بیشتر در خانه‌ها از شب 19 ماه مبارک رمضان تا 27 این ماه برگزار می‌شده است.

ستاره‌های روشن و نورانی در گذشته نقش موذن را در ماه رمضان برای یزدی‌ها اجرا می‌کردند، برای مثال حرکت ستاره پرویز نشانه هنگامه سحر بوده است.

به همین دلیل زمانی که دیگر مردم از روش ستاره‌بینی برای پی بردن به زمان سحر استفاده نمی‌کردند، خادمان مساجد برای اطلاع مردم از زمان دقیق سحر اقدام به روشن کردن فانوس‌های نفتی می‌کردند؛ آن‌ها فانوس‌های روشن را بر بالای مناره‌های مساجد و امام‌زاده‌ها قرار می‌دادند تا مردم با دیدن فانوس‌ها از زمان سحر مطلع شوند.

یکی از مشهورترین چراغ‌ها «چراغ ملاکاظم» خادم مسجد جامع کبیر یزد بود، او هر شب چراغی را روشن می‌کرد و در یکی از گل‌دسته‌های مسجد می‌گذاشت و هنگام اذان صبح آن‌ را خاموش می‌کرد.

یکی دیگر از مراسم‌هایی که یزدی‌ها هنوز هم به صورت جدی به برگزاری آن می‌پردازند مراسم نخل‌برداری است؛ در این مراسم نخل که در زبان فارسی به معنای تابوت است با احترام خاصی در برخی نقاط شهر گردانده می‌شود و مردم با لباس‌های مشکلی به عزاداری اهل‌بیت(ع) می‌پردازند.

البته این مراسم بیشتر در در ایام محرم و روزهای تاسوعا و عاشورا در شهرهای یزد، تفت، اشکذر، اردکان و بافق برگزار می‌شود اما یزدی‌ها روز شهادت حضرت‌علی(ع) در ماه مبارک رمضان نیز هیلت‌های عزاداری راه می‌اندازند و مراسم نخل‌برداری را اجرا می‌کنند.

نفرین فرستادن بر ابن‌ملجم و خواندن دعای «نادعلی» از دیگر مراسم‌هایی است که در این استان برگزار می‌شود؛ مردم در شب 27 که شب قصاص ابن‌ملجم است به برگزاری جشن می‌پردازند و اگر مراسم خواستگاری، بله‌برون، عقد و عروسی دارند در این شب برگزار می‌کنند.

مردان در این شب خضاب و زنان حنا می‌بندند، لباس نو به تن می‌کنند، به منزل فامیل و اقوام می‌روند و پس از افطار نیز غذاهای یزدی مانند شولی و کله‌پاچه می‌خورند، هم‌چنین مولودی خوانی، دایره‌زنی و دوختن پیراهن مراد از دیگر آیین‌های معروف یزدی‌ها در این روز است. 

مردم یزد معتقدند که عید سعید فطر همان روز تولد دوباره انسان‌ها و بازگشت به فطرت پاک انسانی و الهی است؛ یزدی‌ها تا پاسی از شب به شکرانه حضورشان در یک ماه میهمانی خدا، انجام عبادات و ترک معصیت‌ها به شادی می‌پردازند.

انتهای پیام

  • سه‌شنبه/ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ / ۱۲:۱۰
  • دسته‌بندی: خراسان رضوی
  • کد خبر: 98021709102
  • خبرنگار :