این دو گنبد چشم‌نواز در کنار چندین و چند اثر تاریخی زیبا در مجموعه تاریخی بایزید؛ بسطام را نه تنها به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری استان سمنان که شمال شرق کشور بدل کرده است.
حامد عادل، سرپرست پایگاه میراث فرهنگی بسطام و خرقان از گنبد بقعهٔ امام‌زاده محمد (ع) در بسطام به‌عنوان یکی از خاص‌ترین گنبدهای بقاع متبرکه و امامزادگان در کشور نام برده و در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرده، اکثر قریب به اتفاق گنبدها دو پوسته هستند اما گنبد امام‌زاده محمد (ع) بسطام، گنبدی سه پوسته است.
وی با بیان اینکه نمونه‌های کمی از گنبدهای سه پوسته در کشور وجود دارد ادامه داده، گنبد مسجد گوهرشاد در حرم امام رضا(ع) نیز از گنبدهای سه پوسته است.
سرپرست پایگاه میراث فرهنگی بسطام و خرقان با بیان اینکه گنبدهای دو پوسته از دو لایه بیرونی و درونی تشکیل شدند، افزود: پوسته بیرونی همان لایه خارجی و محافظ گنبد و پوسته درونی نیز نقش سازه‌ای را ایفا و ارتفاع را تعدیل می‌کند.
وی به وجود یک پوسته سوم در معدودی از گنبدها در ایران و از جمله در گنبد ٔ امام‌زاده محمد (ع)، اشاره و خاطرنشان کرد: این پوسته سوم علاوه بر اینکه بر اینکه نقش اندود را هم در بنا بازی می‌کند دارای نقش سازه‌ای نیز هست. این پوسته سوم که تزئینات داخلی نیز روی آن انجام شده را بیننده نمی‌بیند و در واقع از طریق دریچه‌ای از بالا قابل مشاهده است و گنبد زیبای امام‌زاده محمد (ع) در بسطام نیز دارای این ویژگی است و همین گنبد آن را متمایز می‌کند.
به گزارش ایسنا، در شهر بسطام از توابع شهرستان شاهرود و در مجاورت قبر بایزید بسطامی، بقعه‌ای بسیار معروف به نام بقعهٔ امام‌زاده محمد (ع) وجود دارد که بنا به روایتی، محل دفن فرزند امام صادق (ع) یا نوه او است. بقعهٔ امام‌زاده محمد شبیه گنبدی است که به فاصله تقریبا طولانی از سمت شمال آن ساخته شده و تقریباً قرینهٔ یکدیگرند. گنبد سمت شمال آن، به نام گنبد غازان‌خان معروف است و بنای آن را به غازان‌خان مغول ( ۷۰۳-۶۷۰) نسبت می‌دهند. غازان‌خان دو گنبد را بر سر قبر امام‌زاده محمد (ع) و آرامگاه بایزید بنا کرد.
در میان این دو گنبد، ایوانی است که ایوان غازان‌خان اشتهار دارد. در داخل این ایوان چیزی نیست و سطح آن نیز کوچک و بن‌بست است. بر روی ایوان گچبری‌هایی دیده می‌شود. ساختمان آن تقریباً متناسب و با اسلوب صحیح معماری ساخته شده است.
گفته می‌شود که این گنبد به فرمان غازان‌خان بنا شده و بر اساس نوشته برخی کتب و منابع، غازان خان گنبدی بر آرامگاه امام زاده محمد(ع) و گنبدی نیز برآرامگاه بایزید بنا کرده و در نظر داشته که جسد بایزید را به زیر آن منتقل کند که گویا چون در ادامه بایزید را در خواب از این کار ناراضی می‌بیند از تصمیم خود منصرف می‌شود. بر فراز این گنبد رفیع و مخروطی شکل پوششی از کاشی‌های فیروزه ای وجود دارد که جلوه‌ای زیبا و آسمانی به آن داده است.
گزارش از هوشنگ بسطامی، خبرنگار ایسنا
انتهای پیام