/روزی جهانی؛ برای پاسداشت قلب تپنده اسلام/

اهمیت مسجد در آیات قرآنی

هر دین و آیینی نمادها و نشانه‌هایی دارد؛ مسیحیان به کلیسا یا کلیسه و یهودیان به کنیسه یا کنیسا و زرتشتیان به آتشکده که پرستشگاه، گوشه گیران و زاهدان نصاری که آنها را راهبان نیز می‌گویند به صومعه و دراویش و متصوفه در مکانی به نام خانقاه یا خانقه گرد هم جمع می‌شدند. اسلام که آخرین دین آسمانی است، از میان نمادها و شعایر ظاهری و مکانی، به جایگاه مسجد و احکام آن بسیار اهمیت داده است.

به گزارش ایسنا، بیست و یکم اوت هر سال که مصادف با ۳۱ مرداد است، روز جهانی مساجد نامگذاری شده است. در سال ۱۳۴۸ مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین جهان است توسط صهیونیست‌ها به آتش کشیده شد. یک جریان مسیحی صهیونیستی در آمریکا شکل گرفته که اعتقاد دارد ویرانی مسجد الاقصی وساخت معبد سوم سلیمان شرط ظهور حضرت مسیح (ع) است و الا ظهور نمی‌کند. بر پایه این اعتقاد مسجدالاقصی توسط اشغالگران صهیونیست به آتش کشیده شد.


مسجدالاقصی در اسلام، دومین مسجد به شمار می‌آید و از نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجدالنبی قرار می‌گیرد. از آنجا که مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان بوده، نزد آنان از جایگاهی والا برخوردار است. واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی موجب شده تا محبوبیت این مکان مقدس نزد مسلمانان دوچندان شود.


واژه مسجد از باب (سجد یسجد) مصدر میمی و یا اسم زمان و مکان است و بر وزن مشرق و مغرب است. مسجد به معنی سجده‌گاه، مکان سجده است. اما در قرآن و تمدن اسلامی، مسجد نه به مکانی گفته می‌شود که عبادتگاه مومنان است. وجه تسمیه عبادتگاه مسلمانان به مسجد از آن روی است که سر به سجده نهادن مظهر و نمود اوج فروتنی و کرنش در برابر خداست. از این رو در اسلام محل عبادت را مسجد نامیده‌اند.


کلمه مسجد حدود ۲۸ بار در قرآن ذکرشده، ۲۲ بار به صورت مفرد (مسجد) و ۶ بار به صورت جمع (مساجد) آن ۲۲ موردی که مفرد آمده ۱۵ موردش مقید به قید(الحرام) است که مراد از همه آنها همان مسجد مخصوص و معروف و مقدس مسجد الحرام در مکه است و یک مورد هم مقید به قید (الاقصی) که مراد از آن اولین قبله‌گاه مسلمانان مسجدالاقصی در بیت المقدس است.
 یک مورد دیگر به قید اضطرار، مقید گشته که مقصود همان مسجد معروف ضرار است که به دست منافقان در مدینه ساخته شده بود. بنابراین کلمه مسجد به صورت مفرد از ۲۲ مورد، ۱۷ موردش در قرآن مقید به این سه قیدی که بیان گردید، (الحرام، الاقصی، ضرار) و ۵ موردش به صورت مطلق و بدون قید آمده، اما کلمه مساجد که ۶ مورد از قرآن مجید به چشم می‌خورد سه مورد از آن نیز مقید اما به قید (الله) به این عبارت (مساجد الله) و سه مورد دیگر به طور مطلق بیان گردیده است.


در مجموع ۱۵ آیه در قرآن اختصاص به مسجدالحرام دارد که آیات ۱۴۴ و ۱۴۹ و ۱۵۰ سوره بقره در رابطه با تغییر قبله است و از مجموعه آیات مربوط به مسجدالحرام چند آیه در رابطه با برنامه حج است، از آن جمله آیه ۱۹۶ از سوره بقره و آیه ۲۵ سوره فتح و آیه ۲۷ سوره فتح. و آیات ۲۱۷ سوره بقره و آیات ۱۹۱ تا ۱۹۴ سوره بقره و سوره مائده آیه ۲ و سوره انفال آیه ۳۴ و آیه ۲۸ سوره توبه و سوره توبه آیه ۱۹ که مربوط به مسجدالحرام است در رابطه با قتال و جنگ با مشرکان است. در مجموعه آیات قرآن در ارتباط با مسجد دو آیه در رابطه با مسجدالاقصی به چشم می‌خورد، که در سوره اسراء است و اشاره به معراج پیامبر(ص) دارد.


ساختن مسجد، از مستحبات موکد است و پاداشی بزرگ و ثوابی بسیار دارد. درباره اهمیت بنای مسجد احادیث فراوانی از طرق اهل بیت و اهل سنت رسیده است که اهمیت فوق العاده این کار را نشان می ‌دهد. از پیامبر (ص) چنین نقل شده که فرمود: «من بنی مسجدا و لو کمفحص قطاة بنی الله له بیتا فی الجنة؛ کسی که مسجدی بنا کند هر چند به اندازه لانه مرغی بوده باشد، خداوند خانه‌ای در بهشت برای او بنا خواهد ساخت.


 موضوع مسجد به قدری در آیات الهی اهمیت دارد که خداوند در آیه ۱۷ سوره مبارکه توبه صراحتا می‌فرماید: مشرکان حق ندارند مساجد خدا را تعمیر و آباد کنند. آنان کارهایشان تباه شده و در آتش، جاودان خواهند بود. همچنین در آیه بعد ویژگی کسانی که می‌توانند مساجد خدا را آباد و تعمیر کنند بیان شده است.


به جز آیات قرآن ده‌ها حدیث و روایات معتبر از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در اهمیت مسجد بیان شده که در موضوعات مختلف از جمله ساخت، عمران و تعمیر و حضور در مسجد و برپایی نماز در آن بیان شده است.


پیامبر اکرم(ص) در حدیثی دیگر می‌فرماید: «مَنْ کانَتِ الْمَساجِدُ بَیتَهُ ضَمِنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَةَ وَ الْجَوازَ عَلَی الصّراطِ» کسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از صراط را برایش ضمانت کرده است. (مستدرک، جلد ۳، صفحه ۳۶۳)


یا در حدیثی قدسی به نقل از امام صادق(ع) آمده است: «قال اللهُ تبارکَ و تعالی اِنَّ بُیُوتِی فِی الْأَرْضِ اَلْمَسَاجِدُ، فَطُوبَی لِعَبْدٍ تَطَهَّرَ فِی بَیْتِهِ ثُمَّ زَارَنِی فِی بَیْتِی أَلا إِنَّ عَلَی‌الْمَزُورِ کَرَامَةَ الزَّائِرِ» خدای تبارک و تعالی می‌فرماید: مساجد خانه‌های من در زمین‌اند، خوشا به حال بنده‌ای که در خانه‌اش خود را طاهر کند (وضو بگیرد) و بعد مرا در خانه‌ام زیارت کند، اینجا دیگر بر میزبان است که مهمان خود را گرامی بدارد. (ثواب‌الاعمال، ص ۶۹)


در عین حال توجه نکردن به مسجد و خالی گذاشتن آن هم در روایات مختلف نفی شده است تا جایی که پیامبر(ص) می‌فرماید:  «المَسجُد غریبٌ فیما بینَ قومٍ لایُصَلُّونَ فیهِ إنَّ الله تعالی لا یَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ‌القیامَة» مسجد در میان مردمی که در آن نماز نمی‌خوانند غریب است و خداوند در روز قیامت نظر رحمت خود را از آنها دریغ خواهد کرد. (بحار، ج ۷۸، ص ۱۱۵)


برای رفتن به مسجد هم قرآن آدابی را بیان می‌کند از آن جمله در سوره اعراف آیه ۳۱ آمده: «یا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد و کلوا و اشربوا و لاتسرفوا انه لایحب المسرفین؛ ای فرزندان آدم زیورهای خود را در مقام عبادت به خود برگیرید و هم از نعمتهای خدا بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد.» مسجد پایگاهی برای عبادت و پرستش است و خداوند تبارک و تعالی به جهت اهمیت و فضیلت مساجد بر دیگر مکانها مساجد را به خود نسبت داده و از آن خویش دانسته است. در سوره جن آیه ۱۸ آمده: «و أن المساجد لله فلاتدعوا مع الله أحدا؛ و مساجد مخصوص خداست پس نباید با خدا احدی غیر او را پرستش کنید.» از این رو برای رفتن به مسجد قرآن آدابی را بیان می‌دارد از آن جمله در سوره اعراف آیه ۳۱ آمده: بی‌شک مراد از زینت تنها آراسته بودن به امور ظاهری نیست، بلکه باید گفت: زینت آراسته شدن به فضائل معنوی مانند اخلاص و یاد خدا و حقیقت بندگی است، قلب انسان مسجدی بایستی آراسته به طهارت و پاکی بوده و از شرک و ریا و اعتقادات نادرست به دور باشد.


ادب دیگری که قرآن بیان می‌دارد این است که در هنگام اعتکاف در مسجد مردان را از مباشرت با زنان منع می‌کند: سوره بقره آیه ۱۸۷ «و لاتباشروهن و انتم عاکفون فی المساجد تلک حدود الله فلاتقربوها کذلک یبین الله آیاته للناس لعلهم یتقون؛ و با زنان هنگام اعتکاف در مساجد مباشرت مکنید این احکام حدود دین خداست، زنهار در آن راه مخالفت مپوشید خدا اینگونه آیات خود را برای مردم بیان فرماید تا باشد که پرهیزگار شوند.» بیان این آداب حاکی از قداست و احترام مسجد از دیدگاه قرآن است. مسجد در عرف قرآن عبادتگاهی برای ذکر خداست. قرآن این تعبیر را درباره اصحاب کهف استعمال کرده و موحدین را متصدی ساختن مسجد در کنار مدفن آنان قرار می‌دهد.


انتهای پیام

  • چهارشنبه/ ۳۱ مرداد ۱۳۹۷ / ۰۴:۴۸
  • دسته‌بندی: دین و اندیشه
  • کد خبر: 97053016256
  • خبرنگار : 71461