قلعه تاریخی هرمز مقصر است یا مسجد جامع ساری؟

«با بیانِ توصیف‌هایی از وضعیت آب‌انبار قلعه تاریخی هرمز، به بی‌توجهی‌های ساده‌ای که بعضا به آتش‌سوزی در بناهای تاریخی منجر می‌شوند، می‌توان پی برد؛ بی‌توجهی‌هایی که شاید باعث آتش‌سوزی در مسجد جامع ساری مازندران هم شدند.»

به گزارش ایسنا، شهرام شهریار - فعال میراث فرهنگی - در مطلبی با عنوان «برق کشی قلعه تاریخی هرمز با لوله خرطومی و نصب قوطی برای حفاظ» در سایتِ خود سفرنویس، نسب به وضعیتِ نامناسبِ قلعه‌ای تاریخی در جزیره هرمز اشاره می‌کند که البته گاهی وضعیتِ جالبی نسبت به نبود آب در آن منطقه هم دارد.

او در مطلب خود این‌طور نوشته است: «روشنایی آب انبار قلعه تاریخی هرمز با سیم‌کشی روکار و نصب خرطومی با گچ به جداره آب انبار، تامین شده است و برای نصب حفاظ نیز از قوطی آهنی استفاده شده و خطر حریق آن را تهدید می‌کند.

قلعه تاریخی هرمز که توسط معمار پرتغالی Tomás Fernandes  توماس فرناندز بنا و توسط آلفونسو آلباکرکAlbuquerque  بازسازی شد، در اول اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۷ با شماره ۱۹۹۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

تامین آب این قلعه از ذخیره‌سازی آب باران در آب انبار انجام می‌شد. فرم این آب انبار دوره "گوتیک" بیضی شکل بوده و مساحتی به وسعت ۵٫۸۰ در ۱۵٫۳۰ متر است که عمق اصلی آن سه متر است و حدود ۲۶۳ مترمکعب آب گنجایش دارد. دور تا دور آب انبار قلعه هرمز غلام گردهایی به عرض ۱٫۲۰ تا ۱٫۶۰ متر وجود دارد. سقف آب انبار قلعه هرمز توسط قوس‌های بین ستون‌ها با کاربندی گچ برپا شده است. آب انبار آن ۱۰ ستون دارد.

استفاده از آهن به عنوان حفاظ در آب انبار قلعه هرمز

این کاربندی شکل یک قالب عمل می‌کند و بین آنها از سنگ لاشه یا مرجانی پر شده است. فضای داخلی به وسیله ملات گچ مخلوط با خاک سنگ و ساروج اندود شده است. این فضا به علت قرارگیری آن در جبهه جنوبی قلعه هرمز این امکان را بوجود آورده که در مقابل حملات توپخانه دشمن مقاومت کند. برای جلوگیری از نفوذ آب شور دریا، آب انبار در بالاترین نقطه قلعه و در عمق کمی از زمین حفر شده است.

اما موضوع مهم‌تر آینده این قلعه است که با توجه به نوع روشنایی آن و آتش‌سوزی‌های اخیر، باید منتظر خبر، حریق این اثر هم بود.

از یک سو کنار قلعه یک سوله قرار گرفته که از حدود هشت سال گذشته بلاتکلیف است و از سوی دیگر با وجود بدون آب بودن آب انبارها از چند سال گذشته، اما کلیسای قلعه را آب فرامی‌گیرد.»

کلیسای آب گرفته در قلعه تاریخی هرمز

او در ادامه گزارش خود به وضعیت برخی دیگر از بناهای تاریخی کشور اشاره می‌کند که در معرض خطرات مشابهی بوده‌اند و آسیب‌هایی نیز دیده‌اند.

«پس از خانه تاریخی دریابیگی لنگرود، کاخ سرهنگ آباد زواره، پل سیاه اهواز، مسجد جامع ساری، بخشی از خانه طباطبایی ها در کاشان سوخت! کارشناسان میراث پس از سوختن ۷۰ درصدی مسجد جامع ساری اعلام کردند که اتصالی برق، دلیل حریق بوده!  با توجه به این پاسخ و نحوه نگهداری آثار ملی سرزمین ایران، پرسش‌های فراوانی شکل می‌گیرد.»

این فعال میراث فرهنگی، همچنین سوالاتی در مورد نحوه‌ی رسیدگی به بناهای تاریخی مطرح می‌کند؛ «"سازمان میراث فرهنگی در خصوص حفاظت از آثار ملی بالاخص ابنیه‌های کهن تاریخی چه مسئولیت‌هایی دارد؟"، "چند اثر ملی ایران، به سیستم‌های ایمنی تجهیز شده است؟"، "سیستم نظارت بر مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی به عهده کیست؟"، "کدام یک از آثار ملی دارای سیستم های RCCB  و RCD است؟"، "آیا سازمان با آن تشکیلات و لایه‌ها، مشاوران تاسیسات برق دارد؟"، "نظارت بر امور حفاظتی نظیر سیستم‌های اطفای حریق و نگهداشت آنها وظیفه چه نهادی است؟"، "آیا بازدیدها یا اخطارها یا اقدامات یا… در امور پیشگیرانه انجام داده‌اند؟"، "آیا طرح پایش آثار و ابنیه تاریخی در ایران در حال انجام است؟"

فراموش نکنیم حوادث اخیر زنگ هشداری است برای دیگر ابنیه‌های کهن تاریخی و مذهبی که شاید بعضا مشمول فرسودگی هم هستند.»

سیم کشی لوله خرطومی در آب انبار قلعه تاریخی هرمز
سوله رها شده در کنار قلعه تاریخی هرمز

انتهای پیام

  • سه‌شنبه/ ۲ مرداد ۱۳۹۷ / ۱۸:۱۷
  • دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  • کد خبر: 97050201330
  • خبرنگار : 71191